لباس مردم ارامنه جلفا: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۴۲: / خط ۴۲: @@
 ===تن‌پوش‌های زنان ارامنه===
-'''تاگالا:''' تن‌پوشی بلند و جلوباز با یقۀ هفت که قد آن تا زیر زانو می‌رسد. تاگالا، آستین‌هایی بلندتر از حد معمول دارد که انتهای آن به‌صورت نوک‌تیز طراحی شده است. دامن این لباس در قسمت پهلو چاک دارد و کمر آن به‌وسیلۀ کمربندی محکم می‌شود.
+'''تاگالا:''' تن‌پوشی بلند و جلوباز با یقۀ هفت که قد آن تا زیر زانو می‌رسد. تاگالا، آستین‌هایی بلندتر از حد معمول دارد که انتهای آن به‌صورت نوک‌تیز طراحی شده است. دامن این لباس در قسمت پهلو چاک دارد و کمر آن به‌وسیلۀ کمربندی محکم می‌شود. در گذشته پارچه‌های مورد استفاده برای تهیۀ تاگالا، سوزن‌دوزی بود؛ اما امروزه از پارچه‌های ساده‌تر و با تزیینات کمتری چون ترمه و اطلسی برای دوخت تاگالا استفاده می‌شود. معمولاً رنگ پارچۀ تاگالا با پیراهن زیری متفاوت است و در دور گردن، پایین لباس و سر آستین‌ها به‌وسیلۀ نوارهایی حاشیه‌دوزی می‌شود. گاهی‌اوقات نیز قسمت جلوی لباس دکمه‌های نقره‌ای دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص87 و 88.]</ref>
-در گذشته پارچه‌های مورد استفاده برای تهیۀ تاگالا، سوزن‌دوزی بود؛ اما امروزه از پارچه‌های ساده‌تر و با تزیینات کمتری چون ترمه و اطلسی برای دوخت تاگالا استفاده می‌شود.
-معمولاً رنگ پارچۀ تاگالا با پیراهن زیری متفاوت است و در دور گردن، پایین لباس و سر آستین‌ها به‌وسیلۀ نوارهایی حاشیه‌دوزی می‌شود. گاهی‌اوقات نیز قسمت جلوی لباس دکمه‌های نقره‌ای دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص87 و 88.]</ref>
 '''مَندیل:''' مندیل، روسینه‌ای زنان ارمنی است که از تور قرمزرنگی با حاشیه‌های طلایی تهیه شده و دورتادور آن مزین به آویزهای ریشه‌ای است. زنان مندیل را روی سینه و شانه‌های خود می‌بندند و آن را در پشت گردن گره می‌زنند. این تن‌پوش معمولاً از هندوستان وارد می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3.]</ref>
-'''شابیک:''' در اصطلاح محلی به پیراهن، «شابیک» می‌گویند. پیراهن زنان ارمنی، لباسی بلند (تا قوزک پا) و کمرچینی است که زیر تاگالا پوشیده می‌شود. آستین‌های این لباس بلند و ساده با یقۀ ایستاده است که جلوی آن به‌وسیلۀ دکمه‌های نقره‌ای و نواردوزی تزیین شده است.
+'''شابیک:''' در اصطلاح محلی به پیراهن، «شابیک» می‌گویند. پیراهن زنان ارمنی، لباسی بلند (تا قوزک پا) و کمرچینی است که زیر تاگالا پوشیده می‌شود. آستین‌های این لباس بلند و ساده با یقۀ ایستاده است که جلوی آن به‌وسیلۀ دکمه‌های نقره‌ای و نواردوزی تزیین شده است. دامن شابیک بسیار بزرگتر از بالاتنه است که به‌وسیلۀ پیلی‌ها یا چین‌هایی به بالاتنه متصل شده است. پیراهن زنان ارمنی از پارچه‌هایی چون ترمه، قلمکار، اطلس یا چیت گلدار تهیه می‌شود که هر کس متناسب با شرایط مالی خود از پارچۀ مناسب استفاده می‌کند.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3 و 4.]</ref>
-دامن شابیک بسیار بزرگتر از بالاتنه است که به‌وسیلۀ پیلی‌ها یا چین‌هایی به بالاتنه متصل شده است. پیراهن زنان ارمنی از پارچه‌هایی چون ترمه، قلمکار، اطلس یا چیت گلدار تهیه می‌شود که هر کس متناسب با شرایط مالی خود از پارچۀ مناسب استفاده می‌کند.<ref>[https://civilica.com/doc/2034519/ سلطانی، «بررسی و معرفی لباس ارامنۀ جلفای نو اصفهان»، 1403ش، ص3 و 4.]</ref>
 '''کولاجا:''' در اصطلاح محلی به کت یا پالتو «کولاجا» می‌گویند. کولاجا، نیم‌تنه‌ای جلوباز از پارچۀ ماهوت یا مخمل است که سر آستین‌ها و دور یقۀ آن با نوارهایی تزیین شده است. همچنین قسمت جلوی کولاجا دکمه‌هایی زیبا به چشم می‌خورد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>
-'''چارچاب:''' ارامنۀ جلفا به چادر، چارچاب می‌گویند. استفاده از چادر میان زنان ارمنی از دورۀ حکومت قاجاریه آغاز شد. چارچاب شبیه چادرهای زنان قاجاری است که برای محکم کردن آن در قسمت کمر، بند لیفه‌ای تعبیه شده است. بلندی این چادرها تا روی پا بوده و قسمت جلوی آن از کمر تا پایین با نقش‌ها و دوخت‌های زیبا حاشیه‌دوزی شده است.
-زنان جوان ارمنی از چارچاب‌های مشکی و سالمندان از رنگ سفید آن استفاده می‌کنند که لبۀ آن با نوارهای صورتی‌رنگ تزیین شده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
-'''شالوار (داباد):''' شلوار زنان ارمنی در زبان محلی به «شالوار» یا «داباد» معروف است. کمر این شلوار لیفه‌ای بوده که با رد کردن بندی پشمی از داخل آن، به دور کمر محکم می‌شود.
+'''چارچاب:''' ارامنۀ جلفا به چادر، چارچاب می‌گویند. استفاده از چادر میان زنان ارمنی از دورۀ حکومت قاجاریه آغاز شد. چارچاب شبیه چادرهای زنان قاجاری است که برای محکم کردن آن در قسمت کمر، بند لیفه‌ای تعبیه شده است. بلندی این چادرها تا روی پا بوده و قسمت جلوی آن از کمر تا پایین با نقش‌ها و دوخت‌های زیبا حاشیه‌دوزی شده است. زنان جوان ارمنی از چارچاب‌های مشکی و سالمندان از رنگ سفید آن استفاده می‌کنند که لبۀ آن با نوارهای صورتی‌رنگ تزیین شده است.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
-شلوار زنان ارمنی از دو تکۀ بالا (تا سر زانو) و پایین (از زانو تا مچ پا) تشکیل شده است. قسمت بالا معمولاً سفیدرنگ است و از پارچۀ چیت، متقال یا کرباس تهیه شده و تکۀ پایین دارای تزیینات و حاشیه‌های بسیاری است.<ref> [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص89.]</ref>
+'''شالوار (داباد):''' شلوار زنان ارمنی در زبان محلی به «شالوار» یا «داباد» معروف است. کمر این شلوار لیفه‌ای بوده که با رد کردن بندی پشمی از داخل آن، به دور کمر محکم می‌شود. شلوار زنان ارمنی از دو تکۀ بالا (تا سر زانو) و پایین (از زانو تا مچ پا) تشکیل شده است. قسمت بالا معمولاً سفیدرنگ است و از پارچۀ چیت، متقال یا کرباس تهیه شده و تکۀ پایین دارای تزیینات و حاشیه‌های بسیاری است.<ref> [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص89.]</ref>
 ===پای‌پوش‌های زنان ارامنه===
 زنان جلفا از پای‌پوش‌های متنوعی استفاده می‌کنند، از جمله:
-'''گولبا:''' مردم محلی ارمنی به جوراب، «گولبا» می‌گویند. جوراب‌های زنان جلفا را خود آنان با استفاده از الیاف پشمی، در رنگ‌های روشن و با نقش‌ونگارهای متنوع می‌بافند. کف پای گولبا دارای نقشی مجزا است و در قسمت پاشنۀ آن بندینکی دوخته شده تا پا به‌راحتی داخل جوراب قرار گیرد.
-قسمت رویۀ پا از پنجه تا ساق پا با نقوش حاشیه‌ای تزیین شده و در انتهای ساق‌ها بندینکی بلند جهت گره زدن جفت‌های جوراب به‌هنگام عدم استفاده از آن و به‌منظور آویزان کردن جوراب طراحی شده است.
+'''گولبا:''' مردم محلی ارمنی به جوراب، «گولبا» می‌گویند. جوراب‌های زنان جلفا را خود آنان با استفاده از الیاف پشمی، در رنگ‌های روشن و با نقش‌ونگارهای متنوع می‌بافند. کف پای گولبا دارای نقشی مجزا است و در قسمت پاشنۀ آن بندینکی دوخته شده تا پا به‌راحتی داخل جوراب قرار گیرد. قسمت رویۀ پا از پنجه تا ساق پا با نقوش حاشیه‌ای تزیین شده و در انتهای ساق‌ها بندینکی بلند جهت گره زدن جفت‌های جوراب به‌هنگام عدم استفاده از آن و به‌منظور آویزان کردن جوراب طراحی شده است. جوراب‌بافی از عمده‌ترین منابع درآمد خانواده‌های جلفا محسوب می‌شود به‌‌طوری که اغلب زنان و دختران شبانه‌روز مشغول انجام این کار هستند. این جوراب‌ها توسط دست‌فروشان و بازرگانان خریداری و به دیگر نقاط ایران ارسال می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>
-جوراب‌بافی از عمده‌ترین منابع درآمد خانواده‌های جلفا محسوب می‌شود به‌‌طوری که اغلب زنان و دختران شبانه‌روز مشغول انجام این کار هستند. این جوراب‌ها توسط دست‌فروشان و بازرگانان خریداری و به دیگر نقاط ایران ارسال می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان جلفا»، وب‌سایت فصل‌نامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>
-'''مُلِک:''' از پاپوش‌های سبک، پشت‌باز و بدون پاشنه است. این پاپوش‌ها به‌رنگ‌های قرمز، سبز و قهوه‌ای روشن دوخته می‌شود که به ساغری یا سامری نیز معروف است. انتهای پاشنۀ این نوع کفش به‌صورت گرد یا نوک‌تیز به‌طرف بالا دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص90.]</ref>
+'''مُلِک:''' از پاپوش‌های سبک، پشت‌باز و بدون پاشنه است. این [[پاپوش|پاپوش‌ها]] به‌رنگ‌های قرمز، [[سبز (رنگ)|سبز]] و قهوه‌ای روشن دوخته می‌شود که به ساغری یا سامری نیز معروف است. انتهای پاشنۀ این نوع کفش به‌صورت گرد یا نوک‌تیز به‌طرف بالا دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص90.]</ref>
 '''ماشیک:''' از کفش‌های چرمی و پاشنه‌کوتاه زنان جلفا است که نخستین بار از روسیه وارد ایران شد. ماشیک با رنگ‌های عنابی، قرمز، مشکی و قهوه‌ای در جلفا دوخته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
@@ خط ۸۲: / خط ۷۸: @@
 ===تن‌پوش‌های مردان ارامنه===
-'''هابا یا عبا:''' عبای مردان جلفا گشاد و جلوباز بوده و اغلب در فصل سرما از آن استفاده می‌شود. این عبا قدی تا زیر زانو دارد و معمولاً از فاستونی و ترمه در رنگ‌های مشکی، شتری و قهوه‌ای تیره تهیه می‌شود. دورتادور عبا توسط زنان محلی حاشیه‌دوزی می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
+'''هابا یا عبا:''' عبای مردان جلفا گشاد و جلوباز بوده و اغلب در فصل سرما از آن استفاده می‌شود. این [[عبا]] قدی تا زیر زانو دارد و معمولاً از فاستونی و ترمه در رنگ‌های مشکی، شتری و قهوه‌ای تیره تهیه می‌شود. دورتادور عبا توسط زنان محلی حاشیه‌دوزی می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>
 '''آرخالوق:''' تن‌پوشی کوتاه، از جنس کرباس و آستردار است که در زیر عبا پوشیده می‌شود. قسمت جلوی آرخالوق به‌وسیلۀ شال یا کمربند چرمی جمع می‌شود. گاهی‌اوقات لبۀ آستین‌ها و یقۀ آرخالوق با حاشیه‌هایی تزیین می‌کنند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت پیمان، (فصلنامۀ فرهنگی ارمنیان).]</ref>