حیا در اندیشه مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

حیا در‌اندیشه مطهری حالتی از آزرم، شرم و خویشتن‌داری اخلاقی است که برخلاف خجالت، نشانه کرامت انسانی محسوب می‌شود. مطهری بر تفاوت حیا با صراحت لهجه تاکید دارد. او معتقد است که حیا در زنان قوی‌تر است و این ویژگی باعث افزایش ارزش زن و حفظ جایگاه او در جامعه می‌شود. وی نظریات غربی درباره حیا را نقد کرده و آن را نه‌ناشی از حقارت زن، بلکه نتیجه احساس بزرگی و شرافت انسانی می‌داند. همچنین، حیا را عاملی برای انتخاب درست همسر و تقویت بنیان خانواده معرفی می‌کند.  

اما حیا مربوط به نوعی رفتار اخلاقی است که ربطی به دیگران ندارد. حیا به احساس درونی انسان از انجام کاری برمی‌گردد که از نظر اخلاقی پست یا دون شان انسان باشد. وقتی فرد می‌خواهد کاری ناپسند مانند فحاشی یا گفتن سخنان زشت انجام دهد، وجدانش از انجام آن منصرف می‌شود و احساس شرم وحیا می‌کند. این شرم نه به‌دلیل ترس از قضاوت دیگران بلکه به خاطر احساس شخصی اوست که خود را فراتر از انجام چنین رفتارهایی می‌بیند.<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص74.</ref>

مطهری بر این عقیده است که چون حیا و شرم در زنان بیشتر است، بنابراین خواستگاری در خلقت ابتدا از سوی جنس مذکر آغاز می‌شود؛ زیرا در فطرت زن، حیا و پرهیز از ابتذال و کاهش شان خود، قرار دارد. <ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص76.</ref>

استاد مطهری بر این باور است که حیا و پوشش در زنان نقش اساسی در حفظ و بالا بردن ارزش اجتماعی آنها دارد. او معتقد است هنگامی که زن حیا و پوشش خود را از دست می‌دهد و خود را مبتذل می‌کند، ارزش خود را نیز کاهش می‌دهد<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص77.</ref> و خود را به‌راحتی در اختیار مردان قرار می‌داد.<ref>مطهری، نظام خانوادگی اسلام، 1401ش، ص107.</ref>

به گفته وی، به‌طور طبیعی در عالم خلقت، زن با ضعف جسمانی خود در برابر مردان مواجه است، و برای جبران این ضعف، خداوند در او حس عفاف، حیا و پوشش را قرار داده است. این ویژگی‌ها موجب می‌شود تا مردان به سوی زنان جذب شوند و ارزش و احترام زنان حفظ شود. مطهری تاکید می‌کند که مبارزه با حجاب، حیا و عفاف نه تنها به نفع زنان نیست، بلکه بر ضد حیثیت و کرامت آنها است.<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص77.</ref>