کفویت
کفویت، همتایی و تناسب زن و شوهر در راستای زیست عفیفانه.
کفویت، مفهومی ژرف در اسلام و روانشناسی، به‌معنای سازگاری و همخوانی زن و شوهر در ابعاد مختلف زندگی مشترک است. این امر، از اعتقادات و فرهنگ تا زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و شخصیتی را شامل می‌شود. ازدواج بر پایۀ کفویت، درک متقابل و همکاری را میان زوجین به ارمغان می‌آورد و بستر مناسب برای تحکیم روابط، تقویت حیا و عفاف و افزایش غیرت را فراهم می‌کند. در مقابل، نادیده گرفتن کفویت، پیامدهایی ناگوار مانند طلاق عاطفی، احتمال خیانت زناشویی و دلزدگی از زندگی مشترک را به دنبال خواهد داشت.
مفهوم‌شناسی
کفویت به همتایی، سازگاری، شایستگی و هماهنگی میان دو فرد، به‌ویژه در زمینۀ ازدواج و روابط زوجین، اشاره دارد. [۱] این مفهوم ابعاد مختلفی مانند اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و شخصیتی در بر می‌گیرد تا میزان تطابق و تفاهم بین دو نفر آشکار شود. [۲]
اهمیت کفویت در شکل‌گیری زیست عفیفانه
ازدواج سفری مشترک است که نیازمند همراهی و همدلی زوجین است. کفویت، به عنوان قطب‌نمای این سفر، نقش اساسی در هدایت به سوی زندگی موفق و تشکیل زندگی عفیفانه دارد [۳] و شامل همتایی زن و شوهر در زمینه‌های مختلف مانند ایمان، اخلاق، وضعیت مالی و تحصیلات است. ازدواج بر پایه کفویت، باعث درک متقابل، احترام و همکاری می‌شود و چالش‌ها را آسان‌تر می‌کند. در مقابل، ازدواج بدون کفویت مانند ساختمانی با پایه ضعیف است که در برابر مشکلات ناپایدار خواهد بود؛ اما افراط در ملاک‌های کفویت نیز می‌تواند فرصت‌های ازدواج مناسب را محدود کند. مهم‌ترین نکته در انتخاب همسر، توجه به تناسب در ارزش‌های بنیادی و اهداف زندگی است. [۴]
معیارهای کفویت در اسلام
کفویت از منظر آموزه‌های اسلام شامل چهار بعد شناختی، گرایشی، رفتاری و جسمی است، که درسه محور دینی، اجتماعی و جسمی، مصداق می‌یابد:
کفویت دینی
کفویت دینی به‌معنای اشتراک و تناسب زن و شوهر در باورها، پایبندی به احکام شرعی و اخلاق پسندیده است. [۵] قرآن کریم در آیات متعددی بر معیارهای الهی، ایمانی و کمالات معنوی در ازدواج تأکید دارد. [۶]
کفویت در ایمان
همسانی در ایمان و دوری از شرک، از مهم‌ترین معیارهای کفویت دینی است. قرآن به صراحت ازدواج مؤمنان با مشرکان را منع می‌کند، زیرا این نوع ازدواج‌ها موجب هرج و مرج و تزلزل نهاد خانواد و روابط زوجین می‌شود. [۷]
کفویت در ویژگی‌های اخلاقی
کفویت دینی همچنین شامل ویژگی‌های اخلاقی مانند صداقت، وفاداری و احترام است که نتیجۀ این زیست عفیفانه خواهد بود. [۸] حُسن خُلق به‌عنوان مبنایی برای انتخاب همسر در روایات و احادیث اسلامی مطرح شده و بر تقوا و دینداری [۹] طرفین تأکید شده است. [۱۰]
کفویت در پاکدامنی و خویشتن‌داری
کفویت در پاکدامنی به‌معنای همسانی و تناسب زن و شوهر در زمینۀ حفظ عفت و رعایت اصول اخلاقی و شرعی است. این نوع کفویت تضمین می‌کند که هر دو طرف به ارزش‌های مشترک در مورد عفت و پاکدامنی پایبند هستند و در برابر وسوسه‌ها و انحرافات اخلاقی مقاومت می‌کنند. این پایبندی شامل روابط قبل از ازدواج و بعد از ازدواج می‌شود. در نتیجه، زندگی مشترک آنها بر پایۀ اعتماد و احترام متقابل بنا می‌شود. ازدواج‌هایی که بر اساس کفویت در پاکدامنی شکل می‌گیرند، به‌جهت تعهد قوی زوجین به حفظ حرمت و حریم، به‌طور کلی از ثبات و سلامت بیشتری برخوردار هستند. [۱۱]
کفویت اجتماعی
کفویت اجتماعی در ازدواج، بر تناسب و همسانی زوج‌ها در جنبه‌های مختلف زندگی مشترک تأکید دارد. این مفهوم شامل تناسب در زمینه‌های اقتصادی، تحصیلی، شغلی، اجتماعی و فرهنگی می‌شود. در این رویکرد، زوجین باید از افراط و تفریط در هر یک از این زمینه‌ها پرهیز کنند و به‌دنبال تعادلی پایدار باشند. در ادامه به بررسی ابعاد مختلف کفویت اجتماعی می‌پردازیم:
اصالت خانوادگی
اصالت خانوادگی از ملاک‌های مهم شرعی در ازدواج است و بر انتخاب همسر از خانواده‌های شایسته و با اصالت تأکید دارد؛ زیرا ویژگی‌های ارثی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. توصیه شده که دوشیزه‌ای با خیر و نیکی انتخاب شود. پیامبر اسلام بیان کرده که بهترین زنان، زنانی هستند که در خانواده خود ارزشمندتر از خانواده شوهر باشند، و زنانی که در خانواده خود بی‌مقدار باشند، پست‌ترین زنان هستند. همچنین از ازدواج با فردی از خانواده ناصالح، حتی با وجود جذابیت‌های جسمانی، نهی شده است. به شایستگی‌های والدین و بستگان فرد مانند دایی و خاله نیز باید توجه کرد؛ زیرا فرزندان شباهت زیادی به آنها دارند. [۱۲]
ویژگی‌های اجتماعی
بر اساس آموزه‌های دینی، هم‌کفو بودن اجتماعی در ازدواج مهم است؛ اما ویژگی‌های نژادی زوجین تعیین کننده نیست و ازدواج افراد از نژادهای مختلف مشکلی ایجاد نمی‌کند. اسلام نژاد را فقط به‌عنوان عاملی برای شناسایی افراد می‌بیند و نه امتیازی برای برتری اقوام. اولیای الهی نیز با افراد از نژادهای مختلف ازدواج کرده‌اند، مانند امام رضا با تکتم، کنیزی از مغرب، و امام حسن عسگری با نرجس خاتون از روم. اسلام به هم‌کفو بودن در طبقۀ اجتماعی زوجین تأکید ویژه‌ای ندارد. بر اساس آموزه‌های قرآن، تقوا ملاک کرامت افراد است و ازدواج‌های اولیای دین با کنیزانی از پایین‌ترین موقعیت‌های اجتماعی گویای این امر است که هم‌کفو بودن در طبقه اجتماعی عامل مؤثری در انتخاب همسر نیست. [۱۳]
ویژگی‌های اقتصادی
اندیشمندان مسلمان بر این باورند، همتایی اقتصادی نباید ملاک اصلی انتخاب همسر باشد؛ زیرا خداوند به فقرا وعدۀ روزی و برکت در ازدواج داده است. در سیرۀ عملی اولیای دین نیز بر کفایت با تأکید بر دین و اخلاق تأکید شده است. [۱۴]
کفویت جسمی
زیبایی ظاهری
از دیدگاه اسلامی، ویژگی‌های جسمی در مرتبه‌ای پایین‌تر از معیارهای دینی و اخلاقی قرار دارند. توانایی باروری در انتخاب همسر اهمیت دارد و حتی بر زیبایی ظاهری ترجیح داده می‌شود. با این حال، زیبایی و جذابیت ظاهری برای ایجاد تمایل و علاقه متقابل در ازدواج و حفظ زندگی عفیفانه مهم است. پیشوایان اسلام زیبایی زن را به‌عنوان یکی از نشانه‌های همسر شایسته می‌دانند؛ اما در مقایسه با معیارهایی مانند دینداری و صلاحیت خانوادگی، اهمیت کمتری دارد. [۱۵]
سن ازدواج
اسلام در مورد سن دقیق ازدواج دختران و پسران تعیین مشخصی ندارد؛ اما تاکید دارد که فاصلۀ زیاد بین بلوغ و ازدواج مطلوب نیست. ازدواج در سنین پایین می‌تواند به ناسازگاری زوجین منجر شود و از طرفی، ازدواج با زنان بسیار مسن نیز نهی شده است. منابع دینی به طور صریح به مطلوبیت تناسب سنی اشاره نکرده‌اند؛ اما برخی شواهد نشان‌دهندۀ اهمیت این موضوع است. به‌عنوان مثال، قرآن کریم همسران بهشتی را هم‌سن و سال مردان‌شان توصیف می‌کند که از دیدگاه برخی مفسران، بر اهمیت تناسب سنی در ازدواج تاکید دارد. [۱۶] تناسب سنی می‌تواند به درک بهتر احساسات یکدیگر، حفظ عفت و پاکی زوجین، رضایت جنسی، رضایت از زندگی زناشویی و لذت‌بخش‌تر بودن زندگی مشترک کمک کند. [۱۷]
همسان‌همسری از نگاه روانشناسی
همسان‌همسری، یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در زمینۀ همسرگزینی، بر تمایل افراد به انتخاب همسرانی با ویژگی‌های مشابه خود تأکید دارد. این شباهت‌ها می‌توانند فرهنگی، اجتماعی، روانی و حتی جغرافیایی باشند. مطالعات نشان می‌دهند که همسان‌همسری می‌تواند مزایای متعددی برای ازدواج به ارمغان بیاورد، که از جملۀ آنها می‌توان به کاهش منازعات و افزایش صمیمیت، افزایش پایداری ازدواج و کاهش احتمال بروز اختلافات جدی اشاره کرد. همسان‌همسری دارای ابعاد مختلفی است که از جملۀ آنها همسانی جغرافیایی، همسانی جسمانی، هسمانی فرهنگی، همسانی اجتماعی، همسانی تحصیلی و همسانی ذهنی و معنوی است. [۱۸]
مقایسه کفویت و همسانی
جایگاه برتر کفویت در ازدواج
کفویت و همسانی هر دو به تناسب و هم‌سطح بودن زوجین اشاره دارند؛ اما تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. کفویت بر معیارهای دینی، اخلاقی و اجتماعی تأکید دارد که در اسلام مورد تأکید قرار گرفته‌اند، مانند ایمان، تقوا، شأن اجتماعی و تناسب در وضعیت اقتصادی. در مقابل، همسانی بر شباهت‌های روان‌شناختی، شخصیتی و فرهنگی تمرکز می‌کند، از جمله ارزش‌ها، علایق، سبک زندگی و سلایق. در انتخاب همسر، هم‌کفو بودن و همسان بودن هر دو مهم هستند؛ اما کفویت اهمیت بیشتری دارد. چرا که تناسب در ویژگی‌های اساسی نه تنها زندگی مشترک را تضمین می‌کند، بلکه نقش مهمی در ثبات و سعادت زندگی زناشویی دارد. [۱۹]
آسیب‌های برتری دادن همسانی بر کفویت
در دنیای امروز، تمرکز بر همسانی، که بر شباهت‌های ظاهری و سلیقه‌ای زوجین تأکید دارد، بیشتر از کفویت، که از دیدگاه دینی و عقلانی اهمیت بسزایی دارد، رواج پیدا کرده است. برخی معتقدند که به جای تمرکز بر همسانی، باید کفویت را به‌عنوان معیار اصلی ازدواج در نظر گرفت و در کنار آن، مهارت‌های زندگی را به زوجین آموزش داد تا بتوانند با چالش‌های زندگی به‌طور مؤثر و سازنده روبرو شوند. این دیدگاه بر این باور است که تناسب در ارزش‌های بنیادی، تعهد به ساختن زندگی مشترک عفیفانه و سعادتمند و توانایی حل مسئله و سازگاری، از شباهت‌های ظاهری و سلیقه‌ای اهمیت بیشتری دارند. [۲۰]
آثار کفویت در ازدواج
آثار مثبت کفویت در ازدواج شامل افزایش رضایت جنسی، تحکیم روابط زوجین، کاهش نرخ طلاق و اختلافات زناشویی، ازدواج بهنگام و در نتیجه کاهش آسیب‌های اجتماعی، تقویت حیا و عفاف، تعامل در رشد همه‌جانبه زوجین، همپوشانی در اهداف و نیازها، خویشتن‌داری، کنترل نگاه، افزایش غیرت و کاهش انحرافات اخلاقی فرزندان است. [۲۱] این عوامل به ایجاد یک زندگی مشترک پایدار، آرام و سالم کمک می‌کنند. [۲۲] در مقابل، پیامدهای سلبی ناشی از عدم کفویت می‌تواند به طلاق عاطفی، دلزدگی زناشویی، کاهش اعتماد به نفس جنسی، برقراری روابط دوستی خارج از چارچوب خانواده، سلب آرامش و افسردگی [۲۳] منجر شود که این مشکلات می‌توانند به تضعیف بنیان خانواده و کاهش کیفیت زندگی زوجین بیانجامند. [۲۴]
افراط و تفریط در کفویت
اگر چه کفویت در ازدواج به‌معنای تناسب و همخوانی زوجین در ویژگی‌های مختلف است؛ اما افراط در کفویت، یعنی جستجوی همسر کاملاً ایده‌آل و بی‌عیب، می‌تواند منجر به تأخیر در ازدواج، از دست دادن فرصت‌های مناسب و نارضایتی از همسر شود. از سوی دیگر، تفریط در کفویت، یعنی نادیده گرفتن هرگونه تناسب بین زوجین، می‌تواند به تعارضات، نارضایتی و بی‌ثباتی در زندگی مشترک منجر شود. تأثیرات منفی افراط و تفریط در کفویت نه تنها بر پایداری زندگی زناشویی بلکه بر زیست عفیفانه و پاک [۲۵] نیز تأثیر می‌گذارد. نادیده گرفتن واقعیت‌های انسانی و جستجوی کمال مطلق، می‌تواند افراد را از مسیر عفاف و پاکدامنی دور کرده و به نارضایتی‌های عمیق‌تری منجر شود. [۲۶]
راهکارهای حل چالش‌های کفویت
کفویت در ازدواج از دیدگاه اسلام و همسان‌همسری از نظر روانشناسی هر دو اهمیت دارند؛ اما افراط و تفریط در این زمینه می‌تواند چالش‌هایی ایجاد کند. برای رفع این چالش‌ها و حفظ زیست عفیفانه و پاک، می‌توان به توسعه مهارت‌های زندگی مانند مدیریت استرس، حل مسئله، مذاکره و تصمیم‌گیری مشترک اشاره کرد که به زوجین در مواجهه با مشکلات کمک می‌کند. [۲۷] همچنین، مشاورۀ پیش از ازدواج به آماده‌سازی زوجین برای مواجهه با تفاوت‌های فرهنگی، دینی، اجتماعی و شخصیتی کمک می‌کند. [۲۸] پذیرش تفاوت‌های فردی و فرهنگی باعث کاهش تنش‌ها می‌شود [۲۹] و پرهیز از آرمان‌گرایی (کمال‌گرایی) با تمرکز بر ایمان، اخلاق نیکو و نسب شریف به‌عنوان معیارهای اساسی، انتخابی واقع‌بینانه‌تر و پایداری بیشتر زندگی مشترک را تضمین می‌کند. [۳۰]
پانویس
- ↑ فراهیدی، العین، 1409ق، ج5، ص414؛ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ «کفویت».
- ↑ دیانی، «کفائت در ازدواج»، 1380ش، ص18.
- ↑ امامی، «نقش مهم و محوری خانواده در زیست عفیفانۀ فرزندان / ضرورت الگوپذیری از سبک ازدواج و زندگی امیرمؤمنان (ع) و حضرت زهرا (س)»، وب‌سایت دانشگاه باقرالعلوم.
- ↑ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص45-46.
- ↑ سورۀ بقره، آیۀ 221؛ سورۀ احزاب، آیۀ 36؛ سورۀ نور، آیۀ 3 و 26؛ سورۀ ممتحنه، آیۀ 10.
- ↑ ایزدی‌فرد، «معیار کفائت در نکاح»، 1382ش، ص13.
- ↑ سورۀ بقره، آیۀ 221.
- ↑ «زیست عفیفانه، راهبرد انتخابی خانواده‌های ایرانی است»، خبرگزاری دفاع مقدس؛ نخعی، «حفاظت از بنیان خانواده هدف اصلی طرح‌های زیست عفیفانه»، خبرگزاری صدا و سیما.
- ↑ کلینی، اصول کافی، 1407ق، ج5، ص333.
- ↑ ابراهیم‌پور، «کفویت دینی در ازدواج (بخش دوم)»، وب‌سایت راسخون؛ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص41.
- ↑ افروز، «ویژگی‌های همسر مطلوب و اصلی‌ترین معیارهای همسانی و کفویت»، وب‌سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاورۀ احیا؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص55.
- ↑ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص42؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص55.
- ↑ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص56؛ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص42.
- ↑ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص41؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص56.
- ↑ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص41؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص55-56.
- ↑ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص55-56.
- ↑ رحمانی و الله‌قلی، «نقش فاصلۀ سنی زوجین در رضایت از زندگی زناشویی و رضایت جنسی»، 1388ش، ص88.
- ↑ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص51-52؛ ایمانی، فاطمه، «همسان همسری یعنی چه؟»، وب‌سایت تبیان؛ زندوکیلی، هومن، «مروری بر نظریۀ همسان همسری و جایگاه آن در مناسبات خانواده»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.
- ↑ نائینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص54؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص55-56.
- ↑ نائیینی، «کفویت زوجین»، 1400ش، ص54؛ «سختگیری نکردن در انتخاب همسر»، وب‌سایت حوزه‌نت.
- ↑ ضیایی، «زیست عفیفانه در یک فرآیند رشدی وتربیتی حاصل می‌شود»، خبرگزاری ایسنا؛ اسدی و ابراهیمی‌پور، «تبیین نقش همسان‌همسری در تحکیم خانواده از منظر متون روایی»، 1400ش، ص11.
- ↑ «معیار های کفویت و تناسب در ازدواج»، وب‌سایت راسخون؛ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص51؛ ارباب‌زاده و همکاران، «شناسایی و ارزیابی محرک‌های بروز طلاق عاطفی در میان زوجین تهرانی از دیدگاه متخصصان با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیارۀ گروهی»، وب‌سایت جامعه‌شناسی کاربردی.
- ↑ هاشمی‌نژاد و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، 1393ش، ص51 .
- ↑ ارباب‌زاده و همکاران، «شناسایی و ارزیابی محرک‌های بروز طلاق عاطفی در میان زوجین تهرانی از دیدگاه متخصصان با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیارۀ گروهی»، وب‌سایت جامعه‌شناسی کاربردی؛ حسینی‌نیا، «تفاوت‌های اخلاقی در ازدواج، آثار و پیامدهای آن از منظر قرآن و حدیث»، 1399ش، ص141.
- ↑ موسوی، «تاخیر در ازدواج جوانان باعث ایجاد فساد در جامعه شده است»، خبرگزاری مهر.
- ↑ کیفرخی، «کفائت در نکاح از منظر مذاهب اسلامی»، وب‌سایت پرتال جامع علوم انسانی؛ نخعی، «کفويت و هم‌شأني، در ازدواج شرط مهم و اساسي است»، خبرگزاری ایسنا؛ آذرانی، « اصلي و فرعي کردن معيارها، اولين گام در انتخاب همسر»، وب‌سایت راسخون.
- ↑ یوسفی، «اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رضایت زناشویی و امیدواری زوجین»، 1395ش، ص59؛ «15 مهارتی که برای آرامش در زندگی مشترک به آن نیاز دارید!»، وب‌سایت مرکز مشاورۀ خانواده و روانشناسی آویژه.
- ↑ ابراهیمی، «اثربخشی مشاورۀ پیش از ازدواج با برنامه مراقبت زوجین «CARE» بر انتظارات زناشویی و باورهای ارتباطی افراد در شرف ازدواج»، 1398ش، ص219 ؛ جاودانی، آرزو، «نگاهي به تاثير مشاورۀ قبل از ازدواج در كاهش طلاق»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «احترام به تفاوت ها در زندگی زناشویی»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ صفاری‌زاده و رضائیان بیلندی، «نگرش‌های مربوط به انتخاب همسر: نقش کمال‌گرایی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه»، 1396ش، ص106-108؛ روحانی، «ملاک‌هاي انتخاب همسر»، وب‌سایت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم.
منابع
- ابراهیمی‌پور، قاسم، «کفویت دینی در ازدواج (بخش دوم)»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 19 فروردین 1398ش.
- ابراهیمی، سیروان، «اثربخشی مشاورۀ پیش از ازدواج با برنامه مراقبت مراجعان CARE بر انتظارات زناشویی و باورهای ارتباطی افراد در شرف ازدواج»، در مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده، شماره 27، بهار و تابستان 1398ش.
- «احترام به تفاوت ها در زندگی زناشویی»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 24 آذر 1384ش.
- ارباب‌زاده، پروین و همکاران، «شناسایی و ارزیابی محرک‌های بروز طلاق عاطفی در میان زوجین تهرانی از دیدگاه متخصصان با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیارۀ گروهی»، وب‌سایت جامعه‌شناسی کاربردی، تاریخ بازدید: 12 تیر 1403ش.
- اسدی، حسین و ابراهیمی‌پور، قاسم، «تبیین نقش همسان‌همسری در تحکیم خانواده از منظر متون روایی»، در مجلۀ معرفت، سال سی‌ام، شمارۀ اول، پیاپی 280، فروردین 1400ش.
- افروز، غلامعلی، «ویژگی‌های همسر مطلوب و اصلی‌ترین معیارهای همسانی و کفویت»، وب‌سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاورۀ احیا، تاریخ بازدید: 12 تیر 1403ش.
- ایزدی‌فرد، علی‌اکبر، «معیار کفائت در نکاح»، در نشریۀ مقالات و بررسی‌ها، دورۀ 36، شمارۀ دفتر 74 (3)، زمستان 1382ش.
- ایمانی، فاطمه، «همسان‌همسری یعنی چه؟»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 30 دی 1393ش.
- آذرانی، حمیده، « اصلي و فرعي کردن معيارها، اولين گام در انتخاب همسر»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 7 تیر 1390ش.
- جاودانی، آرزو، «نگاهي به تاثير مشاورۀ قبل از ازدواج در كاهش طلاق»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 29 فروردین 1394ش.
- حسینی‌نیا، سیدمحمدرضا، «تفاوت‌های اخلاقی در ازدواج، آثار و پیامدهای آن از منظر قرآن و حدیث»، در فصلنامۀ مطالعات اخلاق کاربردی، دوره 10، شمارۀ 37، پیاپی 59، 1399ش.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 16 خرداد 1403ش.
- دیانی، عبدالرسول، «کفائت در ازدواج»، در ماهنامه دادرسی، شماره 28، سال پنجم، مهر و آبان 1380ش.
- رحمانی، اعظم و الله‌قلی، لیلا، «نقش فاصلۀ سنی زوجین در رضایت از زندگی زناشویی و رضایت جنسی»، در فصلنامۀ افلاک، سال پنجم، شمارۀ 16 و 17، پاییز و زمستان 1388ش.
- روحانی، محمدصالح، «ملاک‌هاي انتخاب همسر»، وب‌سایت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم، تاریخ بازدید: 26 اردیبهشت 1403ش.
- زندوکیلی، هومن، «مروری بر نظریۀ همسان‌همسری و جایگاه آن در مناسبات خانواده»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 9 بهمن 1400ش.
- زیست عفیفانه، راهبرد انتخابی خانواده‌های ایرانی است»، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: 21 تیر 1402ش.
- «سختگیری نکردن در انتخاب همسر»، وب‌سایت حوزه‌نت، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1390ش.
- صفاری‌زاده، فرشته و رضائیان بیلندی، حسین، «نگرش‌های مربوط به انتخاب همسر: نقش کمال‌گرایی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه»، در مجله اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی، شماره 7، بهار و تابستان 1396ش.
- ضیایی، سیده‌سلیل، «زیست عفیفانه در یک فرآیند رشدی وتربیتی حاصل می‌شود»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 7 شهریور 1402ش.
- فراهیدی، خلیل، العین، ایران، مؤسسة دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.
- کلینی، محمد، اصول کافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
- کیفرخی، اصغر، «کفائت در نکاح از منظر مذاهب اسلامی»، وب‌سایت پرتال جامع علوم انسانی، تاریخ بازدید: 29 اردیبهشت 1403ش.
- «معیار های کفویت و تناسب در ازدواج»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 8 مرداد 1400ش.
- موسوی، سیدهاشم، «تاخیر در ازدواج جوانان باعث ایجاد فساد در جامعه شده است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 12 شهریور 1395ش.
- نائینی، غلامرضا، «کفویت زوجین»، در فصلنامه علمی تخصصی اسلام‌پژوهان، سال هشتم، شماره هفدهم، بهار 1400ش.
- نخعی، حسین‌‌رضا، «حفاظت از بنیان خانواده هدف اصلی طرح‌های زیست عفیفانه»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1402ش.
- نخعی، علی، «کفويت و هم‌شأني، در ازدواج شرط مهم و اساسي است»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1392ش.
- هاشمی‌نژاد، سیده سمیه و همکاران، «همسان‌همسري از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه»، در نشریه اسلام و سلامت، دوره اول، شماره سوم، پاییز 1393ش.
- یوسفی، ناصر، «اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رضایت زناشویی و امیدواری زوجین»، در مجله روانشناسی خانواده، دورۀ 3، شمارۀ 1، 1395ش.
- «15 مهارتی که برای آرامش در زندگی مشترک به آن نیاز دارید!»، وب‌سایت مرکز مشاورۀ خانواده و روانشناسی آویژه، تاریخ درج مطلب: 29 مهر 1401ش.