لباس زنان آذربایجان غربی: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>'''لباس زنان آذربایجان غربی'''</big>؛ تن‌پوش زنان ایران در استان آذربایجان غربی.

استان آذربایجان غربی دو قوم بزرگ کرد و ترک را در خود جای داده است؛ از این رو لباس محلی این خطه دارای دو نوع کردی و ترکی است. تنها وجه مشترک پوشاک زنان کرد و ترک این است که زنان مسن هم از چارقد و هم از سربند استفاده می‌کنند. پارچه‌های به‌کار رفته در لباس‌ها مرغوب و رنگ آن‌ها شاد و روشن است. هر یک از رنگ‌های گوناگون به‌کار رفته در لباس زنان این منطقه، گویای هویت فرد از جمله سن، تجرد یا تاهل و موقعیت اجتماعی آنان است. پوشش کامل بدن از سر تا نوک پا، تنوع و سازگاری لباس‌ محلی با طبیعت و همچنین سازگاری آن با ارزش‌های معنوی از جمله عوامل پایدار ماندن لباس‌های زنان استان آذربایجان غربی است.  

لباس‌های سنتی این منطقه، تلفیقی از رنگ‌های مختلف و زیبایی‌های خاص است. رنگ و نقوش روی پارچه به‌همراه تزییناتی چون منجوق‌دوزی، حاشیه‌دوزی، گلابتون، چین‌های زیبا و دوخت سکه معرف ویژگی‌های لباس‌های این منطقه است. همچنین پوشاک سنتی آذربایجان غربی نشان‌دهندة ویژگی‌های هنری، تاریخی، قومی و خلاقیت است و حتی در مواردی نیز وضعیت تأهل و سن زنان را نشان می‌دهد. تنوع قومیتی در این ناحیه نیز یکی دیگر از ویژگی‌های پوشاک مردم آذربایجان است که باعث شده زنان، متناسب با خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قوم خود لباس بپوشند. این تفاوت‌ها در ساختار اصلی لباس زنان تأثیری ندارد و تمام لباس‌های زنان بلند و گشاد است و برای پوشش سر خود از کلاه و سربند استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.irna.ir/news/85254186/%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8% «گرد فراموشی بر تن لباس‌های سنتی آذربایجان غربی»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref>  از گذشته دور پوشیدگی لباس از سر تا نوک پا از ویژگی‌های لباس زنان این منطقه و نشانۀ وقار و زیبایی بوده و نپوشاندن بخشی از بدن خلاف ادب بوده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1971275/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8 علیزاده، «لباس محلی نمادی از فرهنگ و هویت ملی (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)»، 1397ش، ص1 و 3.]</ref>  

==رونق و اصالت در لباس سنتی آذربایجان غربی==

استان آذربایجان غربی، از دو قوم بزرگ آذری (ترک) و کرد به‌همراه ایل‌ها و عشایر متعدد تشکیل شده است؛ بنابراین، پوشاک محلی زنان از دو نوع کردی و ترکی تشکیل شده است.<ref>[https://www.zananebidar.ir/news.php?id=35C560D4&news=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%20%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%20%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C+%20%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 بخشی، «لباس محلی مردم آذربایجان غربی»، وب‌سایت زنان بیدار.]</ref>  جنوب استان آذربایجان غربی، کردنشین و مرکز آن شهرستان مهاباد است:<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص1.]</ref>  

===الف) لباس زنان کرد آذربایجان غربی===

پوشاک زنان کرد این منطقه، از هفت قسم تشکیل شده است:

====کلاه====  

زنان، روی پیراهن‌های خود، شالی نخی به‌طول سه تا شش متر به‌صورت شل و آزاد، دور کمر می‌پیچند؛ به‌طوری‌که از پشت، باسن را بپوشاند.<ref> [https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص1.]</ref>  پهنای این شال حدود یک متر یا حتی بیشتر است که زنان گاهی آن را دو تاه می‌زنند و برای استحکام بیشتر، به‌صورت زنجیری آن را می‌بندند. زنجیری بستن شال کمر به این شکل است که ابتدا شال را از پشت به جلو آورده و یک دور به‌شکل قلاب از هم عبور می‌دهند، سپس شال را به پشت برده و به‌شکل ساده، از هم رد می‌کنند و دوباره به جلو آورده و این عمل را تکرار می‌کنند تا زمانی که همة شال به دور کمر بسته شود. گاهی‌اوقات نیز این شال در پهنای دو انتهای خود، ریشه‌هایی دارد.  

پارچه‌های مورد استفاده برای تهیة شال کمر، از پارچه‌های گلدار و خوش‌رنگ است.<ref>مجیدی، بررسی تطبیقی پوشاک و زیورآلات کردی مناطق کردنشین ایران، 1389ش، ص75.</ref>  

کتی است کوتاه تا روی کمرکه زنان کرد مناطق دیگر نیز از آن استفاده می‌کنند.<ref>یاوری، آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص28. </ref> این کت آستر دارد و یقة آن باز و بدون دکمه است و فقط لبه‌های این کت در قسمت پایین، به‌هم می‌رسند.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص3.]</ref>  آستین این کت، ساده و در قسمت مچ، چاکی کوتاه دارد<ref>یاوری، آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص28.</ref>  و لبة پایین آن نیز یراق‌دوزی می‌شود.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص3.]</ref>  برای دوخت ارخالق، از مخمل‌های رنگی استفاده می‌شود.<ref>یاوری، آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص28.</ref>  

====قبا====  

شلوار زنان این خطه نسبت به شلوار زنان کردستان و کرمانشاه، گشادتر باشد. گشادی این شلوار به اندازه‌ای است که برای دوخت آن شش متر پارچه می‌خواهد.<ref> [https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص1.]</ref>  

===کفش زنان کرد آذربایجان غربی===

زنان کرد این منطقه، پاپوشی به‌نام «چاروق» به پا می‌کنند. چاروق‌ها بر خلاف گیوه، کفی بلند چوبی که تقریباً شبیه لژ در کفش‌های امروزی است، دارند. قسمت رویی چاروق، دارای تزییناتی است. پنجة جلوی چاروق،به‌سمت بالا می‌آید و روی آن نیز با منگوله، تزیین می‌شود. تزیینات چاروق نسبت به گیوه، بیشتر است و قسمت رویی آن با ابریشم دوخته می‌شود.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_8705.pdf مجابی، «لباس زنان کرد آذربایجان غربی»، وب‌سایت دانشکاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص3.]</ref>  

===ب)  لباس زنان ترک آذربایجان غربی===

اگرچه پوشاک می‌تواند متناسب با خواست مردم تغییر کند؛ اما حضور رسانه‌ها‌ی غیربومی و فضاهای مجازی به‌شکل تبلیغات، ارائة الگوهای جدید پوشاک از سوی طراحان لباس و بیگانه شدن جوانان نسبت به سنت‌های پیشینیان باعث تغییر در شکل اصلی لباس و کمرنگ شدن حجاب شده است. بهترین راه‌حل برای احیای لباس‌های سنتی، معرفی و شناساندن آن از طریق رسانه‌های ملی، فیلم‌ها و سریال‌ها، فیلم‌های مستند و همچنین برپایی نمایشگاه‌های لباس‌های محلی است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85254186/%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8% «گرد فراموشی بر تن لباس‌های سنتی آذربایجان غربی»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref>   

==احیای لباس سنتی در آذربایجان غربی==

امروزه پارچه‌هایی که برای دوخت لباس‌های سنتی تهیه می‌شوند، قیمت بالایی دارند؛ در نتیجه علاقه‌مندان و دوست‌داران لباس‌های محلی نیز قدرت خرید آن را ندارند؛ بنابراین برای حفظ و نگهداری این لباس‌ها باید قیمت‌ها پایین باشد و نمایشگاه‌ها و مغازه‌هایی نیز برای فروش این لباس‌ها ایجاد شوند. برای رونق و احیای دوبارة لباس‌های سنتی در مناطق کردنشین و ترک‌نشین آذربایجان غربی باید اقدامات فرهنگی از سوی نهادهای مسئول صورت گیرد.<ref> [https://www.irna.ir/news/85254186/%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8% «گرد فراموشی بر تن لباس‌های سنتی آذربایجان غربی»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref>

==پانویس==

==منابع==

[[رده: ویکی‌رز]]