اینترنت کودک: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>'''اینترنت کودک؛'''</big> اختصاصی کردن محتوای فضای مجازی براساس رده‌بندی سنی برای افراد زیر 18 سال.

اینترنت کودک نوعی ویژه‌سازی اینترنت برای کودکان با هدف دستیابی به محتوای فضای مجازی به تناسب سن آنها است. طرح اینترنت کودک که توسط وزارت ارتباطات طراحی شده است، بستری برای رهاسازی ایمن کودک است که در آن فقط وب‌سایت‌های برگزیده مناسب با ردۀ سنی کودک، قابل دسترسی است.<ref>[https://mail.negaheiranian.ir/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «اینترنت کودکان چیست و آیا اجرا شده است؟»، پایگاه خبری نگاه ایرانیان نیوز.]</ref> اینترنت کودک دسترسی کودکان به محتوای نامناسب را محدود می‌کند؛ ولی اختلالی در دسترسی آنها به وجود نمی‌آورد.<ref>[https://www.hamrahmoshaver.com/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86 «اینترنت کودک و نوجوان ir.456»، وب‌سایت همراه مشاور.]</ref>   

==تاریخچۀ اینترنت کودک در جهان==

از سال 2009م با کلید خوردن یک پروژۀ جهانی با عنوان «CEOP»،<ref>[https://familyserviceshub.havering.gov.uk/kb5/havering/directory/service.page?id=xgx15Ys3YxY Children Exploitation and Online Protection].</ref> (بهره‌کشی از کودکان و محافظت مجازی)<ref> [https://familyserviceshub.havering.gov.uk/kb5/havering/directory/service.page?id=xgx15Ys3YxY "Children Exploitation and Online Protection", Havering London Borough.]</ref> 220 کشور دنیا اقدام به ارائۀ برنامۀ سالانۀ خود در زمینۀ اینترنت امن کودک می‌کنند و روز اینترنت امن‌تر برای کودکان را جشن می‌گیرند.<ref>[https://www.tasvirezendegi.com/internet-safety-for-kids/ محمدی، «اینترنت کودک چیست و نحوۀ فعال‌سازی آن (فیلترینگ در راه است؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref> حدود صد کشور در سراسر جهان هستند که قوانینی برای تأمین اینترنت امن دارند؛ به‌خصوص بعد از شیوع ویروس کرونا، اتحادیۀ اروپا در  GDRP (مقررات حفاظت از داده‌های عمومی)<ref>[https://dmboard.media/news/what-is-gdpr-and-why-data-privacy-matters/ محبی، «قانون GDPR چیست و چرا حریم خصوصی کاربران در فضای آنلاین مهم است؟»، وب‌سایت دی‌ام برد.]</ref> قانون محافظت از داده‌ها و تأمین حقوق کودکان در فضای مجازی را تصویب کرده است.<ref> [https://ictna.ir/id/138835/ «مهم‌ترین موضوع در مورد اینترنت کودک، توجه به امنیت سایبری کودک است»، وب‌سایت ایستنا.]</ref>

==اینترنت کودک در ایران==

==ضرورت ایجاد اینترنت کودک==

ورود اینترنت به تمام حوزه‌های زندگی، گسترش جنبۀ اجتماعی و تفریحی در فضای مجازی و آسیب‌پذیری کودکان در مقابل آسیب‌های فضای مجازی، مانند دسترسی به محتواهای زشت و مستهجن،<ref>[https://atna.atu.ac.ir/fa/news/303958/%D8%B9%D8%B2%D9%85-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86 «کشورهای مختلف چه قوانینی دارند؟عزم جهانی برای محافظت از کودکان و نوجوانان در اینترنت»، وب‌سایت عطنا.]</ref> دورشدن از واقعیت، وابستگی به فضای مجازی،<ref>[https://rogeh.com/mag/the-impact-of-cyberspace-on-children-2/ راد، «تاثیر فضای مجازی بر کودکان»، وب‌سایت روژه مگ.]</ref> بلوغ جنسی زودرس، آزارهای جنسی و اختلالات روانی در دوران بزرگ‌سالی موجب شد که بسترهای خاصی برای استفادۀ کودکان از فضای مجازی با هدف کاهش آفات فضای مجازی، توسط دولت تعبیه شود.<ref>[https://ictna.ir/id/145448/ «چقدر از اینترنت کودکان استقبال شده است؟»، وب‌سایت ایستنا.]</ref> همچنین امکان وقوع جرایم اینترنتی، مانند هرزه‌نگاری اینترنتی، ردّپای دیجیتال،<ref>ذخیرۀ اطلاعات در پایگاه‌ داده وب‌سایت‌هایی که کاربر از آن‌ها بازدید می‌کند؛ [https://www.chetor.com/242766-%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84/ «چرا ردپای دیجیتال مهم است؟ افشایش چه خطراتی دارد؟»، وب‌سایت چطور.]</ref> سرقت اطلاعات و باج‌گیری‌ها<ref>«[https://ictna.ir/id/138835/ مهم‌ترین موضوع در مورد اینترنت کودک، توجه به امنیت سایبری کودک است»، وب‌سایت ایستنا.]</ref> از عواملی است که ضرورت مدیریت و کنترل دریافت محتوای مجازی را ایجاب می‌کند.

مسئولیت رتبه‌بندی محتوای فضای مجازی بر عهدۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که با به‌روز کردن دائمی فهرست وب‌سایت‌های ارائه‌شده در لیست سفید و ارائۀ خدمات متنوع، زمینۀ جذب کودکان برای استفادۀ از اینترنت کودک را فراهم می‌کند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/06/16/2770770/%D8%B3%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9 «سرویس اینترنت ایمن برای کودکان و نوجوانان راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>  

==فعال‌سازی اینترنت کودک==

*امکان استفاده از اینترنت امن برای مودم‌های خانگی و همراه و سیم‌کارت‌های اپراتورهای عمومی کشور فراهم شده است.

*علاوه بر امکان استفاده از سیم‌کارت‌های مختص کودک و نوجوان 6 تا 18 سال که به‌ نام «سیم‌کارت انارستان» شناخته شده است، امکان استفاده از اینترنت کودک و نوجوان با سیم‌کارت‌های اپراتورهای عمومی کشور با شماره‌گیری کد دستوری #456* از طریق گوشی همراه وجود دارد.

*همچنین امکان بارگیری برنامۀ اینترنت کودک و نصب نرم‌افزار کاربردی 456 به‌صورت مستقیم از وب‌سایت و همچنین استفاده از نرم‌افزارهای دانلود برنامه‌های گوشی همراه فراهم شده است.<ref>[https://www.samanehha.com/web/1033/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86.html#s3 «اینترنت کودک و نوجوان»، وب‌سایت سامانه‌ها.]</ref>

==عملکرد اینترنت کودک==

عملکرد اینترنت کودک به ‌این‌گونه است که از سوی وزارت ارشاد و سایر دستگاه‌ها، یک لیست سفید به‌صورت رایگان برای عملگرها و ارائه‌دهندگان خدمات ارسال می‌شود که فعال‌سازی اینترنت کودک برمبنای آن انجام می‌شود<ref>[https://www.hamrahmoshaver.com/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86 «اینترنت کودک و نوجوان ir.456»، وب‌سایت همراه مشاور.]</ref> تا کودکان فقط به وب‌سایت‌ها و صفحاتی که در این لیست مشخص شده است، دسترسی داشته باشند. تعریف محتوای مجزا در فهرست سفید، باعث مسدودشدن ورود به صفحاتی که تنظیم ‌نشده است، می‌شود.<ref>[https://www.samanehha.com/web/1033/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86.html#s3 «اینترنت کودک و نوجوان»، وب‌سایت سامانه‌ها.]</ref>   

==سطوح دسترسی اینترنت کودک==

==امکانات اینترنت کودک==

با فعال‌سازی اینترنت کودک، قابلیت انتخاب وب‌سایت‌های مخصوص، خدمات و نرم‌افزار کاربردی، تعریف کردن سطوح دسترسی مخصوص هر فرد خانواده و فراهم کردن دسترسی پایدار به خدمات مهم و پایه، مانند دانش‌نامه‌ها و موتورهای جست‌وجو فراهم می‌آید.<ref> [https://www.tasvirezendegi.com/internet-safety-for-kids/ محمدی، «اینترنت کودک چیست و نحوۀ فعال‌سازی آن (فیلترینگ در راه است؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref> همچنین به‌دلیل مسدودشدن قابلیت استفاده از فیلترشکن، خانواده‌ها با اطمینان بیشتری اجازۀ استفاده از اینترنت را به فرزندان خود می‌دهند.<ref>[https://www.samanehha.com/web/1033/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86.html#s3 «اینترنت کودک و نوجوان»، وب‌سایت سامانه‌ها.]</ref>  

==اختیاری بودن اینترنت کودک==

تمام اقدامات در حوزۀ اینترنت کودک در حوزۀ اختیار والدین است و هیچ‌گونه الزامی از سوی اپراتورها و ارائه‌دهندگان خدمات وجود ندارد. اگر والدین مایل به استفادۀ فرزند خود از اینترنت امن و مدیریت حضور او در فضای مجازی باشند، می‌توانند آن را دریافت کنند. پس از نصب و یا فعال‌سازی اینترنت کودک و مشاهدۀ فهرست پیشنهادی دسترسی به محتوای مجازی، اگر والدین مایل به ایجاد تغییر در فهرست محتوای دسترسی باشند، به تیم‌های محتوای سامانه‌ اعلام می‌کنند و می‌توانند دسترسی فرزند خود را بر اساس درخواست ارسالی کم یا زیاد کنند. همچنین این امکان برای والدین وجود دارد که در زمان دلخواه، اقدام به لغو اینترنت کودک کنند.<ref>[https://www.tasvirezendegi.com/internet-safety-for-kids/ محمدی، «اینترنت کودک چیست و نحوۀ فعال‌سازی آن (فیلترینگ در راه است؟»، وب‌سایت تصویر زندگی.]</ref>

طبق گزارش‌های به‌دست آمده، شمار زیادی از خانواده‌ها طرح اینترنت کودک را برای سلامت روحی فرزندان خود مفید می‌دانند و از آن استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.hamrahmoshaver.com/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86 «اینترنت کودک و نوجوان ir.456»، وب‌سایت همراه مشاور.]</ref> با اجرایی شدن طرح ایمن‌سازی اینترنت در کشورهای اروپایی، امنیت فضای دسترسی کودکان افزایش یافته است. به‌گونه‌ای که کودکان بدون مواجهه با هیچ‌گونه تهدیدی، می‌توانند به هر مقداری از اینترنت استفاده کنند.<ref> [https://nabeghesaz.com/internet-of-children-and-adolescents/ نیک‌محضر، «اینترنت کودک و نوجوان چیست؟»، وب‌سایت نابغه‌ساز.]</ref>   

==اینترنت کودک در کشورهای دیگر==

==روز جهانی اینترنت امن در جهان==

==محورهای برگزاری مراسم روز اینترنت امن==

مسئولیت برگزاری روز اینترنت امن بر عهدۀ شبکۀ Insafe است که برای جلب توجه کاربران و صاحب‌نظران موضوعات متنوعی را انتخاب می‌کند. تاکنون موضوعاتی، مانند قلدری آنلاین، شعار «فکر کن قبل از این‌که پُست بگذاری» با هدف توجه به اشتراک اطلاعات و تصاویر در فضای مجازی، شعار «این بیشتر از یک بازی است، این زندگی توست» با هدف تمرکز بر زندگی مجازی و شعار «همه با هم برای اینترنت بهتر» مطرح شده است.<ref> [https://www.etemadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-22/526479-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9 «دربارۀ اینترنت ایمن برای کودکان»، اعتماد آنلاین.]</ref>   

==راهکارهای امن‌تر کردن اینترنت برای کودکان==

*استفاده از خدمات اینترنت امن اپراتورهای تلفن همراه؛ والدین می‌توانند با فعال‌سازی اینترنت کودک، دسترسی کودک به وب‌سایت‌ها را محدود کنند و برای استفاده از اینترنت، ارسال پیام و تماس تلفنی، محدودیت تعیین کنند. همچنین سیم‌کارت انارستان امکاناتی برای مدیریت و بومی کردن محتوا و خدمات برای کودکان و نوجوانان دارد.

*استفاده از پیام‌رسان‌های مناسب سن کودک؛ والدین می‌توانند با نصب پیام‌رسان‌های مخصوص کودک روی گوشی همراه، فعال‌سازی نرم‌افزار کنترل کودک یا ابزار کنترل کودک گوگل از امنیت گفت‌وگوی فرزند خود با دیگران مطمئن شوند.

*استفاده از مرورگر مخصوص کودکان؛ برخی از مرورگرها مانند  Kiddle, KidSplorer, ZAC, kidRex محتوای فیلترشده با امکان شخصی‌سازی طبق سن کودک را نمایش می‌دهند.

*توجه به رده‌بندی سنی در نصب برنامه‌ها؛