بدون خلاصۀ ویرایش |
ویرایش و اصلاح متنی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>پوشاک کلیمیان؛</big>''' تن‌پوش مردان و زنان یهودی در منطقۀ کردستان ایران و عراق. | '''<big>پوشاک کلیمیان؛</big>''' تن‌پوش مردان و زنان یهودی در منطقۀ کردستان ایران و عراق. | ||
کلیمیان کردستان ایران و عراق با پوشاک خود هویت فرهنگی و مذهبی‌شان را به تصویر می‌کشند؛ زنان با پیراهن‌های بلند و رنگارنگ و مردان با لباس‌های بلند و شلوارهای گشاد، سنت‌ها و پایبندی دینی را به نمایش می‌گذارند. این لباس‌ها که ریشه در آموزه‌های کتاب مقدس و قوانین هلاخا دارند، تنها کاربرد روزمره ندارند و نمادی از ایمان و تعلق به جامعه محسوب می‌شوند. حجاب | کلیمیان کردستان ایران و عراق با پوشاک خود هویت فرهنگی و مذهبی‌شان را به تصویر می‌کشند؛ زنان با پیراهن‌های بلند و رنگارنگ و مردان با لباس‌های بلند و شلوارهای گشاد، سنت‌ها و پایبندی دینی را به نمایش می‌گذارند. این لباس‌ها که ریشه در آموزه‌های کتاب مقدس و قوانین هلاخا دارند، تنها کاربرد روزمره ندارند و نمادی از ایمان و تعلق به جامعه محسوب می‌شوند. حجاب زنان از منظر آیین یهود، نه‌تنها نشانه عفت، بلکه سپر معنوی برای تقویت ایمان و تقوا است. پوشش‌های مذهبی مردان و زنان مانند طلیت، کیپا و طفیلین، احترام به خدا و پایبندی به آیین‌ها را جلوه می‌دهند. | ||
=='''کلیمیان ایران و عراق'''== | =='''کلیمیان کردستان ایران و عراق'''== | ||
کلیمیان کردستان ایران و عراق که بخشی از جامعه یهودیان این منطقه را تشکیل می‌دهند، پوشاکی را می‌پوشند که بازتابی از هویت فرهنگی غنی و تأثیرات منطقه‌ای آنان است. زنان با پیراهن‌های بلند و رنگارنگ، جلیقه‌ها و روسری‌های تزئین‌شده، جلوه‌ای از هنر و سنت را به نمایش می‌گذارند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | کلیمیان کردستان ایران و عراق که بخشی از جامعه یهودیان این منطقه را تشکیل می‌دهند، پوشاکی را می‌پوشند که بازتابی از هویت فرهنگی غنی و تأثیرات منطقه‌ای آنان است. زنان با پیراهن‌های بلند و رنگارنگ، جلیقه‌ها و روسری‌های تزئین‌شده، جلوه‌ای از هنر و سنت را به نمایش می‌گذارند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
=='''ویژگی‌های کلی پوشاک کلیمیان'''== | =='''ویژگی‌های کلی پوشاک کلیمیان'''== | ||
پوشاک یهودیان ریشه در آموزه‌های کتاب مقدس، الزامات عفت و سنت‌های فرهنگی جوامعی دارد که | پوشاک یهودیان ریشه در آموزه‌های کتاب مقدس، الزامات عفت و سنت‌های فرهنگی جوامعی دارد که در آن زندگی می‌کرده‌اند. در دین یهودیت، لباس تنها جنبه کاربردی ندارد، بلکه به‌عنوان وسیله‌ای برای انجام مناسک مذهبی و ابزاری برای نشان دادن پایبندی دینی نیز اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، مردان یهودی از [[عمامه]]، تونیک، [[عبا]] و صندل استفاده می‌کنند که نمادی از هویت دینی و مذهبی آنان و رعایت دقیق دستورهای آیینی است. زنان متأهل یهودی نیز بر اساس قوانین هلاخا، برگرفته از تورات و تلمود و تأکیدکننده بر رعایت عفت و پاکدامنی، موهای خود را با کلاه‌گیس یا روسری می‌پوشانند.<ref>[https://eghtesadofanavari.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B/ شهریاری، «پوشش متفاوت یهودیان؛ یهودیت، مفهوم صنیوت (حجاب و عفت) بسیار مهم است»، پایگاه خبری اقتصاد و فناوری.]</ref> | ||
=='''اهمیت حجاب در فرهنگ و هویت کلیمیان'''== | =='''اهمیت حجاب در فرهنگ و هویت کلیمیان'''== | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
==='''الف) کردستان عراق'''=== | ==='''الف) کردستان عراق'''=== | ||
لباس زنان کردستان عراق از چهار بخش اصلی تشکیل شده که در تمام مناطق این کشور ثابت و به یک شکل است. بخش‌های فرعی لباس زنان مثل دستمال سر، کمربند و نیم‌تنه برحسب منطقه تفاوت‌های اندکی دارد: | لباس زنان کردستان عراق از چهار بخش اصلی تشکیل شده که در تمام مناطق این کشور ثابت و به یک شکل است. بخش‌های فرعی لباس زنان مثل دستمال سر، کمربند و نیم‌تنه برحسب منطقه تفاوت‌های اندکی دارد: | ||
* '''روسری''': روسری زنان کرد عراق مزین به‌منگوله‌های آویزدار است که به روش‌های مختلفی روی سر گره زده می‌شود. | |||
روسری زنان کرد عراق مزین به‌منگوله‌های آویزدار است که به روش‌های مختلفی روی سر گره زده می‌شود. | * '''سودرَه''': سودره، لباسی گشاد و بلند با آستین‌های طویل است که در انتهای مچ‌ها به‌مثلثی بزرگی ختم می‌شود. قسمت‌های بزرگ مثلثی در پشت گردن به‌هم گره می‌خورند. | ||
* '''هِلَکه''': هلکه، جلیقه‌ای بی‌آستین، تنگ و کوتاه است. | |||
* '''کورتَک''': بالاپوشی تنگ و بلند است که روی هلکه پوشیده می‌شود. آستین‌های این بالاپوش به‌صورت تنگ طراحی می‌شود. | |||
سودره، لباسی گشاد و بلند با آستین‌های طویل است که در انتهای مچ‌ها به‌مثلثی بزرگی ختم می‌شود. قسمت‌های بزرگ مثلثی در پشت گردن به‌هم گره می‌خورند. | * '''شلوار''': شلوار زنان کردستان عراق گشاد و بلند است که زیر تمام تن‌پوش‌ها قرار می‌گیرد و لباس زنان یهودی را کامل می‌کند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | ||
هلکه، جلیقه‌ای بی‌آستین، تنگ و کوتاه است. | |||
بالاپوشی تنگ و بلند است که روی هلکه پوشیده می‌شود. آستین‌های این بالاپوش به‌صورت تنگ طراحی می‌شود. | |||
شلوار زنان کردستان عراق گشاد و بلند است که زیر تمام تن‌پوش‌ها قرار می‌گیرد و لباس زنان یهودی را کامل می‌کند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | |||
===ب) کردستان ایران=== | ===ب) کردستان ایران=== | ||
تن‌پوش‌های زنان این قوم | تن‌پوش‌های زنان این قوم عبارت‌اند است از: | ||
* '''دستمال سر''': زنان یهود ایران از دو نوع دستمال سر استفاده می‌کنند. یکی از آن‌ها در قسمت پشت و دیگری روی پیشانی گره می‌خورد. زنان یهود مناطق شمالی ایران از نوعی تاج حاشیه‌دوزی شده و مزین به نوار طلایی استفاده می‌کنند که به‌وسیلۀ سگکی فلزی زیر چانه محکم می‌شود. زنان هنگام استفاده از تاج فلزی دستمال سر را روی شانه‌های خود گره می‌زنند. | |||
شلوار زنان کرد یهود «شَروالَه» نام دارد. این شلوار گشاد زیر دامن پوشیده می‌شود.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | * '''بالاتنه''': بالاپوش زنان یهودی جلوباز، با آستین‌های تنگ و بلند است. یقۀ این بالاپوش به‌شکل برگردان بوده که جلوی آن بادکمه‌هایی باز و بسته می‌شود. این بالاپوش اغلب به‌رنگ بنفش انتخاب می‌شود و جنس آن از ابریشم یا نخ است. | ||
* '''نیم‌تنه''': زنان روی بالاتنۀ خود نیم‌تنه‌ای کوتاه و مخملی می‌پوشند. این نیم‌تنه در امتداد خود کمربندهای پهن از جنس نخ یا ابریشم دارد که به دور کمر بسته می‌شود. | |||
* '''دامن''': دامن زنان یهود ایران همانند دامن سایر مناطق کردنشین بلند و چین‌دار است و قسمت کمر آن به‌وسیلۀ کش دور کمر محکم می‌شود. | |||
* '''شلوار''': شلوار زنان کرد یهود «شَروالَه» نام دارد. این شلوار گشاد زیر دامن پوشیده می‌شود.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | |||
=='''تن‌پوش‌های مردان کلیمی کردستان'''== | =='''تن‌پوش‌های مردان کلیمی کردستان'''== | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۲: | ||
تن‌پوش مردان کلیمی عراق شامل سرپوش، تن‌پوش و پای‌پوش است: | تن‌پوش مردان کلیمی عراق شامل سرپوش، تن‌پوش و پای‌پوش است: | ||
* '''کلاه''': کلاه مردان یهودی شبیه زنان بوده با این تفاوت که دور آن دستاری [[عمامه|عمامه]]<nowiki/>مانند پیچیده می‌شود.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> سرپوش نزد مردان یهودی اهمیت ویژه‌ای دارد و آن‌ها هم در خانه و هم در خارج از آن از آن استفاده می‌کنند.<ref>[https://wassal2324.blogfa.com/post/1518 «لباس یهودیان ایرانی- پیشتازان سیاست با سید فایض وصال»، وب‌سایت بلوگفا.]</ref> | |||
کلاه مردان یهودی شبیه زنان بوده با این تفاوت که دور آن دستاری [[عمامه|عمامه]]<nowiki/>مانند پیچیده می‌شود.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | * '''کت و شلوار''': کت و شلوار مردان کردستان عراق «شَلَه شَپیکتَه» نام دارد که از دو قسمت کت کوتاه و شلوار گشاد تشکیل شده است. این کت و شلوارها از جنس پشم و از رنگ‌های طبیعی سیاه، سفید و قهوه‌ای تشکیل شده‌اند. در فصل زمستان روی کت بالاپوشی پشمی به‌نام «عَبیّه» پوشیده می‌شود. | ||
* '''پاپوش''': کفش زنان و مردان در شهرها از نوع چرمی و در روستاها دست‌ساز، با رویۀ پارچه‌ای است.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | |||
سرپوش | |||
کت و شلوار مردان کردستان عراق «شَلَه شَپیکتَه» نام دارد که از دو قسمت کت کوتاه و شلوار گشاد تشکیل شده است. این کت و شلوارها از جنس پشم و از رنگ‌های طبیعی سیاه، سفید و قهوه‌ای تشکیل شده‌اند. در فصل زمستان روی کت بالاپوشی پشمی به‌نام «عَبیّه» پوشیده می‌شود. | |||
کفش زنان و مردان در شهرها از نوع چرمی و در روستاها دست‌ساز، با رویۀ پارچه‌ای است.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | |||
===ب) کردستان ایران=== | ===ب) کردستان ایران=== | ||
لباس مردان کلیمی در ایران شامل کت و شلوار در بیرون از خانه و شلوار گشاد در داخل خانه است. همچنین مردان کمربندی پارچه‌ای به‌طول شش متر به‌دور کمر می‌پیچند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | لباس مردان کلیمی در ایران شامل کت و شلوار در بیرون از خانه و شلوار گشاد در داخل خانه است. همچنین مردان کمربندی پارچه‌ای به‌طول شش متر به‌دور کمر می‌پیچند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | ||
حاخام، بالاترین مقام مذهبی یهودیان است که در تهران زندگی | حاخام، بالاترین مقام مذهبی یهودیان است که در تهران زندگی می‌کند. لباس خاخام شامل کت‌وشلوار مشکی، کفش مشکی، پیراهن سفید و کلاه شاپو است که از دویست سال پیش بین یهودیان رایج شده بود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص100.]</ref> | ||
=='''تفاوت پوشش زنان مجرد و متأهل'''== | =='''تفاوت پوشش زنان مجرد و متأهل'''== | ||
پوشش دختران مجرد با متأهل‌ها متفاوت است. زنان متأهل بعد از ازدواج باید روسری بپوشند. آستین لباس آنان هم باید تاحدی بلند باشد که مچ دست را بپوشاند. همچنین زنان باید از دامن‌های بلند که تا روی قوزک پا را می‌پوشاند، استفاده کنند. | پوشش دختران مجرد با متأهل‌ها متفاوت است. زنان متأهل بعد از ازدواج باید روسری بپوشند. آستین لباس آنان هم باید تاحدی بلند باشد که مچ دست را بپوشاند. همچنین زنان باید از دامن‌های بلند که تا روی قوزک پا را می‌پوشاند، استفاده کنند. دختران مجرد امکان استفاده از دامن‌های کوتاه، تا زیر زانو و لباس‌هایی با آستین‌های کوتاه را دارند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص101] | ||
دختران مجرد امکان استفاده از دامن‌های کوتاه، تا زیر زانو و لباس‌هایی با آستین‌های کوتاه را دارند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص101] | |||
[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 .]</ref> | [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 .]</ref> | ||
| خط ۹۱: | خط ۶۰: | ||
=='''جنس و رنگ پوشاک کلیمیان'''== | =='''جنس و رنگ پوشاک کلیمیان'''== | ||
پوشاک مردان عمدتاً از پشم گوسفند دستباف (آمرَه) تهیه می‌شود. در مراسم‌های خاص مانند عروسی و جشن‌ها، از کت و شلوارهایی با حاشیه‌دوزی از جنس موهر دستباف (مَرئَز) استفاده می‌شود. | پوشاک مردان عمدتاً از پشم گوسفند دستباف (آمرَه) تهیه می‌شود. در مراسم‌های خاص مانند عروسی و جشن‌ها، از کت و شلوارهایی با حاشیه‌دوزی از جنس موهر دستباف (مَرئَز) استفاده می‌شود. مواد اولیه برای لباس‌های گران‌بهای زنان و کودکان، ابریشم طبیعی است که از درخت بلوط به دست می‌آید. در گذشته، لباس‌های روزمرۀ زنان از نخ بافته می‌شد، اما پس از جنگ جهانی دوم، جایگزینی الیاف مصنوعی با الیاف طبیعی مشاهده شد. از لحاظ رنگ‌بندی، زنان جوان معمولاً رنگ‌های روشن، به‌ویژه سبز و بنفش را انتخاب می‌کردند، در حالی که زنان مسن‌تر بیشتر به استفاده از رنگ سیاه تمایل داشتند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | ||
مواد اولیه برای لباس‌های گران‌بهای زنان و کودکان، ابریشم طبیعی است که از درخت بلوط به دست می‌آید. در گذشته، لباس‌های روزمرۀ زنان از نخ بافته می‌شد، اما پس از جنگ جهانی دوم، جایگزینی الیاف مصنوعی با الیاف طبیعی مشاهده شد. از لحاظ رنگ‌بندی، زنان جوان معمولاً رنگ‌های روشن، به‌ویژه سبز و بنفش را انتخاب می‌کردند، در حالی که زنان مسن‌تر بیشتر به استفاده از رنگ سیاه تمایل داشتند.<ref>[http://www.iranjewish.com/Essay/Essay_46_bina_18Pooshak_kord.htm میرعبدالله لواسانی، «نگرشی بر مردم‌شناسی پوشاک کردهای کلیمی ایران و عراق»، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران.]</ref> | |||
=='''پوشاک کلیمیان در مناسبت‌های مذهبی و اجتماعی'''== | =='''پوشاک کلیمیان در مناسبت‌های مذهبی و اجتماعی'''== | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۶۸: | ||
لباس مردم این قوم در مراسم‌های مختلف مذهبی شامل چهار تکه است: | لباس مردم این قوم در مراسم‌های مختلف مذهبی شامل چهار تکه است: | ||
* '''طَلیت''': طَلیت ([[تالیت]]) عبایی بلند و چهارگوش است که از پارچه‌هایی چون کتان، پشم یا ابریشم دوخته می‌شود و زنان و مردان یهودی در هنگام نماز و دیگر آیین‌های مذهبی آن را بر تن می‌کنند. این عبا سفیدرنگ بوده و رشته‌هایی رنگی، مشکی و آبی از میان آن عبور می‌کند. در مناسبت‌های مذهبی، پوشش مذهبی طَلیت به‌هنگام نماز بر دوش مردان انداخته می‌شود که نماد پاکی، احترام و ارتباط با خداوند است. یهودیان ساکن ایران طلیت را با نام '''صیصیت''' می‌شناسند. چهارگوشۀ صیصیت منگوله‌های آویزدار ابریشمی یا پشمی دوخته شده که تن مرده را نیز با این تن‌پوش می‌پوشانند. | |||
طَلیت ([[تالیت]]) عبایی بلند و چهارگوش است که از پارچه‌هایی چون کتان، پشم یا ابریشم دوخته می‌شود و زنان و مردان یهودی در هنگام نماز و دیگر آیین‌های مذهبی آن را بر تن می‌کنند. این عبا سفیدرنگ بوده و رشته‌هایی رنگی، مشکی و آبی از میان آن عبور می‌کند. در مناسبت‌های مذهبی، پوشش مذهبی طَلیت به‌هنگام نماز بر دوش مردان انداخته می‌شود که نماد پاکی، احترام و ارتباط با خداوند است. | * '''طَزیت‌زیت''': زیرپوش مردان کلیمی و از لباس‌های رایج این مذهب است که رنگی آبی دارد و چهارگوشۀ آن با حاشیه‌هایی تزیین شده است. | ||
* '''طفیلین''': طفیلین مکعبی چرمی به‌رنگ سیاه و سفید است که یهودیان به‌هنگام نماز آن را به سر و بازوی خود می‌بندند. استفاده از این پوشش سنتی در بین مردم یهود قدمتی هزارساله دارد. | |||
یهودیان ساکن ایران طلیت را با نام | * '''کیپا''': کیپا، کلاهی پنبه‌ای، نازک و گرد، شبیه عرقچین است که به‌نام «کلاه جمجمه» شناخته می‌شود. استفاده از این کلاه برای مردان به‌هنگام رسیدن به‌سن تکلیف است که از جنس کتان، پنبه و ابریشم تهیه می‌شود. گاهی‌اوقات زنان برای ادای احترام برای ارتباط با خدا از آن استفاده می‌کنند. این کلاه در ابتدا شبیه عمامه بوده و در حال حاضر استفاده از آن میان مردان رواج دارد. در کتاب تورات نیز استفاده از پوشش سر برای مردان نشانۀ حجب و حیا و وجود خداوند در بالای سر است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص100.]</ref> | ||
زیرپوش مردان کلیمی و از لباس‌های رایج این مذهب است که رنگی آبی دارد و چهارگوشۀ آن با حاشیه‌هایی تزیین شده است. | |||
طفیلین مکعبی چرمی به‌رنگ سیاه و سفید است که یهودیان به‌هنگام نماز آن را به سر و بازوی خود می‌بندند. استفاده از این پوشش سنتی در بین مردم یهود قدمتی هزارساله دارد. | |||
کیپا، کلاهی پنبه‌ای، نازک و گرد، شبیه عرقچین است که به‌نام «کلاه جمجمه» شناخته می‌شود. استفاده از این کلاه برای مردان به‌هنگام رسیدن به‌سن تکلیف است که از جنس کتان، پنبه و ابریشم تهیه می‌شود. گاهی‌اوقات زنان برای ادای احترام برای ارتباط با خدا از آن استفاده می‌کنند. این کلاه در ابتدا شبیه عمامه بوده و در حال حاضر استفاده از آن میان مردان رواج دارد. در کتاب تورات نیز استفاده از پوشش سر برای مردان نشانۀ حجب و حیا و وجود خداوند در بالای سر است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص100.]</ref> | |||
===لباس مراسم عزا=== | ===لباس مراسم عزا=== | ||
یهودیان محدودیتی در نوع پوشش و رنگ لباس (مشکی) ندارند. اگر صاحب عزا پدر یا مادر متوفی باشد، باید لباس خود را از یقه تا روی قلب به‌صورت اریب چاک دهد. اگر صاحب عزا برادر، شوهر یا فرزند متوفی باشد این چاک از یقه تا سمت راست لباس لحاظ می‌شود. چاک لباس‌ها تا هفت روز روی لباس صاحبان عزا باقی می‌ماند و زنان به‌لحاظ پوشش باید آن را با سنجاق ببندند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص101.]</ref> | |||
===لباس عروس و داماد=== | ===لباس عروس و داماد=== | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۸۶: | ||
==='''دورۀ قاجار'''=== | ==='''دورۀ قاجار'''=== | ||
در این دوره، پوشاک مردان کلیمی شامل پیراهن‌هایی بدون یقه و آستین بود که به آن «پیراهن‌شلوار» گفته می‌شد. بالاپوش اصلی آنان [[قبا]] به شمار می‌رفت و شلواری بر تن می‌کردند که قد آن تا بالای قوزک پا می‌رسید و با بندی که در جلو بسته می‌شد، محکم می‌شد. بر روی این شلوار، قبایی بلند تا زیر زانو پوشیده می‌شد و زیر قبا نیز کتی کوتاه و آستین‌دار به نام «آرخالق» به کار می‌بردند. | در این دوره، پوشاک مردان کلیمی شامل پیراهن‌هایی بدون یقه و آستین بود که به آن «پیراهن‌شلوار» گفته می‌شد. بالاپوش اصلی آنان [[قبا]] به شمار می‌رفت و شلواری بر تن می‌کردند که قد آن تا بالای قوزک پا می‌رسید و با بندی که در جلو بسته می‌شد، محکم می‌شد. بر روی این شلوار، قبایی بلند تا زیر زانو پوشیده می‌شد و زیر قبا نیز کتی کوتاه و آستین‌دار به نام «آرخالق» به کار می‌بردند. روی تمام این لباس‌ها، بالاپوشی به نام «کُلیجه» که در پشت چین‌دار بود و گاهی با آستر خز پوشیده می‌شد، استفاده می‌کردند و سپس [[عبا]] می‌پوشیدند. استفاده از جوراب برای مردان فقط در زمستان رایج بود. کفش‌های‌شان نیز گیوه دست‌دوز با کف چرمی بود.<ref>سرشار، فرزندان استر، (مجموعه مقالاتی دربارۀ تاریخ و زندگی یهودیان در ایران)، 1384ش، ص182.</ref> | ||
روی تمام این لباس‌ها، بالاپوشی به نام «کُلیجه» که در پشت چین‌دار بود و گاهی با آستر خز پوشیده می‌شد، استفاده می‌کردند و سپس [[عبا]] می‌پوشیدند. استفاده از جوراب برای مردان فقط در زمستان رایج بود. کفش‌های‌شان نیز گیوه دست‌دوز با کف چرمی بود.<ref>سرشار، فرزندان استر، (مجموعه مقالاتی دربارۀ تاریخ و زندگی یهودیان در ایران)، 1384ش، ص182.</ref> | |||
در دوره قاجار، زنان کلیمی پوشاکی شامل شلوارکی گشاد (تنبان)، دامنی پف‌دار (شلیته)، نیم‌تنه‌ای چسبان (آرخالق) و پیراهنی بلند با آستین‌های بلند بر تن می‌کردند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص98.]</ref> | در دوره قاجار، زنان کلیمی پوشاکی شامل شلوارکی گشاد (تنبان)، دامنی پف‌دار (شلیته)، نیم‌تنه‌ای چسبان (آرخالق) و پیراهنی بلند با آستین‌های بلند بر تن می‌کردند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص98.]</ref> | ||
