| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
در دوران مدرنتیه، بدن دیگر مخلوق خداوند که در نهایت زیبایی آفریده شده است به شمار نمی‌آید؛ بلکه ابژه‌ای زیبایی‌شناختی است که اهمیت اجتماعی و فرهنگی پیچیده‌ای یافته است و قابلیت رنگ‌آمیزی، دستکاری، نقاشی و تراشیدگی را دارد.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص207.] </ref> | در دوران مدرنتیه، بدن دیگر مخلوق خداوند که در نهایت زیبایی آفریده شده است به شمار نمی‌آید؛ بلکه ابژه‌ای زیبایی‌شناختی است که اهمیت اجتماعی و فرهنگی پیچیده‌ای یافته است و قابلیت رنگ‌آمیزی، دستکاری، نقاشی و تراشیدگی را دارد.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص207.] </ref> | ||
===تبدیل شدن بدن به سرمایه جنسی=== | ===تبدیل شدن بدن به سرمایه جنسی=== | ||
بدن در مدرنیته متأخر به سرمایۀ جنسی تبدیل شده است. سرمایه جنسی شامل اموری مانند جذابیت جنسی، شیک‌پوشی، | بدن در مدرنیته متأخر به سرمایۀ جنسی تبدیل شده است. سرمایه جنسی شامل اموری مانند جذابیت جنسی، شیک‌پوشی، [[عشوه‌گری همسرانه|عشوه‌گری]]، سرزندگی و مهارت جنسی است.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص222.] </ref> | ||
==تاریخچه مدیریت بدن== | ==تاریخچه مدیریت بدن== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
در این رویکرد قدرت، بدن را توسط ساختارها، ایدئولوژی‌ها و انضباط درونی، کنترل و سرکوب می کند.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص219.] </ref> | در این رویکرد قدرت، بدن را توسط ساختارها، ایدئولوژی‌ها و انضباط درونی، کنترل و سرکوب می کند.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص219.] </ref> | ||
=== بدن به‌مثابه متن اقتصادی=== | === بدن به‌مثابه متن اقتصادی=== | ||
در این رویکرد بدن مصرف‌کننده است و وجود منافع تجاری و مصرف‌گرایی در بدن توضیح دهندۀ رفتار مصرفی افراد است.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص219.] </ref> | در این رویکرد بدن مصرف‌کننده است و وجود منافع تجاری و [[مصرف‌گرایی]] در بدن توضیح دهندۀ رفتار مصرفی افراد است.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص219.] </ref> | ||
==شاخصه‌های مدیریت بدن== | ==شاخصه‌های مدیریت بدن== | ||
مهم‌ترین شاخصه‌های مدیریت بدن، آرایش موی سر، استفاده از زیور‌آلات، نوع لباس پوشیدن و رویه‌های بهداشت و سلامت بدن است.<ref>[http://fa.wikifeqh.ir/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D9%88_%D8%B3%D8%A8%DA%A9_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C «رابطۀ هویت اسلامی و سبک زندگی اسلامی»، وب‌سایت ویکی فقه.] </ref> | مهم‌ترین شاخصه‌های مدیریت بدن، آرایش موی سر، استفاده از زیور‌آلات، نوع لباس پوشیدن و رویه‌های بهداشت و سلامت بدن است.<ref>[http://fa.wikifeqh.ir/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D9%88_%D8%B3%D8%A8%DA%A9_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C «رابطۀ هویت اسلامی و سبک زندگی اسلامی»، وب‌سایت ویکی فقه.] </ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
==اهداف مدیریت زنانه بدن== | ==اهداف مدیریت زنانه بدن== | ||
===پذیرش اجتماعی=== | ===پذیرش اجتماعی=== | ||
ترس از نداشتنِ اندامی موزون، بدفرم و نازیبا، موجب درگیری فکر افرادی شده است که نگران عدم پذیرش اجتماعی هستند. برای نمونه دختران و زنانی را می‌توان دید که به دفعات به‌جراحی‌های مختلف و رژیم‌های گوناگون لاغری به‌خاطر رسیدن به زیبایی و اندامی موزون دست زده‌اند؛ اما به‌ایده‌آل خود نرسیده‌اند و در حسرت زیبایی از دست‌رفتۀ خود مانده‌اند.<ref>.[http://ensani.ir/fa/article/407833/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%AF%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-% قبادی و دیگران، «تبیین جامعه شناسی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی»، 1397ش، ص77.]</ref> | ترس از نداشتنِ اندامی موزون، بدفرم و نازیبا، موجب درگیری فکر افرادی شده است که نگران عدم پذیرش اجتماعی هستند. برای نمونه دختران و زنانی را می‌توان دید که به دفعات به‌جراحی‌های مختلف و رژیم‌های گوناگون [[سایز صفر|لاغری]] به‌خاطر رسیدن به زیبایی و اندامی موزون دست زده‌اند؛ اما به‌ایده‌آل خود نرسیده‌اند و در حسرت زیبایی از دست‌رفتۀ خود مانده‌اند.<ref>.[http://ensani.ir/fa/article/407833/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%AF%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7-%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-% قبادی و دیگران، «تبیین جامعه شناسی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی»، 1397ش، ص77.]</ref> | ||
===تأثیرگذاری بر مخاطب=== | ===تأثیرگذاری بر مخاطب=== | ||
یکی از اهداف مدیریت زنانۀ بدن، جذب مخاطب در اجتماع است. صورت انسان، سن، جنس، وضعیت اقتصادی اجتماعی، سلامتی جسمی، روحی و شخصیت فرد را نمایان می‌سازد و به‌دلیل تأثیرگذاری در جامعه، نیازمند تغییر دائمی است.<ref>[http://www.jwss.ir/article_16615.html فاتحی و اخلاصی، «مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن (مطالعۀ موردی زنان شهر شیراز)»، 1387ش، ص17-18.] </ref> | یکی از اهداف مدیریت زنانۀ بدن، جذب مخاطب در اجتماع است. صورت انسان، سن، جنس، وضعیت اقتصادی اجتماعی، سلامتی جسمی، روحی و شخصیت فرد را نمایان می‌سازد و به‌دلیل تأثیرگذاری در جامعه، نیازمند تغییر دائمی است.<ref>[http://www.jwss.ir/article_16615.html فاتحی و اخلاصی، «مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن (مطالعۀ موردی زنان شهر شیراز)»، 1387ش، ص17-18.] </ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۱: | ||
شناخت آسیب‌های گوناگون اخلاقی، اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی مدیریت بدن، برخی زنان را از مدیریت افراطی بدن باز می‌دارد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20151228104607-10020-26.pdf کیا دربندسری و خانی اوشانی، «پرونده ویژه: مدیریت بدن»، 1393ش، ص109.]</ref> | شناخت آسیب‌های گوناگون اخلاقی، اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی مدیریت بدن، برخی زنان را از مدیریت افراطی بدن باز می‌دارد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20151228104607-10020-26.pdf کیا دربندسری و خانی اوشانی، «پرونده ویژه: مدیریت بدن»، 1393ش، ص109.]</ref> | ||
==رویکرد دین به مدیریت بدن== | ==رویکرد دین به مدیریت بدن== | ||
در آموزه‌های دینی، به بدن توجه ویژه‌ای شده است؛ چرا که بدن در جهت سیر تکاملی حیات انسانی است. اگر مدیریت بدن، آگاهانه و در راستای هدف تکاملی انسان مانند «حفظ و تحکیم نهاد خانواده»، «پرهیز از خودنمایی نامشروع» و «حفظ عورت» قرار گیرد، مقدس، مورد تأکید و قابل قبول شارع است. از طرفی، دستوارات سلبی که دین در این موارد ذکر کرده است، زمانی است که از مسیر حیات معقول خارج شده باشد.<ref>[http://marefatefarhangi.nashriyat.ir/sites/marefatefarhangi.nashriyat.ir/files/3_11.pdf فاتحی و اخلاصی، «گفتمان جامعه‌شناسي بدن و نقد آن بر مبناي نظريه حيات معقول و جهان بيني اسلامي»، 1389ش، ص72.] </ref> | در آموزه‌های دینی، به بدن توجه ویژه‌ای شده است؛ چرا که بدن در جهت سیر تکاملی حیات انسانی است. اگر مدیریت بدن، آگاهانه و در راستای هدف تکاملی انسان مانند «حفظ و تحکیم نهاد خانواده»، «پرهیز از خودنمایی نامشروع» و «حفظ عورت» قرار گیرد، مقدس، مورد تأکید و قابل قبول شارع است. از طرفی، دستوارات سلبی که دین در این موارد ذکر کرده است، زمانی است که از مسیر حیات معقول خارج شده باشد.<ref>[http://marefatefarhangi.nashriyat.ir/sites/marefatefarhangi.nashriyat.ir/files/3_11.pdf فاتحی و اخلاصی، «گفتمان جامعه‌شناسي بدن و نقد آن بر مبناي نظريه حيات معقول و جهان بيني اسلامي»، 1389ش، ص72.] </ref> | ||
==آسیب‌های گرایش افراطی به‌مدیریت بدن== | ==آسیب‌های گرایش افراطی به‌مدیریت بدن== | ||
مدیریت افراطی بدن، پیامدهایی به همراه خواهد داشت که احتمال دارد به آسیب و مشکلات نگران کننده تبدیل شود. عمده‌ترین آسیب های منفی مدیریت افراطی بدن عبارت‌اند از: | مدیریت افراطی بدن، پیامدهایی به همراه خواهد داشت که احتمال دارد به آسیب و مشکلات نگران کننده تبدیل شود. عمده‌ترین آسیب های منفی مدیریت افراطی بدن عبارت‌اند از: | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۸: | ||
همچنین توجه بیش از حد به ظاهر بدن، موجب مشکلات و زیان‌های جسمی، روحی و اقتصادی خواهد شد که کاهش علاقۀ زنان به تجربۀ مادرشدن، هزینه‌های هنگفت، صرف وقت بسیار، عدم‌برنامه‌ریزی در تغذیه و کاهش اعتماد به نفس ازجملۀ مضرات مدیریت بدن است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20161026142651-9735-112.pdf براتلو و خودی، «تأثير عوامل فرهنگي و اجتماعي بر نگرش زنان نسبت به بدن در شهر تهران»، 1395ش، ص108.]</ref> علاوه بر این، مدیریت بدن در عصر حاضر حس کامجویی را در انسان‌ها زیاد کرده است. از اصلی‌ترین چالش‌های این لذت‌ها، مرگ است. رویکرد انسان‌ها با مدیریت افراطی بدن و تلاش برای ثابت‌ماندن جوانی، منجر به نفی حقیقت مرگ شده است.<ref>[http://marefatefarhangi.nashriyat.ir/sites/marefatefarhangi.nashriyat.ir/files/3_11.pdf فاتحی و اخلاصی، «گفتمان جامعه‌شناسي بدن و نقد آن بر مبناي نظريه حيات معقول و جهان بيني اسلامي»، 1389ش، ص70.]</ref> | همچنین توجه بیش از حد به ظاهر بدن، موجب مشکلات و زیان‌های جسمی، روحی و اقتصادی خواهد شد که کاهش علاقۀ زنان به تجربۀ مادرشدن، هزینه‌های هنگفت، صرف وقت بسیار، عدم‌برنامه‌ریزی در تغذیه و کاهش اعتماد به نفس ازجملۀ مضرات مدیریت بدن است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20161026142651-9735-112.pdf براتلو و خودی، «تأثير عوامل فرهنگي و اجتماعي بر نگرش زنان نسبت به بدن در شهر تهران»، 1395ش، ص108.]</ref> علاوه بر این، مدیریت بدن در عصر حاضر حس کامجویی را در انسان‌ها زیاد کرده است. از اصلی‌ترین چالش‌های این لذت‌ها، مرگ است. رویکرد انسان‌ها با مدیریت افراطی بدن و تلاش برای ثابت‌ماندن جوانی، منجر به نفی حقیقت مرگ شده است.<ref>[http://marefatefarhangi.nashriyat.ir/sites/marefatefarhangi.nashriyat.ir/files/3_11.pdf فاتحی و اخلاصی، «گفتمان جامعه‌شناسي بدن و نقد آن بر مبناي نظريه حيات معقول و جهان بيني اسلامي»، 1389ش، ص70.]</ref> | ||
==سیر تحول مدیریت بدن در ایران== | ==سیر تحول مدیریت بدن در ایران== | ||
همواره در طول تاریخ بشریت، تغییر و مدیریت بدن وجود داشته است. آثار و بقایای به‌جا مانده از اولین تمدن‌های بشری نشان‌دهندۀ استفاده از زیبایی فردی در مراکز تجاری است. حفاری‌ها در شمال غربی ایران، حاکی از این است که آرایش چشم از4500 سال قبل از میلاد مسیح رایج بوده است و باستان‌شناسان در هفت‌تپۀ خوزستان با حفاری‌ها، از استفاده از ماتیک و آرایش چشم، در2000 سال پیش از میلاد در زنان ایرانی حکایت می‌کنند. در ایران باستان، زنان ایرانی به خاطر اعتقاد به عدد هفت، که نماد کمال بود از هفت قلم آرایش؛ مانند | همواره در طول تاریخ بشریت، تغییر و مدیریت بدن وجود داشته است. آثار و بقایای به‌جا مانده از اولین تمدن‌های بشری نشان‌دهندۀ استفاده از زیبایی فردی در مراکز تجاری است. حفاری‌ها در شمال غربی ایران، حاکی از این است که آرایش چشم از4500 سال قبل از میلاد مسیح رایج بوده است و باستان‌شناسان در هفت‌تپۀ خوزستان با حفاری‌ها، از استفاده از ماتیک و آرایش چشم، در2000 سال پیش از میلاد در زنان ایرانی حکایت می‌کنند. در ایران باستان، زنان ایرانی به خاطر اعتقاد به عدد هفت، که نماد کمال بود از هفت قلم آرایش؛ مانند [[حنا]]، خضاب، سرمه، وسمه، سفیداب، زرک <ref>خالی که با سرمه روی صورت می‌زدند. [https://vajehyab.com/moein/%D8%B2%D8%B1%DA%A9 معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه زرک.]</ref> و خال استفاده می‌کردند. به نظر باستان‌شناسان 3000 سال قبل از میلاد، اوج آرایش و زیباشناسی در ایران است. به‌طوری که زنان در این زمان از لوازم آرایشی و زینتی و جواهر بیشتر از امروز استفاده می‌کردند.<ref>[https://jwfs.alzahra.ac.ir/article_4238.html گنجی و دیگران، «تبارشناسی اجتماعی دستکاری بدن در زنان ایرانی»، 1398ش، ص225.] </ref> | ||
مدیریت بدن از گذشته تا امروز تغییرات آشکاری کرده است. هزینه‌های هنگفت لوازم آرایشی و بهداشتی جهت مدیریت بدن، نشان می‌دهد که ایران دومین کشور مصرف‌کنندۀ این مواد در خاورمیانه و هفتمین کشور رکورددار مواد آرایشی با 2/1 میلیارد دلار در سطح جهان است. سی درصد از درآمد زنان به لوازم آرایشی اختصاص می‌یابد و به عقیدۀ پزشکان، پنجاه درصد زنانی که برای زیبایی، عمل جراحی پلاستیک انجام می‌دهند، نیازی به آن ندارند.<ref> [https://jwsf.tabriz.iau.ir/article_667253.html آقایی و خلیلی، «تحلیل پدیدارشناسانه مدیریت بدن در بین دختران و زنان جوان شهر تهران سال 1396»، 1397ش، ص58.]</ref> | مدیریت بدن از گذشته تا امروز تغییرات آشکاری کرده است. هزینه‌های هنگفت [[لوازم آرایشی]] و بهداشتی جهت مدیریت بدن، نشان می‌دهد که ایران دومین کشور مصرف‌کنندۀ این مواد در خاورمیانه و هفتمین کشور رکورددار مواد آرایشی با 2/1 میلیارد دلار در سطح جهان است. سی درصد از درآمد زنان به لوازم آرایشی اختصاص می‌یابد و به عقیدۀ پزشکان، پنجاه درصد زنانی که برای زیبایی، عمل جراحی پلاستیک انجام می‌دهند، نیازی به آن ندارند.<ref> [https://jwsf.tabriz.iau.ir/article_667253.html آقایی و خلیلی، «تحلیل پدیدارشناسانه مدیریت بدن در بین دختران و زنان جوان شهر تهران سال 1396»، 1397ش، ص58.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
