استایل آوانگارد

استایل آوانگارد؛ سبکی پیشرو و ساختارشکن در صنعت طراحی مد و پوشاک.

استایل آوانگارد به طراحی نوآورانه و هنجارشکنانه در صنعت پوشاک گفته می‌شود که نگاهی فراتر از جنبۀ پوشانندگی لباس‌ها به آنها دارد و امروزه به‌عنوان پدیده‌ای جهانی در طراحی لباس شناخته می‌شود. طراحان این سبک از زوایای تازه‌ای به پوشش و مد نگاه می‌کنند و با تکیه بر بافت اجتماعی و رویکرد تجربی طرح‌هایی را ارائه می‌دهند که روایتگر حس و پیام است.

مفهوم‌شناسی

آوانگارد که واژ‌ه‌ای فرانسوی است، به اصطلاحی استعاری اشاره دارد که در نظریۀ هنر و فلسفۀ سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌معنای پیشرو و مرز شکن است. این واژه در لغت به‌معنای طلایه‌دار ارتش است و در اصطلاح برای وصف بخش پیشروی ارتش در جنگ گفته می‌شد. امروزه این اصطلاح به هر گروهی که خود را مبتکر و جلوتر از مردم می‌دانند، اطلاق می‌شود. به خارج شدن از هنجارها و محدودیت‌های موجود در هر هنری نیز آوانگارد می‌گویند. در حوزۀ مد و فشن نیز به استایلی آوانگارد گفته می‌شود که با خلاقیت و روش‌های تجربی، در پی پشت سر گذاشتن زمان خود و رها شدن از قید هنجارهای اجتماعی و کلیشه‌های تعریف‌شده در پوشش است.

هنرمند آونگارد

هنرمند آوانگارد به افرادی اطلاق می‌شود که در کارهای هنری خویش مفاهیم و روش‌هایی را به کار می‌گیرند که فراتر از زمان خود و در جدال با هنجارهای موجود در جامعه است؛ حرکت این هنرمندان برخلاف جریان رایج و ایده‌های‌شان خارج از چهارچوب‌‌های قراردادی است. همین امر منجر به برداشت‌های جدیدی از شکل بدن انسان می‌شود و این هنر در نهایت، شیوه‌های جدیدی را برای ایجاد ارتباط انسان با محیط خود بیان می‌کند.

تاریخچه

واژۀ آوانگارد نخستین‌بار در سال 1900 میلادی مورد استفاده قرار گرفت و یکی از نظریه‌پردازان روسی آن را به‌عنوان اصطلاحی نظامی در انتشار روزنامۀ «آنارشیست ناپایدار» در سوئیس به کار برد. کلود هانری سن سیمون نیز در توصیف هنرمندانی که فراتر از زمان خود بودند از این واژه استفاده کرده بود و معتقد بود هنر وسیله‌ای در خدمت پیشرفت اجتماعی است. سبک آوانگارد در سال‌های 1920 میلادی وارد دنیای مد و فشن شد. این سبک از طراحی پوشش در ابتدا بیانگر لجام‌گسیختگی و ابتذال در عرصۀ مد و فشن بود؛ اما با گذر زمان جایگاهی در کت واک طراحان و برندها به دست آورد. از نخستین طراحان مُدی که طرح‌های آوانگارد را در دنیای مد ارائه دادند، طراحان ژاپنی ازجمله یوجینا واتانابه، ری کاواکوبو و یوجی یاماموتو بودند.

مبانی نظری هنر آوانگارد

نویسندگان متعددی در حوزۀ آوانگارد نظریه‌پردازی کرده‌اند؛ از جملۀ تحلیل‌ها که آوانگاردیسم را به مثابۀ پدیده‌ای فرهنگی معرفی می‌کند متعلق به پوگیولی است. وی به بررسی رابطۀ آوانگارد و تمدن پرداخته است و در کتاب تئوری آوانگارد، فرهنگ آوانگارد را شاخه‌ای از سبک زندگی عصیانگرانه معرفی می‌کند. بوردیو نیز با ارائۀ نظریۀ هومولوژی بیان می‌کند که افراد به واسطۀ برخورداری از انواع سرمايه‌ها، اقدام به مصارف مختلف می‌کنند که این مصرف به سبک‌های زندگی و ذائقه‌‎های مختلف اجازۀ بازنمایی می‌دهد و نهایتاً سبک‌های زندگی که بر مبنای سرمایه‌های مختلف به وجود می‌آیند منجر به مصرف کالاهایی می‌شوند که تمایز اجتماعی را شکل می‌دهند. وی معتقد است از مشخصه‌های طبقات بالا و سلیقۀ نخبه‌گرایانه، علاقه به آوانگارد است. آدرنو از جمله فیلسوفانی است که در نظریۀ زیبایی‌شناختی خود قائل به تناقضی دیالکتیکی میان جنبۀ خودآیین هنر و هنر کالاشده است. او معتقد است که هنر به شكلي فزاينده در معرض خطر بازاری‌شدن و خصلت كالایی به خودگرفتن قرار دارد؛ اما يكي از جنبه‌های هنر آوانگارد این است كه از این معضلات هنر باخبر است و به خود نقشي خودانديش، نقاد و مخالف مي‌دهد.

خاستگاه استایل آوانگارد

ظهور آوانگارد ارتباط مستقیمی با ظهور طبقه متوسط و وفاداری آن به سرمایه‌داری داشت. نقش اصلی آوانگارد، نقد طبقه متوسط با جدا کردن خود از آن است. استایل آوانگارد ریشه در جنبش پست مدرنیسم دارد. این جنبش تمایز جنسیتی در طراحی لباس را به رسمیت نمی‌شناسد. باورمندی به نسبیت‌گرایی در این جنبش تمایز میان اشکال هنری در طراحی لباس را به حاشیه می‌برد. استایل آوانگارد در پرتو جنبش پست‌مدرنیسم با نظریۀ هنر برای هنر که به‌دنبال گسترش تجربه‌های زیبایی شناختی است، پیوند می‌خورد.

گسترۀ استفاده از طرح‌های آوانگارد

سبک آوانگارد دارای اَشکالی نامتعارف و هنجارشکنانه است؛ از این رو عامه‌پسند نیست و بیشتر به‌عنوان کاستوم در نظر گرفته می‌شود و در مراسمات خاصی مانند مت گالا با هدف تبلیغ برند یک کمپانی با صرف هزینۀ کم و نیز کسب شهرت توسط هنرمندان پوشیده می‌شود.

ویژگی‌های استایل آوانگارد

با وجود تنوع حاکم در استایل آوانگارد که ناشی از تجربه‌گرایی، خلاقیت و هنجارشکنی هنرمندان آوانگاردی است، برخی اصول و ویژگی‌های رایج در این سبک عبارت‌اند از:

• استفاده از استایل‌های بزرگ و نشانه‌های برجسته؛
• عدم هماهنگی و قرینگی؛
• بی‌توجهی به هماهنگی رنگ‌ها؛
• اکسسوری‌های اغراق‌آمیز و عجیب؛
• جسارت و خطر‌پذیری؛
• مدل مو و آرایش‌های خاص و متفاوت؛
• استفاده از فرم‌ها، اَشکال عجیب و الگوهای شلوغ؛
• الگوهای غیرمتعارف و متفاوت از الگوهای رایج؛
• پوشاندن صورت با ماسک، آرایش یا مو؛
• تغییر پشت و روی لباس.
• توجه به اصالت و استفاده از طرح‌های فرهنگی و ماندگار، تضاد با مصرف‌گرایی، پیچیدگی دارای ظرافت در عین سادگی ظاهری، مونوکروم بودن و اغلب به رنگ مشکی، چندلایه بودن، ترکیب لباس‌های مختلف با یکدیگر و به‌کاربردن دوخت‌های بزرگ و آشکار از مؤلفه‌های دیگر سبک آوانگارد به شمار می‌رود که آن را از دیگر پوشش‌ها جدا می‌سازد.

معروف‌‌ترین طراحان استایل آوانگارد

ازجمله طراحان معروفی که در هنر استایل آوانگارد شهرت جهانی دارند افرادی نظیر جان چارلز گالیانو، الکساندر مک کوئین، ویوین وست‌وود، مارکوس آلمیدا، گریس پاف، تیری موگلر، سيمون پورت ژاكيموس، ویکتور هورستینگ و رالف سنورن، مانیش آرورا و پاکو رابان هستند.

تأثیر استایل آوانگارد بر صنعت مد و لباس

ورود جنبش آوانگارد در حوزۀ مد و پوشاک همراه با تأثیرات زیادی بود و تحولات بزرگی در تفکر طراحان مد به وجود آورد. نحوۀ برش لباس‌ها، اندازه لباس‌ها، الهام گرفتن از حیوانات و طبیعت، و طراحی لباس‌های یونیسکس (بدون جنسیت) از جملۀ تأثیرات سبک آوانگارد در عرصۀ صنعت مد و لباس است.

سلبریتی‌ها و استایل آوانگارد

برخی از سلبریتی‌ها علاقمندی خود به استایل آوانگارد را با پوشیدن لباس‌های غیرمتعارف نشان می‌دهند. لیدی گاگا از جمله هنرمندانی است که در بیشتر کنسرت‌ها با استایل آوانگارد روی صحنه می‌رود و این امر همواره با حاشیه‌های فراوانی همراه بوده است. در سال‌های اخیر برخی از هنرمندان ایرانی نیز با پوشیدن لباس متفاوت از عرف جامعه در جشنواره‌ها و رویدادهای هنری شرکت و سعی می‌کنند دنباله‌رو استایل آونگارد باشند.

پیامدها

• بی‌قانونی در طراحی لباس؛ در استایل آوانگارد قانون و چارچوب خاصی در طراحی لباس وجود ندارد.
• بحران معنا و سردرگمی؛ درست و غلط در این سبک از طراحی لباس جایگاهی ندارد؛ لذا نتیجه چنین امری موجب سردرگمی مردم در انتخاب لباس است.
• ناپدید شدن مفهوم انتخاب؛ به دلیل فراوانی سبک‌ها، طراحان لباس به جای انتخاب، به ترکیب سبک‌ها و الگوها روی می‌آورند.
• ساختارشکنی؛ هدف طراحان لباس برهم زدن الگوها و ساختار ثابت در عرصه مد و پوشش است.
• فردگرایی؛ سبک آوانگارد جشن فردیت است. این سبک راهی برای بیان خود و متمایز شدن از طریق مد و طراحی است.

منابع

• «آشنایی با استایل آوانگارد زنانه»، وب‌سایت پویا اندیش، تاریخ بازدید: 18 تیر 1402ش.
• «آوانگارد بودن به معنی شکستن کلیشه‌ها و پا گذاشتن به دنیایی جدید+ عکس»، وب‌سایت لباس پارسی، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۸ش.
• «از طراحی آوانگارد چه می‌دانید؟»، وب‌سایت ژیوار اسکارف، تاریخ درج مطلب: 28 اردیبهشت 1402ش.
• «استایل آوانگارد»، وب‌سایت ساتیشو، تاریخ درج مطلب: 30 شهریور 1401ش.
• «استایل آوانگارد (Avant Garde) چیست؟»، وبلاگ بانی مگ، تاریخ درج مطلب: 12 شهریور 1401ش.
• «استایل آوانگارد (Avant Garde) چیست؟»، وب‌سایت ایران مد، تاریخ درج مطلب: 8 سپتامبر 2022م.
• «استایل آوانگارد چیست؟ (عجیب‌ترین استایل ۲۰۱۹)»، وبلاگ کُمُدا، تاریخ درج مطلب: 24 آوریل 2019م.
• «استایل آوانگارد چیست؟»، وب‌سایت مجلۀ دنیای مد، تاریخ درج مطلب: 20 ژانویه 2021م.
• «استایل آوانگارد چیست؟»، وب‌سایت طرحستان، تاریخ درج مطلب: 16 بهمن 1401ش.
• بهاری، نسیم، «استایل آوانگارد چیست و کدام ویژگی‌ها آن را پیشرو می‌سازد؟»، وب‌سایت چی بپوشم، تاریخ درج مطلب: 28 اسفند 1401ش.
• «پست مدرنیسم در طراحی لباس»، وب‌سایت نسیم‌بیت، تاریخ درج مطلب: 7 مرداد 1402ش.
• تهرانی، مهدی، «مفاهیم: هنر آوانگارد چیست؟»، وب‌سایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: 2 مهر 1397ش.
• خسروشاهی، مهتاب، «استایل مونوکروم و اصول ست کردن لباس با این استایل»، وب سایت من‌ومد، تاریخ درج مطلب: 22 اردیبهشت 1400ش.
• «دانستنی‌های مهم در خصوص استایل آوانگارد زنانه»، وب‌سایت طراحی لباس، تاریخ درج مطلب: 27 دسامبر 2020م.
• «دربارۀ پیر بوردیو»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1398ش.
• ««زیبایی‌شناسی درام آوانگارد» منتشر شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 28 تیر 1400ش.
• رحمانی و دیگران، «تحلیلی بر چگونگی نقد و ارزیابی آثار معماری آوانگارد»، مجلۀ باغ‌نظر، شمارۀ 50، دورۀ 14، 1396ش.
• رفیعی، ساغر، «استایل آوانگارد»، وبلاگ صاحو استایل، تاریخ درج مطلب: 7 آذر 1400ش.
• «سبک‌های طراحی فشن»، وب‌سایت مگیران، تاریخ درج مطلب: 11 اسفند 1398ش.
• شهدوست، نیلوفر، «استایل آوانگارد چیست؟ سلبریتی‌ها و طراحان پیرو این استایل خاص»، وب‌سایت من‌ومد، تاریخ درج مطلب: 21 فروردین 1401ش.
• صادقی گرمارودی، کیمیا، «هنر تجربی چیست؟»، وب‌سایت راسخوان، تاریخ درج مطلب: 17 مهر 1398ش.
• «طراحی لباس آوانگارد چیست| سبک آوانگارد»، وب‌سایت تهران مُدا، تاریخ درج مطلب: 3 مهر 1401ش.
• فصیح، علی، «بررسی مد و استایل آوانگارد (ویژگی‌های استایل آوارنگارد) + تصویر»، وب‌سایت کرکو، تاریخ درج مطلب: 20 بهمن 1399ش.
• «قانون دیالکتیک هگل»، ویکی فقه. تاریخ بازدید: 13 مهر 1402ش.
• «کت واک Catwalk چیست؟»، وبلاگ بُرُنس مد، تاریخ بازدید: 26 شهریور 1402ش.
• کریمی، سحر، «همه‌چیز دربارۀ استایل آوانگارد؛ خلاقیت، ساختارشکنی و پویایی»، وب‌سایت دیجی استایل، تاریخ درج مطلب: 30 بهمن 1400ش.
• کلاته ساداتی، احمد و دیگران؛ «ذائقۀ آوانگارد و تمایزگرایی فرهنگی؛ نظریه‌ای زمینه‌ای در بین جوانان شهر تهران»، مجلۀ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شمارۀ 2، دورۀ 10، 1397ش.
• «کلود هنری دو سن سیمون»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: 25 مرداد 1402ش.
• «لباس کاستوم (Costume) چیست؟» وب‌سایت دنیای اطلاعات، تاریج بازدید: 25 مرداد 1402ش.
• «مد و استایل آوانگارد (Style Avant Garde) چیست؟ مفهوم این سبک چیست و چرا ایجاد شد!؟»، وب‌سایت وقت مد، تاریخ درج مطلب: 28 فوریه 2022م.
• «مفاهیم: هنر آوانگارد چیست؟»، وب‌سایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: 2 مهر 1397ش.
• مهرآیین، حانیلا، «استایل آوانگارد؛ خارج از چهارچوب مد»، وبلاگ ژومنت، تاریخ درج مطلب: سال 1401ش.
• «میخائیل باکونین»، وب‌سایت ایران کتاب، تاریخ بازدید: 25 مرداد 1402ش.
• نجیبا، سعید، «تئودور آدرنو و زیبایی‌شناسی فرهنگ عمومی»، وب‌سايت فيلو جامعه‌شناسي، تاریخ درج مطلب: 23 آبان 1391ش.
• وود، پل و دیگران، آوانگاردیسم (یک گزیدۀ موضوعی از دانشنامۀ نظریۀ هنر بلک‌ول)، ترجمۀ احمد رحمانیان، 1398ش.
• «مت گالا چیست و چه کسانی به آن دعوت می‌شوند؟»، وب‌سایت عشق آرایش، تاریخ درج مطلب: 2023م.
• کریمی، سحر، «همه چیز درباره‌ی استایل آوانگارد؛ خلاقیت، ساختارشکنی و پویایی»، تاریخ درج مطلب: 30 بهمن 1400ش.
• last visted: Nov 26, 2023,Jake, Laura, "Avant garde style", coveti.
• Willette, Jeanne,"The Definition of the Avant-Garde", arthistoryunstuffed, Jan 22, 2010