استایل اسپرت

استایل اسپرت؛ سبک پوشش غیر رسمی برای موقعیت‌های روزمره.

استایل اسپرت به‌عنوان نوعی پوشش غیررسمی که از لباس‌های ورزشی الهام می‌گیرد، به‌طور چشمگیری در دنیای مد رواج یافته است. این سبک به‌ویژه با پیشرفت فناوری و تولید پارچه‌های کشسان و نایلونی، رشد کرده و در دهه‌های اخیر به یکی از ترندهای اصلی تبدیل شده است. ویژگی‌هایی مانند راحتی، کارایی و قابلیت چندمنظوره بودن، جذابیت این تیپ را افزایش داده و آن را به گزینه‌ای مناسب برای موقعیت‌های مختلف تبدیل کرده است. با این حال، در ایران هنوز تنوع قابل توجهی در طراحی داخلی وجود ندارد و بیشتر اقلام مربوط به برندهای غربی است.

مفهوم‌شناسی

استایل اسپرتبه نوعی پوشش اشاره دارد که برای موقعیت‌های روزمره و غیررسمی طراحی شده است و بدون توجه به سن و جنسیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سبک پوشش از لباس‌ها و وسایل ورزشی الهام گرفته و راحتی آنها برای فعالیت‌های روزمره از اهمیت بالایی برخوردار است.

تاریخچه

ریشه‌های تیپ اسپرت به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی برمی‌گردد، زمانی که ورزش‌های گروهی مانند فوتبال، بیس‌بال و دوچرخه‌سواری به‌طور گسترده‌ای محبوب شدند. این ورزش‌ها نیازمند لباس‌هایی راحت و کاربردی بودند که به شکل‌گیری این سبک پوشش منجر شد. در آن زمان، افراد از شلوارهای راحت، پیراهن‌های ساده و کفش‌های ساخته‌شده از پارچه‌های طبیعی پنبه‌ای استفاده می‌کردند.

در اوائل قرن بیستم، با افزایش علاقه به ورزش‌های گروهی، استفاده از لباس‌های ورزشی نیز ‌رایج شد. لباس‌های گلف و تنیس و همچنین ژاکت‌ها و شلوارهای اسکی از پارچه‌های سبک، در زمان‌های استراحت و همچنین دانشگاه به کار می‌رفتند. ضمن اینکه، اصطلاح «تیپ اسپرت» به لباسِ راحت زنانی اشاره داشت که برای تماشای مسابقات ورزشی می‌رفتند. بعد از جنگ جهانی دوم با افزایش فعالیت‌های تفریحی، برندهای معروفی مانند آدیداس و پوما تاسیس شدند و به تولید پوشاک و کفش‌های ورزشی پرداختند. توسعه صنعت پوشاک و تولید پارچه‌های کشسان مصنوعی و نایلونی، به طراحان امکان داد تا پیراهن‌ها و تاپ‌های ورزشی با انعطاف‌پذیری و راحتی‌ بالا طراحی کنند. همچنین، ژاکت‌های پفی (بافر) که در دهه 1930م برای شکارچیان و سوارکاران تولید شده بودند، با استقبال هنرمندان هیپ‌هاپ وارد دنیای استایل اسپرت شدند و از دهه 1990م به‌سرعت در سراسر جهان محبوبیت یافتند.

در دهه‌های 1960م و 1970م، لباس‌های ورزشی به‌طور چشمگیری به مد عمومی وارد شدند و توجه بسیاری را جلب کردند. خرده‌فرهنگ‌های پاپ و هیپ‌هاپ و همچنین «بروس‌لی» که از لباس‌های ورزشی کشسان استفاده می‌کرد، به ترویج و محبوبیت این سبک کمک کردند و آن را به یکی از نشانه‌های فرهنگی آن دوره تبدیل کردند. کفش‌های کتانی طراحی شده برای تنیس و مدل‌های آدیداس با نوارهای سه‌گانه به بخش مهمی از استایل اسپرت تبدیل شدند و به‌ویژه در بین طرفداران هیپ‌هاپ بسیار محبوب شدند.

در اواخر قرن بیستم، پیشرفت‌های فناوری و تولید پارچه‌های نایلونی و پلی‌استر که راحتی و کشسانی بیشتری به ارمغان آوردند، به افزایش چشمگیر محبوبیت استایل اسپرت کمک کرد. از سال 2000م به بعد، سبک اسپرت لوکس که ترکیبی از لباس‌های ورزشی و روزمره است، به یکی از ترندهای اصلی در دنیای مد تبدیل شد. همچنین، رسانه‌های اجتماعی و سلبریتی‌ها تاثیر بسزایی در جهانی شدن این سبک داشتند. امروزه، استایل اسپرت به‌دلیل راحتی و کارایی‌اش همچنان در حال تحول و تغییر است و مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.

بازار جهانی استایل اسپرت

تغییرات در سبک زندگی و انتظارات مشتریان، به‌ویژه در زمینه راحتی و عملکرد، موجب رشد چشمگیر محبوبیت پوشاک اسپرت شده است. ارزش کنونی بازار پوشاک ورزشی تقریباً 200 میلیارد دلار برآورد می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2032م به بیش از 350 میلیارد دلار برسد. در حال حاضر، آمریکای شمالی با سهم 45درصدی از این بازار در جایگاه اول قرار دارد؛ اما انتظار می‌رود بازارهای نوظهور در آسیا و اقیانوسیه، غرب آسیا و آمریکای لاتین رشد بیشتری را تجربه کنند.

ویژگی‌ها و دلایل جذابیت

استایل اسپرت به‌دلیل راحتی، کارایی، قابلیت چندمنظوره و تنوع بالای رنگ و‌اندازه جذاب است. این نوع پوشش تنها برای فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، کوه‌نوردی یا ورزش در باشگاه طراحی نشده است و در موقعیت‌های اجتماعی مانند قرارهای دوستانه، خرید و تفریح نیز به کار می‌رود.

فرصت‌ها

شباهت‌های بین تیپ اسپرت و لباس‌های ورزشی فرصت‌های فرهنگی و اقتصادی زیادی ایجاد کرده است. با افزایش مشاغل کم‌تحرک و مشکلاتی چون استرس و چاقی، مردم به ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی روی آورده‌اند. کشورهای زیادی از جمله ایران با برنامه‌های مختلف، افراد را به فعالیت ورزشی تشویق می‌کنند. همچنین، همه‌گیری کرونا و افزایش دورکاری، تقاضا برای لباس‌های راحت و کاربردی را افزایش داده است. امروزه برندهای مطرح، پوشاکی که برای ورزش و فعالیت‌های روزمره مناسب باشد، عرضه می‌کنند.

پیامدها

استایل اسپرت با تاکید بر راحتی و کاربردی بودن، محبوبیت یافته است و به افزایش فعالیت بدنی کمک می‌کند؛ اما پیامدهای منفی هم دارد از جمله:

تضعیف هویت فرهنگی: رواج استایل اسپرت باعث شده که مردم کمتر به لباس‌های بومی و سنتی توجه کنند و بیشتر به استایل‌های اسپرت‌ با برندهای جهانی روی بیاورند. این تغییر می‌تواند به کاهش تنوع در پوشش منجر شود و فرهنگ‌های بومی را تحت تاثیر قرار دهد. افزون بر این، خطر همسان‌سازی فرهنگی و کم‌رنگ شدن اهمیت لباس‌های نمادین و سنتی نیز وجود دارد.

گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی: استایل اسپرت، با وابستگی به برندهای معروفی چون نایک و آدیداس، به رشد مصرف‌گرایی کمک می‌کند. افراد بیشتر به خرید لباس‌های گران‌قیمت این برندها توجه دارند تا بر راحتی و کیفیت، که این موضوع می‌تواند فشارهای مالی و اجتماعی ایجاد کرده و ارزش‌های ظاهری را بر ارزش‌های واقعی مانند سلامتی و ورزش ترجیح دهد.

استانداردهای غیرواقعی در زیبایی: استفاده از سلبریتی‌ها و مدل‌ها در تبلیغات پوشاک اسپرت ممکن است به ایجاد استانداردهای غیرواقعی در زیبایی و ظاهر منجر شود. این امر می‌تواند فشار روانی بر روی افراد، به ویژه جوانان، ایجاد کند و به مشکلات مربوط به تصویر بدن و اعتماد‌به‌نفس و اختلالات تغذیه منجر شود.

بی‌توجهی به تفکیک جنسیتی در حوزه پوشش: با گسترش لباس‌های اسپرت به‌عنوان پوشش عمومی، مرزهای هویت‌ جنسیتی، تضعیف می‌شوند. این مساله می‌تواند به کاهش تنوع و گوناگونی در سبک‌های لباس و هویت‌های فرهنگی منجر شود. وقتی همه افراد به سمت یک نوع پوشش مشابه پیش می‌روند، ویژگی‌ها و علایق خاص هر جنس نادیده گرفته می‌شود و این می‌تواند به یکنواختی در ابراز هویت‌ جنسیتی منجر شود.

کم‌رنگ شدن تفاوت بین لباس‌های رسمی و غیررسمی: رواج استایل اسپرت در موقعیت‌های مختلف، از محیط کار تا مهمانی‌ها، باعث شده تمایز بین لباس‌های رسمی و غیررسمی کمتر شود. این تغییر می‌تواند به کاهش پایبندی به مناسبت‌ها و آداب اجتماعی منجر شود.

هم‌افزایی استایل اسپرت و لباس‌های ورزشی: استایل اسپرت به‌عنوان یک جزء مهم از پوشش غیررسمی و استایل خیابانی، نقش قابل‌توجهی در طراحی و بازاریابی لباس‌های ورزشی ایفا می‌کند. به‌طور هم‌زمان، لباس‌های ورزشی نیز به گسترش محبوبیت لباس‌های غیررسمی کمک کرده‌اند. از جمله نمونه‌های این ارتباط می‌توان به لباس‌های اسکی، کفش‌های ورزشی و ژاکت‌های پفی (بافر) اشاره کرد.

تناقض در هویت جنسیتی: استایل اسپرت ممکن است برای برخی زنان تضادهایی در هویت جنسیتی ایجاد کند. استایل اسپرت بر فعالیت فیزیکی و قدرت بدنی تاکید دارد که با الگوهای زنانگی، که بر ظرافت و لطافت تمرکز می‌کنند، در تضاد است. انتخاب چنین پوششی می‌تواند برای زنان منجر به بروز تناقضاتی در نقش‌های جنسیتی شود.

اثرگذاری سلبریتی‌ها بر استایل اسپرت: همچنین چهره‌های مشهور تاثیر قابل‌توجهی بر روند مد و طراحی لباس‌های کاربردی و راحت دارند و تایید آن‌ها از یک استایل اسپرت می‌تواند به‌طور چشم‌گیری به افزایش محبوبیت آن کمک کند. این تاثیر به‌دلیل گسترش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و همچنین دسترسی آسان‌تر افراد به جنبه‌های مختلف زندگی سلیبریتی‌ها و تمایل بیشتر به الگوگیری از آن‌ها، به شدت افزایش یافته است.

آلودگی محیط زیست: صنعت مد و به ویژه تولید لباس‌های اسپرت، به طور عمده به استفاده از مواد مصنوعی و فرآیندهای تولیدی آسیب‌زننده به محیط زیست وابسته است. این مسئله منجر به آلودگی آب‌وهوا و همچنین تولید زباله‌های فراوان می‌شود.

استایل اسپرت در ایران

تحقیقات انجام شده در خصوص کارگروه ساماندهی مد و لباس نشان می‌دهد که در سال 2022م، این کارگروه تنها بر روی طراحی لباس‌های هواداری تیم ملی فوتبال در قطر تمرکز داشته و طرح‌های جدیدی در حوزه استایل اسپرت ارائه نکرده است. در فروشگاه‌های اینترنتی، به‌ویژه در بخش پوشاک اسپرت، بیشتر اقلام موجود مربوط به برندهای غربی هستند و تنوع چندانی در طرح‌های داخلی دیده نمی‌شود.

منابع

• «استایل اسپرت (sportwear)»، وب‌سایت هفتة مد تهران، تاریخ دست‌یابی: 15 مهر 1403ش.
• «استایل اسپرت و بایدها و نبایدهای آن»، وب‌سایت زر اکسسوری، تاریخ درج مطلب: 2 بهمن 1402ش.
• «بررسی تخصصی حجاب‌استایل‌ها»، فصل 3، قسمت 12، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1402ش.
• جوان‌معبودی، معصومه، «لباس طرفداران تیم ملی فوتبال در جام جهانی 2022 قطر رونمایی شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 1401ش.
• عمادی، افسانه، «با استایل اسپرت به‌ویژه استایل ورزشی دخترانه بیشتر آشنا شوید»، وب‌سایت ژومنت، تاریخ درج مطلب: 1401ش.
• «لازمة داشتن استایل اسپرت این 6 آیتم هستند»، ‌ وب‌سایت کومولایف، ‌ تاریخ درج مطلب: 22 تیر 1403ش.
• مقدم، سعید، «پیامدهای اجتماعی و فرهنگی استایل اسپرت»، وب‌سایت مجله زندگی، تاریخ درج مطلب: 25 مهر 1403ش.
• نجفی، مهران، ‌ «جدیدترین لباس اسپرت دخترانه 1402 + 40 مدل تیپ اسپرت دخترانه»، وب‌سایت دایان‌شاپ، تاریخ درج مطلب: 3 تیر 1402ش.
• Bakshi، Sanjay "Trends in Sportswear"، fibre to fashion website، publishesd on: oct 2023.
• Kenworthy، David، "How sportswear became high fashion" my gym origin website، published on: Nov، 2015.
• “Sportswear. ” Merriam-Webster.com Dictionary، Accessed 5 Oct. 2024.