حمید گلزار (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:حیا-در-اندیشه-مصباح-یزدی.jpg|thumb| | [[پرونده:حیا-در-اندیشه-مصباح-یزدی.jpg|thumb|آیت‌الله مصباح یزدی در دیدار با خانواده شهید حسین محرابی|جایگزین=آیت الله مصباح یزدی-خانواده شهید حسین محرابی]]<big>'''حیا در اندیشه محمدتقی مصباح یزدی'''</big>؛ احساس شرمساری از رفتار ناپسند در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی.<br> | ||
حیا در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی ویژگی فطری و روان‌شناختی است که فرد را از رفتارهای ناپسند در برابر دیگران باز می‌دارد. او تفاوت حیا و خجالت را در این می‌داند که حیا به اصلاح رفتار و اخلاق می‌پردازد، در حالی که خجالت ناشی از ترس از آشکار شدن عیوب است. [[حیای زن|حیا]] در اندیشۀ وی، با ایمان ارتباط دارد و فقدان آن می‌تواند به سقوط اخلاقی منجر شود. این ویژگی در فرهنگ دینی فضیلت اخلاقی است و موجب توبه و بازگشت به خداوند می‌شود. تکرار گناه می‌تواند احساس حیا را کاهش دهد. | حیا در اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی ویژگی فطری و روان‌شناختی است که فرد را از رفتارهای ناپسند در برابر دیگران باز می‌دارد. او تفاوت حیا و خجالت را در این می‌داند که حیا به اصلاح رفتار و اخلاق می‌پردازد، در حالی که خجالت ناشی از ترس از آشکار شدن عیوب است. [[حیای زن|حیا]] در اندیشۀ وی، با ایمان ارتباط دارد و فقدان آن می‌تواند به سقوط اخلاقی منجر شود. این ویژگی در فرهنگ دینی فضیلت اخلاقی است و موجب توبه و بازگشت به خداوند می‌شود. تکرار گناه می‌تواند احساس حیا را کاهش دهد. | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==تفاوت حیا و خجالت از دیدگاه مصباح یزدی== | ==تفاوت حیا و خجالت از دیدگاه مصباح یزدی== | ||
[[پرونده:حیا-در-اندیشه-مصباح-یزدی۱.jpg|thumb| | [[پرونده:حیا-در-اندیشه-مصباح-یزدی۱.jpg|thumb|ديدار مصباح یزدی با جمعی از بانوان و اساتيد حوزه و دانشگاه|جایگزین=مصباح يزدی-بانوان و اساتيد حوزه و دانشگاه]]حیا و خجالت در اندیشۀ مصباح یزدی مفاهیم متفاوتی دارند که باید از هم تمایز داده شوند. مصباح یزدی حیا را یک پدیده روان‌شناختی می‌داند که زمانی در انسان به وجود می‌آید که عیب یا رفتار ناپسند او در معرض دید دیگران قرار گیرد؛ اما خجالت معمولاً از ترس آشکار شدن نقص‌ها و عیوب فرد ناشی می‌شود. | ||
مصباح یزدی تأکید می‌کند که حیا وقتی در جایگاه صحیح خود قرار گیرد، می‌تواند فرد را از ارتکاب گناه باز دارد و در راستای اهداف اخلاقی و انسانی باشد. اما اگر خجالت موجب ترس از مواجهه با ضعف‌ها و عدم تلاش برای بهبود آن‌ها شود، این نوع خجالت ناپسند است و می‌تواند فرد را از مشارکت فعال در جامعه و دستیابی به اهدافش بازدارد و موجب آسیب به رشد و تکامل شخصی شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/67389/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%89-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C «اخلاق و عرفان اسلامى از دیدگاه استاد مصباح یزدی»، 1381ش.]</ref> | مصباح یزدی تأکید می‌کند که حیا وقتی در جایگاه صحیح خود قرار گیرد، می‌تواند فرد را از ارتکاب گناه باز دارد و در راستای اهداف اخلاقی و انسانی باشد. اما اگر خجالت موجب ترس از مواجهه با ضعف‌ها و عدم تلاش برای بهبود آن‌ها شود، این نوع خجالت ناپسند است و می‌تواند فرد را از مشارکت فعال در جامعه و دستیابی به اهدافش بازدارد و موجب آسیب به رشد و تکامل شخصی شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/67389/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%89-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C «اخلاق و عرفان اسلامى از دیدگاه استاد مصباح یزدی»، 1381ش.]</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
==تلازم حیا و ایمان== | ==تلازم حیا و ایمان== | ||
تلازم حیا و ایمان از جمله مباحث اساسی در اندیشه اسلامی است که آیت‌الله مصباح یزدی نیز بر آن تأکید دارد. بر اساس این دیدگاه، حیا و ایمان دو عنصر به‌هم‌پیوسته‌اند؛ به این معنا که کاهش یا زوال یکی، به تضعیف یا نابودی دیگری منجر می‌شود. | تلازم حیا و ایمان از جمله مباحث اساسی در اندیشه اسلامی است که آیت‌الله مصباح یزدی نیز بر آن تأکید دارد. بر اساس این دیدگاه، حیا و ایمان دو عنصر به‌هم‌پیوسته‌اند؛ به این معنا که کاهش یا زوال یکی، به تضعیف یا نابودی دیگری منجر می‌شود. | ||
در برخی روایات، حیا به‌عنوان یکی از نشانه‌های ایمان معرفی شده است، تا جایی که فقدان آن می‌تواند فرد را به ورطه بی‌ایمانی و حتی کفر بکشاند. این نگرش بر این اصل استوار است که حیا نوعی بازدارندگی درونی است که انسان را از انجام اعمال ناپسند دور می‌کند. بنابراین، سلب حیا از فرد یا جامعه، مقدمه‌ای برای هلاکت معنوی و سقوط در گناه و بی‌دینی خواهد بود. | در برخی روایات، حیا به‌عنوان یکی از نشانه‌های ایمان معرفی شده است، تا جایی که فقدان آن می‌تواند فرد را به ورطه بی‌ایمانی و حتی کفر بکشاند. این نگرش بر این اصل استوار است که حیا نوعی بازدارندگی درونی است که انسان را از انجام اعمال ناپسند دور می‌کند. بنابراین، سلب حیا از فرد یا جامعه، مقدمه‌ای برای هلاکت معنوی و سقوط در گناه و بی‌دینی خواهد بود. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گستره حیا در فرهنگ اسلامی== | ==گستره حیا در فرهنگ اسلامی== | ||
آیت‌الله مصباح یزدی گستره حیا در فرهنگ اسلامی را فراتر از جوامع دیگر می‌داند. بر این اساس، حیا نه‌تنها شامل روابط انسانی، بلکه در برابر خداوند و حتی فرشتگان نیز مطرح است. اولیای الهی از اینکه فرشتگان از خطاهای‌شان آگاه شوند، شرم دارند؛ به همین دلیل، حتی در خلوت نیز مرتکب گناه نمی‌شوند.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5133/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DA%86%D9%87%D9%84%E2%80%8C%D9%88%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%9B-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%9B-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%D8%AA «حیا؛ برجسته‌ترین ویژگی اهل آخرت»، پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی.]</ref> | آیت‌الله مصباح یزدی گستره حیا در فرهنگ اسلامی را فراتر از جوامع دیگر می‌داند. بر این اساس، [[حیا]] نه‌تنها شامل روابط انسانی، بلکه در برابر خداوند و حتی فرشتگان نیز مطرح است. اولیای الهی از اینکه فرشتگان از خطاهای‌شان آگاه شوند، شرم دارند؛ به همین دلیل، حتی در خلوت نیز مرتکب گناه نمی‌شوند.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5133/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DA%86%D9%87%D9%84%E2%80%8C%D9%88%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%9B-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%9B-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%D8%AA «حیا؛ برجسته‌ترین ویژگی اهل آخرت»، پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی.]</ref> | ||
==ارزش حیا و مطلوب‌ترین حیا== | ==ارزش حیا و مطلوب‌ترین حیا== | ||
از دیدگاه مصباح یزدی، ارزش حیا بستگی به چند عامل دارد. نخست | از دیدگاه مصباح یزدی، ارزش حیا بستگی به چند عامل دارد. نخست درجه زشتی عمل، دوم اینکه تا چه اندازه فرد به زشتی آن عمل توجه دارد، و سوم اینکه عمل زشت در مقابل چه کسی انجام می‌شود. | ||
افرادی که ایمان ضعیفی دارند و توجه کافی به حضور خدا در زندگی‌شان ندارند، معمولاً از خداوند خجالت نمی‌کشند. [[حیا در اندیشه مرتضی مطهری|حیا]] زمانی به وجود می‌آید که انسان بداند کسی عمل زشت او را مشاهده می‌کند. اگرچه انسان به این حقیقت آگاه است که خداوند در همه‌جا حاضر است، اما اگر به درستی این حضور را درک نکند، ممکن است از انجام گناه خجالت نکشد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/84021/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%AA «اخلاق و عرفان اسلامی؛ تفاوت حیا با خجالت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | افرادی که ایمان ضعیفی دارند و توجه کافی به حضور خدا در زندگی‌شان ندارند، معمولاً از خداوند خجالت نمی‌کشند. [[حیا در اندیشه مرتضی مطهری|حیا]] زمانی به وجود می‌آید که انسان بداند کسی عمل زشت او را مشاهده می‌کند. اگرچه انسان به این حقیقت آگاه است که خداوند در همه‌جا حاضر است، اما اگر به درستی این حضور را درک نکند، ممکن است از انجام گناه خجالت نکشد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/84021/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%AA «اخلاق و عرفان اسلامی؛ تفاوت حیا با خجالت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | ||
