صفحه‌ای تازه حاوی «<big>'''لباس مردم ارامنه جلفا'''</big>؛ تن‌پوش زنان و مردان ارمنی ساکن جلفای نو در اصفهان.<br> ارامنه جلفا با کوچ تاریخی خود به اصفهان، پوشاکی فاخر و هنرمندانه را به همراه آوردند که با هنر عهد صفوی درآمیخته است. لباس‌های مردان و زنان این جامعه، آینه‌...» ایجاد کرد
 
بهینه سازی سئو
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
ارامنه جلفا با کوچ تاریخی خود به اصفهان، پوشاکی فاخر و هنرمندانه را به همراه آوردند که با هنر عهد صفوی درآمیخته است. لباس‌های مردان و زنان این جامعه، آینه‌ای از فرهنگ، موقعیت اجتماعی و شرایط اقلیمی آن‌ها است. زنان با سرپوش‌های متنوع و لباس‌های رنگین و ظریف که پر از نقش و نگارهای سنتی است، جلوه‌ای زیبا و خاص به پوشش خود می‌دهند. مردان نیز با کلاه‌های خاص، عباها و تن‌پوش‌های مقاوم و کاربردی، ترکیبی از اصالت و کارآمدی را در لباس‌شان نشان می‌دهند. این پوشاک، روایتگر تاریخ، هنر و هویت مردم ارامنه جلفا است که در دل فرهنگ ایران جای گرفته است.
ارامنه جلفا با کوچ تاریخی خود به اصفهان، پوشاکی فاخر و هنرمندانه را به همراه آوردند که با هنر عهد صفوی درآمیخته است. لباس‌های مردان و زنان این جامعه، آینه‌ای از فرهنگ، موقعیت اجتماعی و شرایط اقلیمی آن‌ها است. زنان با سرپوش‌های متنوع و لباس‌های رنگین و ظریف که پر از نقش و نگارهای سنتی است، جلوه‌ای زیبا و خاص به پوشش خود می‌دهند. مردان نیز با کلاه‌های خاص، عباها و تن‌پوش‌های مقاوم و کاربردی، ترکیبی از اصالت و کارآمدی را در لباس‌شان نشان می‌دهند. این پوشاک، روایتگر تاریخ، هنر و هویت مردم ارامنه جلفا است که در دل فرهنگ ایران جای گرفته است.


== تاریخچۀ لباس مردم ارامنۀ جلفا ==
==تاریخچۀ لباس مردم ارامنۀ جلفا==


ارمنیان جلفا در دوران شاه عباس اول صفوی از مناطق آرارات، نخجوان و جلفای قدیم به جلفای نو در اصفهان کوچانده شدند. آن‌ها پوشش سنتی خود را به‌همراه آوردند و در فضای فرهنگی نسبتاً آزادی، آن را حفظ کردند. پوشاک آنان در دوره صفوی تحت تأثیر ویژگی‌های فاخر آن عصر نظیر پارچه‌های پرنقش، تزیینات ظریف و دوخت‌های دقیق قرار گرفت.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
ارمنیان جلفا در دوران شاه عباس اول صفوی از مناطق آرارات، نخجوان و جلفای قدیم به جلفای نو در اصفهان کوچانده شدند. آن‌ها پوشش سنتی خود را به‌همراه آوردند و در فضای فرهنگی نسبتاً آزادی، آن را حفظ کردند. پوشاک آنان در دوره صفوی تحت تأثیر ویژگی‌های فاخر آن عصر نظیر پارچه‌های پرنقش، تزیینات ظریف و دوخت‌های دقیق قرار گرفت.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>


== ویژگی پوشاک مردم جلفا ==
==ویژگی پوشاک مردم جلفا==


لباس‌های مردم ارامنۀ این منطقه با دوخت‌هایی بسیار ظریف تهیه می‌شود و برای تهیه آن‌ها از پارچه‌هایی فاخر، گران‌قیمت و دارای نقوش متنوع و چشم‌نواز بهره گرفته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
لباس‌های مردم ارامنۀ این منطقه با دوخت‌هایی بسیار ظریف تهیه می‌شود و برای تهیه آن‌ها از پارچه‌هایی فاخر، گران‌قیمت و دارای نقوش متنوع و چشم‌نواز بهره گرفته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>


== عوامل تأثیرگذار بر پوشاک ارامنۀ جلفا ==
==عوامل تأثیرگذار بر پوشاک ارامنۀ جلفا==


برخی از عوامل تأثیرگذار بر پوشاک مردم جلفا عبارتند از:
برخی از عوامل تأثیرگذار بر پوشاک مردم جلفا عبارتند از:
'''شغل و موقعیت اجتماعی:''' تن‌پوش مردان جلفا متناسب ‌با شغل و موقعیت اجتماعی آنان انتخاب می‌شود.<ref> [https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>
'''شغل و موقعیت اجتماعی:''' تن‌پوش مردان جلفا متناسب ‌با شغل و موقعیت اجتماعی آنان انتخاب می‌شود.<ref> [https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>


خط ۲۰: خط ۲۱:
'''تأثیر مذهب و سنت:''' ادیان و مذاهب با ایجاد پیوندهای دینی و اعتقادات مذهبی، پیروان خود را ملزم به رعایت اصول خاصی می‌کنند که این اصول بر ظاهر و رنگ لباس آن‌ها تأثیر می‌گذارد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>
'''تأثیر مذهب و سنت:''' ادیان و مذاهب با ایجاد پیوندهای دینی و اعتقادات مذهبی، پیروان خود را ملزم به رعایت اصول خاصی می‌کنند که این اصول بر ظاهر و رنگ لباس آن‌ها تأثیر می‌گذارد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>


== نقش جنسیت در طراحی و انتخاب لباس ارمنی ==
==نقش جنسیت در طراحی و انتخاب لباس ارمنی==


همان‌طور که در بیشتر جوامع وظایف مراقبت از کودکان و دوشیدن دام‌ها بر عهدۀ زنان بوده و مردان بیشتر به فعالیت‌هایی مانند دامداری، کشاورزی و کارهای سنگین می‌پرداختند، نوع پوشش آنان نیز با توجه به ماهیت کارها و ویژگی‌های جسمانی‌شان تفاوت داشته است. علاوه بر این، رسم تهیۀ لباس جهیزیه توسط دختران در خانواده‌های ارمنی، به حفظ تنوع لباس‌ها و تداوم سبک پوشش زنان ارمنی کمک کرده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  
همان‌طور که در بیشتر جوامع وظایف مراقبت از کودکان و دوشیدن دام‌ها بر عهدۀ زنان بوده و مردان بیشتر به فعالیت‌هایی مانند دامداری، کشاورزی و کارهای سنگین می‌پرداختند، نوع پوشش آنان نیز با توجه به ماهیت کارها و ویژگی‌های جسمانی‌شان تفاوت داشته است. علاوه بر این، رسم تهیۀ لباس جهیزیه توسط دختران در خانواده‌های ارمنی، به حفظ تنوع لباس‌ها و تداوم سبک پوشش زنان ارمنی کمک کرده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  


== پوشاک زنان ارامنۀ جلفا ==
==پوشاک زنان ارامنۀ جلفا==


=== سرپوش‌های زنان ارامنه ===
===سرپوش‌های زنان ارامنه===


زنان ارمنی بسته به موقعیت، از پنج نوع سرپوش استفاده می‌کنند که از نظر اندازه به‌ترتیب از کوچک به بزرگ عبارت‌اند از:<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص4.]</ref>
زنان ارمنی بسته به موقعیت، از پنج نوع سرپوش استفاده می‌کنند که از نظر اندازه به‌ترتیب از کوچک به بزرگ عبارت‌اند از:<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص4.]</ref>
خط ۳۹: خط ۴۰:


'''لاچیک یا لاچاک:''' نوعی روسری بزرگ ابریشمی، به‌رنگ قرمز و مزین به نقوش طلایی است. زنان این روسری را به‌صورت سه‌گوش روی سر انداخته و سپس دنباله‌های آن را در پشت سر به‌صورت ضربدری در آورده و در بالای سر گره می‌زنند. با گذشت زمان لاچیک‌ها زیبایی خود را از دست دادند و به‌رنگ سفید درآمدند.<ref>ضیاء‌پور، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران در روزگار شاهنشاهی، 1355ش، ص272.</ref>
'''لاچیک یا لاچاک:''' نوعی روسری بزرگ ابریشمی، به‌رنگ قرمز و مزین به نقوش طلایی است. زنان این روسری را به‌صورت سه‌گوش روی سر انداخته و سپس دنباله‌های آن را در پشت سر به‌صورت ضربدری در آورده و در بالای سر گره می‌زنند. با گذشت زمان لاچیک‌ها زیبایی خود را از دست دادند و به‌رنگ سفید درآمدند.<ref>ضیاء‌پور، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران در روزگار شاهنشاهی، 1355ش، ص272.</ref>
===تن‌پوش‌های زنان ارامنه===


 
'''تاگالا:''' تن‌پوشی بلند و جلوباز با یقۀ هفت که قد آن تا زیر زانو می‌رسد. تاگالا، آستین‌هایی بلندتر از حد معمول دارد که انتهای آن به‌صورت نوک‌تیز طراحی شده است. دامن این لباس در قسمت پهلو چاک دارد و کمر آن به‌وسیلۀ کمربندی محکم می‌شود. در گذشته پارچه‌های مورد استفاده برای تهیۀ تاگالا، سوزن‌دوزی بود؛ اما امروزه از پارچه‌های ساده‌تر و با تزیینات کمتری چون ترمه و اطلسی برای دوخت تاگالا استفاده می‌شود. معمولاً رنگ پارچۀ تاگالا با پیراهن زیری متفاوت است و در دور گردن، پایین لباس و سر آستین‌ها به‌وسیلۀ نوارهایی حاشیه‌دوزی می‌شود. گاهی‌اوقات نیز قسمت جلوی لباس دکمه‌های نقره‌ای دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص87 و 88.]</ref>
=== تن‌پوش‌های زنان ارامنه ===
 
'''تاگالا:''' تن‌پوشی بلند و جلوباز با یقۀ هفت که قد آن تا زیر زانو می‌رسد. تاگالا، آستین‌هایی بلندتر از حد معمول دارد که انتهای آن به‌صورت نوک‌تیز طراحی شده است. دامن این لباس در قسمت پهلو چاک دارد و کمر آن به‌وسیلۀ کمربندی محکم می‌شود.
در گذشته پارچه‌های مورد استفاده برای تهیۀ تاگالا، سوزن‌دوزی بود؛ اما امروزه از پارچه‌های ساده‌تر و با تزیینات کمتری چون ترمه و اطلسی برای دوخت تاگالا استفاده می‌شود.
معمولاً رنگ پارچۀ تاگالا با پیراهن زیری متفاوت است و در دور گردن، پایین لباس و سر آستین‌ها به‌وسیلۀ نوارهایی حاشیه‌دوزی می‌شود. گاهی‌اوقات نیز قسمت جلوی لباس دکمه‌های نقره‌ای دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص87 و 88.]</ref>


'''مَندیل:''' مندیل، روسینه‌ای زنان ارمنی است که از تور قرمزرنگی با حاشیه‌های طلایی تهیه شده و دورتادور آن مزین به آویزهای ریشه‌ای است. زنان مندیل را روی سینه و شانه‌های خود می‌بندند و آن را در پشت گردن گره می‌زنند. این تن‌پوش معمولاً از هندوستان وارد می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3.]</ref>
'''مَندیل:''' مندیل، روسینه‌ای زنان ارمنی است که از تور قرمزرنگی با حاشیه‌های طلایی تهیه شده و دورتادور آن مزین به آویزهای ریشه‌ای است. زنان مندیل را روی سینه و شانه‌های خود می‌بندند و آن را در پشت گردن گره می‌زنند. این تن‌پوش معمولاً از هندوستان وارد می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3.]</ref>


'''شابیک:''' در اصطلاح محلی به پیراهن، «شابیک» می‌گویند. پیراهن زنان ارمنی، لباسی بلند (تا قوزک پا) و کمرچینی است که زیر تاگالا پوشیده می‌شود. آستین‌های این لباس بلند و ساده با یقۀ ایستاده است که جلوی آن به‌وسیلۀ دکمه‌های نقره‌ای و نواردوزی تزیین شده است.
'''شابیک:''' در اصطلاح محلی به پیراهن، «شابیک» می‌گویند. پیراهن زنان ارمنی، لباسی بلند (تا قوزک پا) و کمرچینی است که زیر تاگالا پوشیده می‌شود. آستین‌های این لباس بلند و ساده با یقۀ ایستاده است که جلوی آن به‌وسیلۀ دکمه‌های نقره‌ای و نواردوزی تزیین شده است. دامن شابیک بسیار بزرگتر از بالاتنه است که به‌وسیلۀ پیلی‌ها یا چین‌هایی به بالاتنه متصل شده است. پیراهن زنان ارمنی از پارچه‌هایی چون ترمه، قلمکار، اطلس یا چیت گلدار تهیه می‌شود که هر کس متناسب با شرایط مالی خود از پارچۀ مناسب استفاده می‌کند.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3 و 4.]</ref>
دامن شابیک بسیار بزرگتر از بالاتنه است که به‌وسیلۀ پیلی‌ها یا چین‌هایی به بالاتنه متصل شده است. پیراهن زنان ارمنی از پارچه‌هایی چون ترمه، قلمکار، اطلس یا چیت گلدار تهیه می‌شود که هر کس متناسب با شرایط مالی خود از پارچۀ مناسب استفاده می‌کند.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3 و 4.]</ref>


'''کولاجا:''' در اصطلاح محلی به کت یا پالتو «کولاجا» می‌گویند. کولاجا، نیم‌تنه‌ای جلوباز از پارچۀ ماهوت یا مخمل است که سر آستین‌ها و دور یقۀ آن با نوارهایی تزیین شده است. همچنین قسمت جلوی کولاجا دکمه‌هایی زیبا به چشم می‌خورد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  
'''کولاجا:''' در اصطلاح محلی به کت یا پالتو «کولاجا» می‌گویند. کولاجا، نیم‌تنه‌ای جلوباز از پارچۀ ماهوت یا مخمل است که سر آستین‌ها و دور یقۀ آن با نوارهایی تزیین شده است. همچنین قسمت جلوی کولاجا دکمه‌هایی زیبا به چشم می‌خورد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  
'''چارچاب:''' ارامنۀ جلفا به چادر، چارچاب می‌گویند. استفاده از چادر میان زنان ارمنی از دورۀ حکومت قاجاریه آغاز شد. چارچاب شبیه چادرهای زنان قاجاری است که برای محکم کردن آن در قسمت کمر، بند لیفه‌ای تعبیه شده است. بلندی این چادرها تا روی پا بوده و قسمت جلوی آن از کمر تا پایین با نقش‌ها و دوخت‌های زیبا حاشیه‌دوزی شده است.
زنان جوان ارمنی از چارچاب‌های مشکی و سالمندان از رنگ سفید آن استفاده می‌کنند که لبۀ آن با نوارهای صورتی‌رنگ تزیین شده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>


'''شالوار (داباد):''' شلوار زنان ارمنی در زبان محلی به «شالوار» یا «داباد» معروف است. کمر این شلوار لیفه‌ای بوده که با رد کردن بندی پشمی از داخل آن، به دور کمر محکم می‌شود.
'''چارچاب:''' ارامنۀ جلفا به چادر، چارچاب می‌گویند. استفاده از چادر میان زنان ارمنی از دورۀ حکومت قاجاریه آغاز شد. چارچاب شبیه چادرهای زنان قاجاری است که برای محکم کردن آن در قسمت کمر، بند لیفه‌ای تعبیه شده است. بلندی این چادرها تا روی پا بوده و قسمت جلوی آن از کمر تا پایین با نقش‌ها و دوخت‌های زیبا حاشیه‌دوزی شده است. زنان جوان ارمنی از چارچاب‌های مشکی و سالمندان از رنگ سفید آن استفاده می‌کنند که لبۀ آن با نوارهای صورتی‌رنگ تزیین شده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
شلوار زنان ارمنی از دو تکۀ بالا (تا سر زانو) و پایین (از زانو تا مچ پا) تشکیل شده است. قسمت بالا معمولاً سفیدرنگ است و از پارچۀ چیت، متقال یا کرباس تهیه شده و تکۀ پایین دارای تزیینات و حاشیه‌های بسیاری است.<ref> [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص89.]</ref>
 
'''شالوار (داباد):''' شلوار زنان ارمنی در زبان محلی به «شالوار» یا «داباد» معروف است. کمر این شلوار لیفه‌ای بوده که با رد کردن بندی پشمی از داخل آن، به دور کمر محکم می‌شود. شلوار زنان ارمنی از دو تکۀ بالا (تا سر زانو) و پایین (از زانو تا مچ پا) تشکیل شده است. قسمت بالا معمولاً سفیدرنگ است و از پارچۀ چیت، متقال یا کرباس تهیه شده و تکۀ پایین دارای تزیینات و حاشیه‌های بسیاری است.<ref> [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص89.]</ref>


=== پای‌پوش‌های زنان ارامنه ===
===پای‌پوش‌های زنان ارامنه===


زنان جلفا از پای‌پوش‌های متنوعی استفاده می‌کنند، از جمله:
زنان جلفا از پای‌پوش‌های متنوعی استفاده می‌کنند، از جمله:
'''گولبا:''' مردم محلی ارمنی به جوراب، «گولبا» می‌گویند. جوراب‌های زنان جلفا را خود آنان با استفاده از الیاف پشمی، در رنگ‌های روشن و با نقش‌ونگارهای متنوع می‌بافند. کف پای گولبا دارای نقشی مجزا است و در قسمت پاشنۀ آن بندینکی دوخته شده تا پا به‌راحتی داخل جوراب قرار گیرد.
 
قسمت رویۀ پا از پنجه تا ساق پا با نقوش حاشیه‌ای تزیین شده و در انتهای ساق‌ها بندینکی بلند جهت گره زدن جفت‌های جوراب به‌هنگام عدم استفاده از آن و به‌منظور آویزان کردن جوراب طراحی شده است.
'''گولبا:''' مردم محلی ارمنی به جوراب، «گولبا» می‌گویند. جوراب‌های زنان جلفا را خود آنان با استفاده از الیاف پشمی، در رنگ‌های روشن و با نقش‌ونگارهای متنوع می‌بافند. کف پای گولبا دارای نقشی مجزا است و در قسمت پاشنۀ آن بندینکی دوخته شده تا پا به‌راحتی داخل جوراب قرار گیرد. قسمت رویۀ پا از پنجه تا ساق پا با نقوش حاشیه‌ای تزیین شده و در انتهای ساق‌ها بندینکی بلند جهت گره زدن جفت‌های جوراب به‌هنگام عدم استفاده از آن و به‌منظور آویزان کردن جوراب طراحی شده است. جوراب‌بافی از عمده‌ترین منابع درآمد خانواده‌های جلفا محسوب می‌شود به‌‌طوری که اغلب زنان و دختران شبانه‌روز مشغول انجام این کار هستند. این جوراب‌ها توسط دست‌فروشان و بازرگانان خریداری و به دیگر نقاط ایران ارسال می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  
جوراب‌بافی از عمده‌ترین منابع درآمد خانواده‌های جلفا محسوب می‌شود به‌‌طوری که اغلب زنان و دختران شبانه‌روز مشغول انجام این کار هستند. این جوراب‌ها توسط دست‌فروشان و بازرگانان خریداری و به دیگر نقاط ایران ارسال می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  
 
'''مُلِک:''' از پاپوش‌های سبک، پشت‌باز و بدون پاشنه است. این پاپوش‌ها به‌رنگ‌های قرمز، سبز و قهوه‌ای روشن دوخته می‌شود که به ساغری یا سامری نیز معروف است. انتهای پاشنۀ این نوع کفش به‌صورت گرد یا نوک‌تیز به‌طرف بالا دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص90.]</ref>
'''مُلِک:''' از پاپوش‌های سبک، پشت‌باز و بدون پاشنه است. این [[پاپوش|پاپوش‌ها]] به‌رنگ‌های قرمز، [[سبز (رنگ)|سبز]] و قهوه‌ای روشن دوخته می‌شود که به ساغری یا سامری نیز معروف است. انتهای پاشنۀ این نوع کفش به‌صورت گرد یا نوک‌تیز به‌طرف بالا دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص90.]</ref>


'''ماشیک:''' از کفش‌های چرمی و پاشنه‌کوتاه زنان جلفا است که نخستین بار از روسیه وارد ایران شد. ماشیک با رنگ‌های عنابی، قرمز، مشکی و قهوه‌ای در جلفا دوخته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
'''ماشیک:''' از کفش‌های چرمی و پاشنه‌کوتاه زنان جلفا است که نخستین بار از روسیه وارد ایران شد. ماشیک با رنگ‌های عنابی، قرمز، مشکی و قهوه‌ای در جلفا دوخته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>


== پوشاک مردان ارمنی جلفا ==
==پوشاک مردان ارمنی جلفا==


=== سرپوش‌های مردان ارامنه ===
===سرپوش‌های مردان ارامنه===


از مهم‌ترین اجزای لباس مردان جلفا، کلاه است که ارج و منزلت آن متناسب با جنس، شکل و نوع کلاه انتخاب می‌شود. به‌دلیل گران‌بودن کلاه، مردان در حفظ و نگهداری آن دقت بسیاری می‌کنند و حتی پس از فرسوده شدن نیز به دنبال تعمیر آن هستند:<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص9.]</ref>
از مهم‌ترین اجزای لباس مردان جلفا، کلاه است که ارج و منزلت آن متناسب با جنس، شکل و نوع کلاه انتخاب می‌شود. به‌دلیل گران‌بودن کلاه، مردان در حفظ و نگهداری آن دقت بسیاری می‌کنند و حتی پس از فرسوده شدن نیز به دنبال تعمیر آن هستند:<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص9.]</ref>
خط ۸۱: خط ۷۶:
'''پاپاخ:''' کلاهی استوانه‌ای‌شکل و بدون لبه است که معمولاً در دو رنگ مشکی یا قهوه‌ای دوخته می‌شود. نام دیگر این کلاه بخارایی است که از پوست بره تهیه می‌شود. مرغوبیت پاپاخ به چند تکه بودن بستگی دارد؛ به‌طوری که از باکیفیت‌ترین قسمت‌های چند پوست بره برای دوختن آن استفاده می‌شود.<ref>عاصمی، ایران در یکصد و سیزده سال پیش، 1355ش، ص191.</ref>
'''پاپاخ:''' کلاهی استوانه‌ای‌شکل و بدون لبه است که معمولاً در دو رنگ مشکی یا قهوه‌ای دوخته می‌شود. نام دیگر این کلاه بخارایی است که از پوست بره تهیه می‌شود. مرغوبیت پاپاخ به چند تکه بودن بستگی دارد؛ به‌طوری که از باکیفیت‌ترین قسمت‌های چند پوست بره برای دوختن آن استفاده می‌شود.<ref>عاصمی، ایران در یکصد و سیزده سال پیش، 1355ش، ص191.</ref>


=== تن‌پوش‌های مردان ارامنه ===
===تن‌پوش‌های مردان ارامنه===


'''هابا یا عبا:''' عبای مردان جلفا گشاد و جلوباز بوده و اغلب در فصل سرما از آن استفاده می‌شود. این عبا قدی تا زیر زانو دارد و معمولاً از فاستونی و ترمه در رنگ‌های مشکی، شتری و قهوه‌ای تیره تهیه می‌شود. دورتادور عبا توسط زنان محلی حاشیه‌دوزی می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
'''هابا یا عبا:''' عبای مردان جلفا گشاد و جلوباز بوده و اغلب در فصل سرما از آن استفاده می‌شود. این [[عبا]] قدی تا زیر زانو دارد و معمولاً از فاستونی و ترمه در رنگ‌های مشکی، شتری و قهوه‌ای تیره تهیه می‌شود. دورتادور عبا توسط زنان محلی حاشیه‌دوزی می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>


'''آرخالوق:''' تن‌پوشی کوتاه، از جنس کرباس و آستردار است که در زیر عبا پوشیده می‌شود. قسمت جلوی آرخالوق به‌وسیلۀ شال یا کمربند چرمی جمع می‌شود. گاهی‌اوقات لبۀ آستین‌ها و یقۀ آرخالوق با حاشیه‌هایی تزیین می‌کنند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
'''آرخالوق:''' تن‌پوشی کوتاه، از جنس کرباس و آستردار است که در زیر عبا پوشیده می‌شود. قسمت جلوی آرخالوق به‌وسیلۀ شال یا کمربند چرمی جمع می‌شود. گاهی‌اوقات لبۀ آستین‌ها و یقۀ آرخالوق با حاشیه‌هایی تزیین می‌کنند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
خط ۱۰۱: خط ۹۶:
'''داباد:''' در اصطلاح محلی به شلوار «داباد» گفته می‌شود. شلوار مردان ارمنی دمپایی نسبتاً گشاد با کمر لیفه‌ای دارد. شلوار مردان اغلب با پارچه‌های فاستونی، کرباس و متقال با رنگ‌های تیره دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص92.]</ref>
'''داباد:''' در اصطلاح محلی به شلوار «داباد» گفته می‌شود. شلوار مردان ارمنی دمپایی نسبتاً گشاد با کمر لیفه‌ای دارد. شلوار مردان اغلب با پارچه‌های فاستونی، کرباس و متقال با رنگ‌های تیره دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص92.]</ref>


=== پای‌پوش‌های مردان ارامنه ===
===پای‌پوش‌های مردان ارامنه===


'''ماشیک:''' نوعی کفش پشت‌بسته، از جنس چرم است و افرادی که از توان مالی بالایی برخوردار بودند، از آن استفاده می‌کردند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
'''ماشیک:''' نوعی کفش پشت‌بسته، از جنس چرم است و افرادی که از توان مالی بالایی برخوردار بودند، از آن استفاده می‌کردند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
خط ۱۲۲: خط ۱۱۷:
==منابع==
==منابع==


* «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصل‌نامۀ فرهنگی ارمنیان)، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1404ش.
*«پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصل‌نامۀ فرهنگی ارمنیان)، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1404ش.
* خاچاطور، زویا، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.
*خاچاطور، زویا، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.
* داوودی، سیده‌سپیده، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران-مرکز، زمستان 1390ش.
*داوودی، سیده‌سپیده، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران-مرکز، زمستان 1390ش.
* سلطانی، فاطمه، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفا نو اصفهان»، دومین همایش ملی بازاندیشی در چشم‌اندازهای بوم‌های بیابانی، چالش‌ها و فرصت‌های کالبدی انسانی و اقلیمی، 1403ش.
*سلطانی، فاطمه، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفا نو اصفهان»، دومین همایش ملی بازاندیشی در چشم‌اندازهای بوم‌های بیابانی، چالش‌ها و فرصت‌های کالبدی انسانی و اقلیمی، 1403ش.
* ضیاء‌پور، جلیل، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران در روزگار شاهنشاهی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1355ش.
*ضیاء‌پور، جلیل، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران در روزگار شاهنشاهی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1355ش.
* عاصمی، محمد، ایران در یکصدوسیزده سال پیش، تهران، وزارت فرهنگ‌وهنر مرکز مردم‌شناسی ایران، 1355ش.
*عاصمی، محمد، ایران در یکصدوسیزده سال پیش، تهران، وزارت فرهنگ‌وهنر مرکز مردم‌شناسی ایران، 1355ش.


[[رده: ویکی‌رز]]
[[رده: ویکی‌رز]]
{{#seo:
|title=لباس مردم ارامنه جلفا چیست - ویکی رز
|title_mode=Replaced Title
|keywords=لباس مردم ارامنه جلفا
|description= معرفی لباس مردم ارامنه جلفا در مناطق محلی خودشان - ویکی رز
}}