استایل کژوال

استایل کژوال؛ استایلی برای موقعیت‌های غیررسمی.

استایل کژوال به‌عنوان استایل راحتی و غیررسمی شناخته می‌شود. این استایل در پی نارضایتی از لباس‌های رسمی به‌ویژه در مورد لباس‌های زنان بروز یافت و خیلی زود تبدیل به پوشاک طبقۀ متوسط جامعه شد. در ادامه با ترند شدن آن میان هواداران بازی‌های فوتبال به سبک پوشش لوکس و گران برای نمایش فخرفروشی مبدل شد.

مفهوم‌شناسی

کژوال (Casual) اصطلاحی است که به مفاهیم راحتی، آسودگی، اختیار و وابسته به موقعیت اشاره دارد. کژوال به استایل آزاد و غیررسمی در مد گفته می‌شود که قابل استفاده در جمع‌ها و مهمانی‌های دوستانه و زندگی روزمره است. غیررسمی بودن این استایل به‌معنای شلختگی و بی‌نظمی در پوشش نیست؛ بلکه تناسب لباس‌ها و توجه به مد روز و زیبایی از شاخصه‌های اصلی کژوال است. بسیاری از لباس‌های این استایل بین مردان و زنان یکسان است. به استایل کژوال لباس راحتی یا لباس استراحت نیز گفته می‌شود.

تاریخچه

سبک پوشش کژوال با تأکید بر راحتی و کاربردی بودن از حدود صد سال گذشته در آمریکا ظهور یافت. از نظر زمانی، سه نقطه عطف مهم در مسیر تحول به‌سمت پوشش کژوال نقش دارند؛ اولین نقطۀ عطف معرفی لباس‌های ورزشی در دهۀ 1910 و 1920م است که مفهوم زمان و مکان مناسب برای پوشیدن لباس‌ها را بازتعریف کرد. دوم، ورود شلوارک‌ها به پوشش آمریکایی در اواخر دهۀ 1920م و سوم، یکسان‌سازی لباس‌ها میان زنان و مردان در دهۀ 1960م است که تغییرات زیادی در سبک‌های پوشش به همراه داشت. در آن دهه، تغییرات چشمگیری در یکسان‌سازی پوشش میان زنان و مردان رخ داد. زنان شروع به پوشیدن لباس‌های یونیسکسی همچون شلوار، تی‌شرت، ژاکت‌های دکمه‌دار و پیراهن‌های یقه‌دار کردند و دامن‌های بلند و سنگین را کنار گذاشتند.

فرهنگ کژوال

تاریخچۀ فرهنگ کژوال در بریتانیا به سال 1970م برمی‌گردد؛ زمانی که گروهی از هواداران فوتبال پس از موفقیت‌های بین‌المللی تیم خود در جام اروپا، به‌سمت مدها و برندهای گران‌قیمت رفتند. این برندها که تا قبل از آن در بریتانیا چندان شناخته شده نبودند، به‌سرعت تبدیل به بخشی از فرهنگ جدید جوانان، معروف به کژوال شدند. فرهنگ کژوال با استفاده از پوشاک ورزشی لوکس و برندهای خاص به نقطه تمایز اجتماعی و مد جوانان تبدیل شد. این مد جدید خیلی سریع میان هواداران فوتبال در سراسر بریتانیا گسترش یافت و به بخشی از هویت طرف‌داران فوتبال در بریتانیا تبدیل شد و تأثیر گسترده‌ای بر فرهنگ عمومی آنان گذاشت. این برندهای گران‌قیمت تبدیل به نمادهایی از سبک کژوال و مد طرفداران فوتبال شدند. در اواخر دهه 1980م، این زیرمجموعه فرهنگی به اوج خود رسید و اینکه «چه کسی بهترین و گران‌قیمت‌ترین پوشاک را می‌پوشد» به موضوع مورد بحث هواداران تبدیل شد. طرف‌دارانی که از مناطق فقیرنشین می‌آمدند و با نرخ بالای بیکاری توانایی خرید این لباس‌ها را نداشتند، معمولاً از سوی طرف‌داران ثروتمند مسخره می‌شدند و برای پوشیدن لباس‌های معمولی مورد تحقیر قرار می‌گرفتند. در دهۀ 1990م، نوعی تکبر مد در میان طرف‌داران کژوال شکل گرفت؛ بالا بودن قیمت لباس‌ها و پارچه‌ها و رنگ‌های عجیب و غریب بیشتر مورد توجه طرف‌داران قرار می‌گرفت. سبک کژوال میان زنان جوان و کارگر نیز همان روند را داشت و لباس‌های ورزشی گران‌قیمت و برندهای مد باکیفیت مشترک عرضه می‌شد. استفاده از جواهرات نیز میان هر دو جنس رایج بود. در صحنه کژوال، موسیقی کمتر از فوتبال اهمیت داشت. تغییرات ایجاد شده در سبک مد و ماهیت فرهنگی جوانان باعث شد به‌طور گسترده‌ای به صحنه‌های رقص و موسیقی کشیده شوند و همچنین به جرایمی مانند فروش بلیط و توزیع و مصرف مواد مخدر دچار شوند که این روند به‌تدریج باعث شد فوتبال بیش از آنکه ورزشی هیجانی باشد، به صحنه‌ای برای خشونت تبدیل شود.

ویژگی‌های استایل کژوال

• غیرقابل استفاده در محیط‌های رسمی و ادرای و مجالس عروسی؛
• سادگی و آرامش حاصل از آن؛
• قرار نگرفتن لباس‌های ورزشی در گروه استایل کژوال؛
• تنوع و انعطاف‌پذیری؛ گستردگی و انعطاف در این استایل سبب شده تا هر فردی بتواند سلیقۀ خود را نمایان کند.
• استفاده از سایز مناسب لباس با اندام؛ لباس‌های خیلی گشاد و یا خیلی تنگ به‌دلیل ایجاد محدودیت و راحت نبودن در این استایل استفاده نمی‌شوند.
• نبود محدودیت در استفاده از اکسسوری و جواهرات برای مردان؛
• ترغیب به داشتن راحت‌ترین و آزادترین رفتار در کنار راحت‌ترین پوشش.

کمد لباس کژوال

شومیزها، پیراهن‌های نخی، شلوارهای جین و کفش اسپرت از جمله لباس‌های قابل استفاده در این استایل هستند. در این استایل از جواهرات کم و مینیمال استفاده می‌شود. طیف رنگی به‌کار رفته در پوشاک این استایل گسترده و شامل رنگ‌های خاکستری، سفید، قهوه‌ای، نوک‌مدادی، آبی آسمانی، زرد، سبز، نارنجی و صورتی است.

دلایل پیدایش استایل کژوال

تغییر در مد و فرهنگ غالب جوانان؛ تغییرات فرهنگی و اجتماعی ایجاد شده در دهه‌های 60 و 70 میلادی همچون انقلاب جنسی و جنبش هیپی، باعث تغییر در نگرش مردم و تمایل آنها به استفاده از راحتی و آزادی در پوشاک شد. تغییرات اقتصادی و فرهنگی؛ اهمیت دادن به راحتی پوشاک؛ فرهنگ پاپ و سلبریتی‌ها؛ پبشرفت صنعت مد.

نمادها

آمریکایی‌ها لباس کژوال را نماد آزادی بی‌قید و شرط توصیف می‌کنند؛ آزادی برای انتخاب چگونگی نمایش خود به جهان، آزادی برای حذف مرزبندی بین زن و مرد، جوان و پیر و غنی و فقیر. ظهور سبک کژوال به‌طور مستقیم قوانین هزارساله‌ای را که بر پوشش مجلل برای ثروتمندان و لباس‌های کارگری (مانند شلوار جین) برای فقرا حکم می‌کرد، تضعیف کرد. تا بیش از یک قرن پیش، راه‌های کمی برای پنهان کردن طبقۀ اجتماعی وجود داشت؛ ولی با فراگیر شدن کژوال افراد در طبقۀ متوسط جامعه جای گرفتند. پوشیدن لباس غیررسمی به‌نوعی نماد آمریکایی بودن و زندگی سریع و بی‌قید است.

محبوبیت استایل کژوال

بیش از چهل سال است که سبک کژوال در ردۀ برتر مد قرار دارد، این مد به‌طور مداوم خود را بازیابی و بازآفرینی کرده و به اصول اولیۀ راحتی و جذابیت خود پایبند مانده است. این سبک به وضوح جذابیت همیشگی لباس‌های غیررسمی را نشان می‌دهد و نسبت به سایر استایل‌ها با وقار همراه است. دلیل محبوبیت پوشش کژوال طبق گفتۀ نظریه‌پرداز مد این است که لباس‌ها بازتاب‌دهنده هویت شخصی نیستند؛ بلکه هویت را ایجاد می‌کنند. در اثر ترند شدن کژوال هویت یکسانی برای مخاطبان آن ایجاد شده و آنها را در طبقۀ متوسط جامعه در سراسر جهان جای داده است.

تمایز استایل کژوال اولیه با استایل کژوال امروزی

استانداردهای پوشش در لباس‌های کژوال امروزی تغییر کرده و هم به‌صورت مفهومی و هم به‌صورت ظاهری کاهش یافته است. در ابتدا یقۀ لباس‌های کژوال نزدیک گردن بود؛ اما یقۀ‌ لباس‌های کژوال امروزی بسیار بازتر شده است. لباس‌ها و دامن‌های امروزی نیز به‌طور قابل توجهی کوتاه‌تر از کژوال اولیه است. در دهۀ 1950م زنان بیشتر لباس‌های ظریف و زنانه می‌پوشیدند که امروزه با استاندارد و سبک‌های کژوال که به‌سمت سبک‌های دوجنسیتی و آندروژینی رفته، متفاوت است.

کد لباس کژوال در جهان

کد لباس کژوال به این معنا است که به کارکنان اجازه داده می‌شود با رعایت برخی استانداردها لباس‌های غیررسمی بپوشند؛ از جملۀ این استانداردها عبارت است از:

• اتوکشیده بودن و چروک نبودن لباس‌ها؛
• استفاده نکردن از لباس‌های پاره و کثیف؛
• استفاده نکردن از هر لباسی که شامل کلمات، عبارات یا تصاویر توهین‌آمیز باشد؛
• ممنوعیت استفاده از لباس‌های نازک و کوتاهی که باعث مشخص شدن شکم باشد؛
• ممنوعیت استفاده از تاپ‌های بنددار مگر در مواردی که با لباس‌های دیگری همچون کت یا سویشرت پوشیده شوند؛
• ممنوعیت استفاده از شلوارهای جین پاره، شلوارهای ورزشی و راحتی، شلوارک و دامن‌های کوتاه.

استایل کژوال در ایران

استایل کژوال در ایران نیز همانند سایر کشورها به‌دلیل ویژگی‌های آن همچون تنوع و قابلیت استفاده روزمره در جاهای غیررسمی طرف‌داران بسیاری دارد. برخی از برندهای ایرانی همچون جی‌پلاس، ریش‌سفید، پوران، لیوای و بامیلو پوشاک کژوال تولید و به مشتریان ارائه می‌کنند. علاوه بر این استایل کژوال در شبکه‌های اجتماعی و حضور آنلاین افراد معمولی و اینفلوئنسرها در ایران مشاهده می‌شود. استفاده از مانتوهای ساده با برش‌های آزاد و در جنس‌های نخ یا لینن در رنگ‌ها و طرح‌های متنوع از اجزای اصلی پوشش زنانه کژوال در ایران است.

پیامدهای استایل کژوال

• تغییرات فرهنگی و اجتماعی گسترده؛ گستردگی استفاده از پوشاک کژوال سبب شد رهبران کلیساها نیز برای جذب بیشتر مخاطب دست به تغییر فرهنگی و اجتماعی زده و سبک لباس کلیساها را که تا پیش از آن رسمی بود، به کژوال تغییر دهند.
• افزایش ضریب محبوبیت شلوار جین به‌عنوان نماد فرهنگ آمریکایی و تبدیل آن به محبوب‌ترین پوشاک جهانی از پیامدهای استایل کژوال است؛
• رشد استفاده از شلوارهای غیراستاندارد چسبان لِگ، که حتی بیش از شلوار جین محبوب شده‌اند، از دیگر پیامدهای استایل کژوال به شمار می‌آید؛
• نپذیرفتن نظم‌های اجتماعی؛ این نوع پوشش با به چالش‌کشیدن هنجارهای اجتماعی موجود، گفتمان مخالفی را در برابر این هنجارها ایجاد می‌کند.
• فردگرایی؛ استایل کژوال با تضعیف هنجارهای اجتماعی و کاهش احساس تعلق به گروه‌ها می‌تواند منجر به انزوا و فردگرایی بیش از حد شود.
• کاهش مرزهای جنسیتی در حوزۀ پوشاک؛ این استایل با ایجاد انعطاف بیشتر در انتخاب پوشاک و رواج لباس‌های بدون جنسیت، به کاهش مرزهای جنسیتی در حوزه پوشاک کمک کرده است.
• لباس‌های کژوال امروزی به نیازهای زنانی که خواهان پوشش بیشتر هستند، پاسخ نمی‌دهد.
• تناسب نداشتن با موقعیت‌های رسمی؛ بسیاری از موقعیت‌های رسمی مانند مراسم‌های کاری، کنفرانس‌ها، و جشن‌های رسمی نیاز به پوشش‌هایی دارند که منعکس‌کننده احترام به موقعیت و دیگران باشد. استایل کژوال معمولاً قواعد و آداب لباس‌پوشی را نادیده می‌گیرد که ممکن است باعث ایجاد تصوری منفی از فرد در چنین موقعیت‌هایی شود.
• نادیده گرفتن فرهنگ بومی؛ در برخی فرهنگ‌ها، پوشش غیررسمی ممکن است نشانه‌ای از بی‌احترامی به هنجارهای فرهنگی یا عدم جدیت تلقی شود که این می‌تواند بر روابط اجتماعی اثر سوئی داشته باشد.

منابع

• «استایل کژوال چیست و چگونه تیپ کژوال دخترانه داشته باشیم؟»، وب‌سایت جهان مد، تاریخ بازدید: 22 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست و چه تفاوتی با دیگر تیپ‌ها دارد؟ (معرفی انواع استایل کژوال)»، وب‌سایت روزنه، تاریخ بازدید: 22 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست؟»، وب‌سایت آی‌بولک، تاریخ بازدید: 22 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست؟»، وب‌سایت برنز مد، تاریخ بازدید: 25 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست؟»، وب‌سایت پادمیرا، تاریخ درج مطلب: 21 دی 1401ش.
• «استایل کژوال چیست؟»، وب‌سایت حقانی گلد، تاریخ بازدید: 25 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست؟»، وب‌سایت مدیسه، تاریخ بازدید: 22 مهر 1403ش.
• «استایل کژوال چیست+۳۰ ایده استایل کژوال»، وب‌سایت کادنزا، تاریخ بازدید: 22 مهر 1403ش.
• بیداری، فروغ، «استایل کژوال چیست و چه لباس‌هایی مناسب آن است؟»، وب‌سایت پرسته، تاریخ درج مطلب: 5 مهر 1402ش.
• سهراب‌زاده، مهران و دیگران، «تبیین جامعه‌شناختی رابطه فردگرایی و تغییر در ساختار خانواده»، پژوهش‌های انتظامی‌اجتماعی زنان و خانواده، شماره 1، 1399ش.
• کرمی، معصومه، «استایل کژوال: هر آنچه که لازم است بدانید»، وب‌سایت السوان، تاریخ درج مطلب: 25 مرداد 1403ش.
• «مد و استایل کژوال چیست؟ ویژگی‌ها، انواع و مدل‌های استایل کژوال یا استایل گاه‌به‌گاه (casual style)»، وب‌سایت وقت مد، تاریخ درج مطلب: 5 سپتامبر 2023م.
• “CASUAL DRESS CODE—QUESTIONS AND ANSWERS”, frtib website, Date of Visit: 14 October 2024.
• “Exploring Casual Style: History, Evolution, and Key Sub-Styles | A Fashion Deep Dive”, sparkpick website, Date of Visit: 14 October 2024.
• “How does clothing challenge the existing social norms?”, typeset website, Date of Visit: 25 October 2024.
• Joshi, Shubha, “Is Casual Clothing affecting your psyche?”, linkedin website, Date of Upload: 24 August 2021.
• Osgerby, bill, “Casual”,museumofyouthculture website, Date of Visit: 15 October 2024.
• Taylor, Luke, “CASUAL CULTURE HISTORY & TERRACE SUBCULTURE”, 80scasualclassics website, Date of Upload: 30 April 2019.
• “Why and When Did Americans Begin To Dress So Casually?”, time website, Date of Visit: 15 October 2024.
• Woolsey, Joanna. The Casual Dress of the 1950s Woman and the Casual Dress of Today’s Woman. A Senior Thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for graduation in the Honors Program Liberty University, Virginia, 2019.