شلوار زاپ‌دار

شلوار زاپ‌دار؛ شلوار جین دارای علائم آسیب ظاهری اعم از پارگی، سوراخ و ساییدگی.

شلوار زاپ‌دار، که به شلوار جینی با پارگی‌ها و سوراخ‌هایی خاص اطلاق می‌شود، ابتدا در اواخر قرن 19 به‌عنوان لباس کار مورد استفاده قرار گرفت. در دهه‌های بعد، به نمادی از اعتراضات اجتماعی و فرهنگی تبدیل شد، به‌ویژه در جنبش‌های ضد سرمایه‌داری و حمایت از طبقات کارگری. با این حال، در برخی از جوامع، شلوار زاپ‌دار به‌عنوان یک مُد سطحی و بدون درک عمیق از فلسفه پشت آن تقلید می‌شود و می‌تواند به نوعی خودبیگانگی فرهنگی منجر شود.

تعریف شلوار زاپ‌دار

واژۀ زاپ به پارگی و سوراخ روی شلوار جین اشاره دارد. شلوار جین دارای پارگی و سوراخ در قسمت ران و زانو، شلوار زاپ‌دار نام دارد.

تاریخچه

در اواخر دهۀ 1800م شلوار جین طراح شد که به‌علت مقاومت بالا در برابر پارگی، قیمت مناسب و راحتی برای کارگران و دامداران مورد استقبال قرار گرفت. بعد از مدتی شلوار جین به‌عنوان لباس کار، مورد علاقۀ زنان واقع شد. در آن دوران استفاده از شلوار جین نشانۀ فقر و ناتوانی طبقۀ کارگری و پارگی آن در نتیجۀ استفادۀ بیش ‌از حدّ بود. به‌دنبال افزایش محبوبیت، شلوارهای جین آبی‌روشن و بعد از مدتی شلوار جین زاپ‌‌دار مشکی تا آبی، شلوارک، پیراهن و دامن هم وارد صنعت مدلینگ شد.

در دهۀ 1960م لباس‌های جین زاپ‌‌دار پدیدار شدند؛ اما به‌دلیل علاقۀ مردم به داشتن لباس مرتب و بادوام، بعد از حدود 20 سال محبوب شدند. اولین پارگی شلوارهای زاپ‌‌دار در قسمت زیر زانو برای راحتی نشست‌وبرخاست و کارکردن بود. بعد از مدتی پارگی کل زانو را در گرفت و در قسمت‌های دیگر، مانند ران ایجاد شد.

حضور گروه موسیقی رامونز با شلوار جین زاپ در روی صحنه، باعث افزایش محبوبیت و استفاده بیشتر این نوع شلوار بین جوانان شد. بعدها استفاده از شلوار زاپ‌‌دار بین اعضای گروه‌های موسیقی راک، متال و پانک که در ترانه‌هایشان به‌حمایت نهضت کارگری و سرکوب سرمایه‌داری می‌پرداختند، به‌عنوان انتخابی آگاهانه برای بیان اعتراضات مورد استفاده قرار گرفت.

فلسفه شلوار زاپ‌دار

پس از جنگ جهانی دوم گروهی از مردم اروپا به مصرف لباس‌های تولیدی کارخانه‌ها و گروهی دیگر به تولید لباس‌های دست‌دوز و گران قیمت روی آوردند که مصرف‌گرایی نقطۀ اشتراک هر دو گروه بود. در این میان گروه سومی با هدف مبارزه با مصرف‌گرایی شکل گرفت. این گروه، شلوارهای لی پاره‌ای را که در کارخانه‌ها برای کار استفاده می‌شد، برای مبارزه با مصرف‌گرایی در اروپا وارد دنیای مد کرد.

شلوار زاپ‌‌دار در دنیای امروز

البته امروزه دیگر استفاده از شلوار زاپ‌دار نشانۀ اعتراض نیست و فقط نماد شیک‌پوشی محسوب می‌شود.

انواع مدل‌های شلوار جین زاپ‌دار براساس زاپ

مدل سوراخ‌دار

دارای پارگی‌ها و سوراخ‌هایی کم‌عرض‌تر از ساق پا و با ارتفاع کمتر از یک اینچ به شکل حفره در قسمت ران پا.

مدل رشته‌رشته

به‌دلیل عدم‌پارگی کامل، تاروپود شلوار دیده می‌شود که این رشته‌ها قسمتی از پارگی را می‌پوشاند.

مدل ساییده‌شده

پارگی به‌صورت ساییدگی و خراشیدگی‌های کوچک به اندازۀ حدود یک سکه.

انواع شلوار زاپ‌‌دار براساس مدل شلوار

شلوار جین مام‌استایل زاپ‌‌دار

بلندی فاق این شلوار تا بالای ناف و از پشت تمام باسن را احاطه کرده است که باسن را بیش از اندازۀ اصلی جلوه می‌دهد. شلوار جین مام‌استایل زاپ‌‌دار، قد را کوتاه‌تر از اندازۀ واقعی نشان می‌دهد.

شلوار جین مام‌فیت زاپ‌‌دار

شبیه شلوار مام‌استایل، ولی خیلی گشاد و چسبان نیست و متناسب اندازۀ پا است. فاق بلند و گشادی شلوار در قسمت ران و ساق، باعث بهتر جلوه‌ داده‌شدن پاها و کشی‌بودن و جمع‌شدن کمر، جمع‌شدن شکم و پهلو و کشیده‌تر به‌نظر آمدن باسن می‌شود.

شلوار جین اسکینی زاپ‌‌دار

نوعی شلوار تنگ و جذب در ناحیۀ باسن، ران، ساق و مچ پا که با الیاف مصنوعی کشی تولید می‌شود.

شلوار جین راستۀ زاپ‌‌دار

دارای گشادی از قسمت ران تا پایین و دمپای آزادتر نسبت به سایر بخش‌ها که قد را کوتاه‌تر از اندازۀ واقعی نشان می‌دهد.

شلوار جین بگی زاپ‌‌دار

دارای کش در قسمت کمر و گشادی از کمر تا مچ پا که مناسب هر فردی حتی افراد چاق و قدبلند است.

جنس

شلوار زاپ‌دار از پارچۀ جین تولید می‌شود. جین، پارچه‌ای با طول عمر زیاد و استحکام بالا در مقابل ساییدگی و پارگی است.

لیزر

با قرارگرفتن الگوهای بسیار پیچیده در نرم‌افزار دستگاه لیزر، مناطق مدّنظر به‌راحتی و در زمان کم سوزانده می‌شوند. شلوارهای تولید شده با این روش ارزان‌تر هستند.

روش دستی

طرح موردنظر روی پارچه نشانه‌گذاری می‌شود و از قیچی‌های بزرگ کند برای طبیعی به‌نظررسیدن پارگی استفاده می‌شود. برای زیباتر شدن، از ابزار حکاکی درمل (Dremel) برای سوراخ‌کردن و ریش‌ریش کردن نخ‌ها استفاده می‌شود و نسبت به استفاده از لیزر پیچیده‌تر و زمان‌بر است.

نحوۀ زاپ‌‌دار کردن شلوار در منزل

استفاده از بشکاف

در این روش بعد از علامت‌گذاری مکان موردنظر و ایجاد برش عرضی با قیچی یا کاتر با بشکاف تاروپود شلوار تفکیک می‌شود و در پایان پارچه‌های رنگی برای استحکام شلوار و پوشاندن برهنگی پا در قسمت پارگی به کار می‌روند.

استفاده از سمباده و سیم ظرفشویی

ایجاد چند خط سطحی و کشیدن سمباده و سیم ظرفشویی روی آن به مدت یک تا یک‌و‌نیم دقیقه.

استفاده از موچین

بهترین روش زاپ‌دار کردن شلوار است. در این روش با برش شلوار و سمباده‌زدن روی قسمت‌های بریده‌شده دوام و کیفیت شلوار افزایش می‌یابد و با جداکردن تاروپود قسمت مورد نظر شلوار شکل ریش‌ریش می‌گیرد.

نحوۀ شست‌وشو

تنظیم‌کردن درجۀ لباس‌شویی روی ملایم؛ استفاده از آب سرد یا ولرم؛ اتوکردن لباس با درجۀ ملایم؛ بستن زیپ و دکمۀ شلوار؛ پشت‌ورو کردن (جهت جلوگیری از زیادشدن پارگی)؛ عدم شست‌وشوی مکرّر؛ عدم استفاده از خشک‌کن؛ شست‌وشو با رنگ‌های مشابه برای سالم‌ماندن به‌مدت طولانی و عدم جذب رنگ‌های دیگر؛ عدم استفاده از سفیدکننده و وایتکس؛ دقت به برچسب مراقبتی شلوار که حاوی اطلاعات مستقیم سازندۀ شلوار و تمام دستورات مراقبتی، مانند نحوۀ شست‌وشو و درجۀ حرارت آب است.

ویژگی‌های شلوار زاپ‌دار

مقاومت بالا در مقابل چروکیدگی؛ اتوشدن راحت؛ حفظ حالت.

آسیب‌های جسمی شلوار زاپ‌دار

استفاده از موادّ شیمیایی مضرّ، کاغذ سنبادۀ بزرگ برای ایجاد ساییدگی و تفنگ‌بادی برای پاشیدن شن و ماسه با فشار زیاد از کارهایی هستند که برای زیباترشدن پارگی در این شلوارها به کار می‌روند که به قیمت ابتلای کارگران کارخانه به آسم، سرگیجه، ضعف، سرفه‌های دردناک و بیماری غیرقابل درمان سیلیکوز تمام می‌شود. استفاده از شلورهای زاپ‌‌دار در تابستان به‌دلیل عبور نور از قسمت‌های آسیب‌دیده و تابش آن به پوست، باعث آفتاب‌سوختگی شدید در مصرف‌کننده می‌شود.

پوشیدن طولانی‌‌مدت شلوار جین موجب عفونت قارچی، مخملی و عفونت دستگاه ادراری با علائمی اعم از خارش کشالۀ ران، باسن و مقعد، جوش‌زدن، ترشحات زیاد، خونریزی و تکرّر ادرار می‌شود. پوشیدن شلوار جین تنگ باعث ناباروری مردان به‌دلیل بالارفتن حرارت اطراف بیضه‌ها و کاهش اسپرم، افزایش فشار در قسمت‌های داخلی بدن به‌خصوص کمر و رفلکس و سوزش معده، افزایش فشار به ماهیچه‌ها و آسیب به آن‌ها، مورمور شدن و بی حسّی در پا می‌شود.

عوامل رواج شلوار زاپ‌دار در ایران

در ایران عواملی مانند به‌روز دانستن، مدگرایی، رقابت‌های سنّی، عدم آشنایی با فلسفه و خاستگاه آن، تبلیغ شبکه‌های ماهواره‌ای، اجتماعی ومانکن‌های خیابانی سبب تمایل برخی از افراد به پوشیدن این شلوارها شده است.

تحلیل جامعه‌شناختی رواج شلوار زاپ‌دار در ایران

از منظر جامعه‌شناسی فرهنگی، پوشش نه تنها یک نیاز فیزیولوژیکی، بلکه یک جلوه نمادین از فرهنگ است که معانی عمیق‌تری را منتقل می‌کند. از جمله این جلوه‌ها، پدیده شلوار زاپ‌دار است که در جوامع سرمایه‌داری، به‌ویژه در آمریکا، ریشه در اعتراض دارد. این نوع پوشش در ابتدا نمادی از فقر، اعتراض به شکاف طبقاتی و نابرابری‌های اجتماعی و رد ساختارهای سرمایه‌دارانه بود که در میان اقشار پایین‌دست رواج یافت.

در جوامعی مانند ایران، شلوار زاپ‌دار اغلب به‌عنوان یک مُد تقلید می‌شود، بدون آنکه درک عمیقی از تاریخچه و زمینه اعتراضی آن وجود داشته باشد. این تقلید سطحی از نمادهای فرهنگی غربی، بدون توجه به بار معنایی و زمینه‌های انتقادی آن، می‌تواند منجر به نوعی خودبیگانگی فرهنگی شود و به ابزاری برای غرب‌زدگی و در خدمت سرمایه‌داری قرار گیرد.

ممنوعیت پوشیدن شلوار زاپ‌دار در انگلیس و آمریکا

استفاده از شلوار جین زاپ‌دار در حضور ملکۀ انگلیس حتی برای نوۀ ملکه هم ممنوع بوده است. ملکۀ انگلیس از سبک پوشش آمریکایی نفرت داشته و افراد برای حضور در کاخ باید پایبند به آداب‌و‌رسوم پوشش برای دیدار با پادشاه باشند. همچنین پوشیدن شلوار جین زاپ‌دار طبق قوانین پوشش در برخی از دانشگاه‌های آمریکا مانند دانشگاه‌های ایالتی آرکانزاس، آلاباما و میسوری آمریکا نیز ممنوع است..

منابع

• «آیا شما از لباس‌های جین محبوب خود درست مراقبت می‌کنید؟»، مجلۀ قرمز، تاریخ درج مطلب: 11 فوریۀ 2018م.
• «بهترین شلوار زاپ‌‌دار دخترانه و زنانه + آموزش زاپ‌‌دار کردن شلوار»، وب‌سایت پارس ‌ناز، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1402ش.
• «تاریخچه استفاده از شلوار جین پاره در اروپا»، وب‌سایت رادیو گفت‌وگو، تاریخ درج مطلب: 15 شهریور 1397ش.
• «پوشیدن شلوار پاره مناسب دانشگاه نیست»، روزنامۀ نصف جهان، تاریخ درج مطلب: 3 خرداد 1401ش.
• «چرا نباید شلوار جین بپوشیم؟»، مجلۀ زیبایی روژه، تاریخ درج مطلب: 12 مرداد 1400ش.
• «چطور با شلوار زاپ‌دار یک استایل شیک و متفاوت بسازید؟»، وب‌سایت روشینا، تاریخ بازدید: 2 اردیبهشت 1402ش.
• «چگونه شلوار را زاپ‌دار کنیم»، وب‌سایت پابزی ‌مگ، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1402ش.
• رضاجو، بهاره، «همۀ نکات دربارۀ جین زاپ‌دار؛ تاریخچه، نکات خرید و حواشی پیرامون این سبک خاص»، وب‌سایت منو مد، تاریخ درج مطلب: 28 فروردین 1400ش
• رضوانی، امیر، «مد شلوار پاره!»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 13 تیر 1395ش.
• رحیم‌پور ازغدی، حسن «فلسفه شلوار زاپ‌دار»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1404ش.
• «زاپ چیست؟ زاپ شلوار چیست؟»، وب‌سایت کیمیا نساجین، تاریخ بازدید: 2 اردیبهشت 1402ش.
• «شلوار جین زاپ‌دار چیست و با چه کفش و لباسی ست می‌شود؟»، وب‌سایت آی ‌بولک، تاریخ بازدید: 20 فروردین 1402ش.
• «شلوار جین زاپ‌‌دار در دنیای مد امروز»، وب‌سایت ویرگول، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1402ش.
• «شلوار جین زنانۀ اسپرت»، وب‌سایت سارابارا، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1402ش.
• «شلوار جین کش زاپ‌دار آبی ZARA MAN»، وب‌سایت بابی مد، تاریخ بازدید: 1 اردیبهشت 1402ش.
• «شلوار زاپ‌دار»، وب‌سایت ژینا استایلیش، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1402ش.
• «شلوار زاپ‌‌دار چیست؟»، وب‌سایت پادمیرا، تاریخ درج مطلب: 9 تیر 1401ش.
• «شلوار لی (پاره) چگونه آمد از کجا آمد؟» وب‌سایت فلشخور، تاریخ درج مطلب: 24 نوامبر 2012م.
• «ضوابط و قوانین نوع پوشش دانشجویان برخی از دانشگاه‌های دنیا (2)»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان، تاریخ بازدید: 16 اردیبهشت 1402ش.
• «کمد شلوار پاره + عکس»، وب‌سایت پرشین ‌وی، تاریخ بازدید: 2 اردیبهشت 1402ش.
• «ممنوعیت پوشیدن شلوار جین «زاپ‌دار» در کاخ ملکۀ انگلیس»، روزنامۀ دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: 5 شهریور 1398ش.
• مهری، بهار و میرشاهی، عادل، «

مصرف پوشاک و ذائقۀ دینی»، فصلنامۀ مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی، شماره 2، پاییز 1394ش.