حیا در اندیشه محمدتقی مصباح یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۰: خط ۲۰:
==تلازم حیا و ایمان==
==تلازم حیا و ایمان==


تلازم حیا و ایمان از جمله مباحث اساسی در اندیشه اسلامی است که آیت‌الله مصباح یزدی نیز بر آن تأکید دارد. بر اساس این دیدگاه، حیا و ایمان دو عنصر به‌هم‌پیوسته‌اند؛ به این معنا که کاهش یا زوال یکی، به تضعیف یا نابودی دیگری منجر می‌شود.
تلازم حیا و ایمان از جمله مباحث اساسی در اندیشه اسلامی است که آیت‌الله مصباح یزدی نیز بر آن تأکید دارد. بر اساس این دیدگاه، حیا و ایمان دو عنصر به‌هم‌پیوسته‌اند؛ به این معنا که کاهش یا زوال یکی، به تضعیف یا نابودی دیگری منجر می‌شود.  


در برخی روایات، حیا به‌عنوان یکی از نشانه‌های ایمان معرفی شده است، تا جایی که فقدان آن می‌تواند فرد را به ورطه بی‌ایمانی و حتی کفر بکشاند. این نگرش بر این اصل استوار است که حیا نوعی بازدارندگی درونی است که انسان را از انجام اعمال ناپسند دور می‌کند. بنابراین، سلب حیا از فرد یا جامعه، مقدمه‌ای برای هلاکت معنوی و سقوط در گناه و بی‌دینی خواهد بود.
در برخی روایات، حیا به‌عنوان یکی از نشانه‌های ایمان معرفی شده است، تا جایی که فقدان آن می‌تواند فرد را به ورطه بی‌ایمانی و حتی کفر بکشاند. این نگرش بر این اصل استوار است که حیا نوعی بازدارندگی درونی است که انسان را از انجام اعمال ناپسند دور می‌کند. بنابراین، سلب حیا از فرد یا جامعه، مقدمه‌ای برای هلاکت معنوی و سقوط در گناه و بی‌دینی خواهد بود.
خط ۳۴: خط ۳۴:
==گستره حیا در فرهنگ اسلامی==
==گستره حیا در فرهنگ اسلامی==


آیت‌الله مصباح یزدی گستره حیا در فرهنگ اسلامی را فراتر از جوامع دیگر می‌داند. بر این اساس، حیا نه‌تنها شامل روابط انسانی، بلکه در برابر خداوند و حتی فرشتگان نیز مطرح است. اولیای الهی از این‌که فرشتگان از خطاهای‌شان آگاه شوند، شرم دارند؛ به همین دلیل، حتی در خلوت نیز مرتکب گناه نمی‌شوند.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5133/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DA%86%D9%87%D9%84%E2%80%8C%D9%88%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%9B-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%9B-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%D8%AA «حیا؛ برجسته‌ترین ویژگی اهل آخرت»، پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی.]</ref>
آیت‌الله مصباح یزدی گستره حیا در فرهنگ اسلامی را فراتر از جوامع دیگر می‌داند. بر این اساس، [[حیا]] نه‌تنها شامل روابط انسانی، بلکه در برابر خداوند و حتی فرشتگان نیز مطرح است. اولیای الهی از این‌که فرشتگان از خطاهای‌شان آگاه شوند، شرم دارند؛ به همین دلیل، حتی در خلوت نیز مرتکب گناه نمی‌شوند.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5133/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%DA%86%D9%87%D9%84%E2%80%8C%D9%88%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%9B-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%9B-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88%DB%8C%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A2%D8%AE%D8%B1%D8%AA «حیا؛ برجسته‌ترین ویژگی اهل آخرت»، پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی.]</ref>


==ارزش حیا و مطلوب‌ترین حیا==
==ارزش حیا و مطلوب‌ترین حیا==


از دیدگاه مصباح یزدی، ارزش حیا بستگی به چند عامل دارد. نخست اینکه، درجه زشتی عمل، دوم اینکه تا چه اندازه فرد به زشتی آن عمل توجه دارد، و سوم اینکه عمل زشت در مقابل چه کسی انجام می‌شود.
از دیدگاه مصباح یزدی، ارزش حیا بستگی به چند عامل دارد. نخست درجه زشتی عمل، دوم اینکه تا چه اندازه فرد به زشتی آن عمل توجه دارد، و سوم اینکه عمل زشت در مقابل چه کسی انجام می‌شود.


افرادی که ایمان ضعیفی دارند و توجه کافی به حضور خدا در زندگی‌شان ندارند، معمولاً از خداوند خجالت نمی‌کشند. [[حیا در اندیشه مرتضی مطهری|حیا]] زمانی به وجود می‌آید که انسان بداند کسی عمل زشت او را مشاهده می‌کند. اگرچه انسان به این حقیقت آگاه است که خداوند در همه‌جا حاضر است، اما اگر به درستی این حضور را درک نکند، ممکن است از انجام گناه خجالت نکشد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/84021/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%AA «اخلاق و عرفان اسلامی؛ تفاوت حیا با خجالت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>
افرادی که ایمان ضعیفی دارند و توجه کافی به حضور خدا در زندگی‌شان ندارند، معمولاً از خداوند خجالت نمی‌کشند. [[حیا در اندیشه مرتضی مطهری|حیا]] زمانی به وجود می‌آید که انسان بداند کسی عمل زشت او را مشاهده می‌کند. اگرچه انسان به این حقیقت آگاه است که خداوند در همه‌جا حاضر است، اما اگر به درستی این حضور را درک نکند، ممکن است از انجام گناه خجالت نکشد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/84021/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%AE%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%AA «اخلاق و عرفان اسلامی؛ تفاوت حیا با خجالت»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>