بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''لباس زنان لکی'''</big>؛ تن‌پوش زنان لک در استان‌های کرمانشاه، لرستان، ایلام و همدان. <br> | [[پرونده:لباس زنان لکی1.jpeg|جایگزین=گلونی|بندانگشتی|کودک لکی با سربند گلونی]]<big>'''لباس زنان لکی'''</big>؛ تن‌پوش زنان لک در استان‌های کرمانشاه، لرستان، ایلام و همدان. <br> | ||
پوشاک زنان لکی از تنوع و گوناگونی بالایی برخوردار است و نمادی از هویت فرهنگی و اجتماعی این قوم به شمار می‌آید. این پوشش نه‌تنها در جشن‌ها و مراسم عروسی، بلکه در زندگی روزمره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که نشان‌دهندۀ پیشینۀ غنی و فرهنگی ریشه‌دار این مردم است. از مهم‌ترین سرپوش‌های زنان لکی، پارچۀ ابریشمی خاصی به‌نام «گُلوَنی» است که به‌روش‌های مختلفی مانند دوخلیفی، چهارکلاخی، کج‌کلاخی، سرون‌شور و شل و میل روی سر بسته می‌شود. گلونی علاوه بر زیبایی، نمادی از پوشیدگی و ایستادگی قوم لک در برابر چالش‌های فرهنگی و هویتی است. مردم این قوم هرساله در روز ۲۶ اردیبهشت با سر کردن | پوشاک زنان لکی از تنوع و گوناگونی بالایی برخوردار است و نمادی از هویت فرهنگی و اجتماعی این قوم به شمار می‌آید. این پوشش نه‌تنها در جشن‌ها و مراسم عروسی، بلکه در زندگی روزمره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که نشان‌دهندۀ پیشینۀ غنی و فرهنگی ریشه‌دار این مردم است. از مهم‌ترین سرپوش‌های زنان لکی، پارچۀ ابریشمی خاصی به‌نام «گُلوَنی» است که به‌روش‌های مختلفی مانند دوخلیفی، چهارکلاخی، کج‌کلاخی، سرون‌شور و شل و میل روی سر بسته می‌شود. گلونی علاوه بر زیبایی، نمادی از پوشیدگی و ایستادگی قوم لک در برابر چالش‌های فرهنگی و هویتی است. مردم این قوم هرساله در روز ۲۶ اردیبهشت با سر کردن [[گلونی]]، ارزش و اهمیت این میراث گرانبها را گرامی می‌دارند. | ||
==تنوع در پوشش قوم لک== | ==تنوع در پوشش قوم لک== | ||
لباس‌های محلی قوم لک به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی، همواره مورد توجه و استقبال جامعه بوده است. تنوع و گوناگونی در پوشاک این قوم، بازتابی از فرهنگ غنی و ریشه‌دار آن است و ارتباط عمیق مردمان این سرزمین را با تاریخ و هویت‌شان آشکار می‌سازد.<ref>نوری، «پوشش مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> | لباس‌های محلی قوم لک به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی، همواره مورد توجه و استقبال جامعه بوده است. تنوع و گوناگونی در پوشاک این قوم، بازتابی از فرهنگ غنی و ریشه‌دار آن است و ارتباط عمیق مردمان این سرزمین را با تاریخ و هویت‌شان آشکار می‌سازد.<ref>[https://lakelakestan.com/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9/15632/12/06/15/26/01/admin/blog/?v=a514217b3d6e نوری، «پوشش مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> | ||
==لباس قوم لک، نماد هویت فرهنگی== | ==لباس قوم لک، نماد هویت فرهنگی== | ||
پوشاک مردم لک نه‌تنها بازتابی از هویت فرهنگی آنان است؛ بلکه بیانگر آداب و رسوم زندگی روزمره و مناسبت‌های ویژه‌شان نیز به شمار می‌آید و پیوند عمیق این قوم را با تاریخ و فرهنگ غنی خود نشان می‌دهد.<ref>نوری، «پوشش مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> | پوشاک مردم لک نه‌تنها بازتابی از هویت فرهنگی آنان است؛ بلکه بیانگر آداب و رسوم زندگی روزمره و مناسبت‌های ویژه‌شان نیز به شمار می‌آید و پیوند عمیق این قوم را با تاریخ و فرهنگ غنی خود نشان می‌دهد.<ref>[https://lakelakestan.com/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9/15632/12/06/15/26/01/admin/blog/?v=a514217b3d6e نوری، «پوشش مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> | ||
==انواع پوشاک زنان لک== | ==انواع پوشاک زنان لک== | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
===گُلوَنی=== | ===گُلوَنی=== | ||
نوعی پارچۀ ابریشمی که زنان لک آن را به دور سر می‌بندند.<ref>پارسا، لرستان در باستان و امروز، 1388ش، ص55.</ref> گلونی به‌رنگ‌های مختلف است که به روش‌های مختلفی گره زده می‌شود.<ref>بیرانوند، شناخت لرستان و شهرهای آن، 1390ش، ص45.</ref> گاهی‌اوقات زنان لک، چهار تخته گلونی را به‌هم می‌دوزند تا به سربند بزرگتری تبدیل شود. بزرگی این سربندها متاثر از موقعیت اجتماعی و سن زنان است. سربندها معمولاً با ترکیبی از رنگ‌های قرمز، سفید و مشکی دوخته می‌شوند.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص65.</ref> نوعی از گلونی نیز در هرات تولید می‌شود که به گلونی هراتی مشهور است.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.</ref> | نوعی پارچۀ ابریشمی که زنان لک آن را به دور سر می‌بندند.<ref>پارسا، لرستان در باستان و امروز، 1388ش، ص55.</ref> گلونی به‌رنگ‌های مختلف است که به روش‌های مختلفی گره زده می‌شود.<ref>بیرانوند، شناخت لرستان و شهرهای آن، 1390ش، ص45.</ref> گاهی‌اوقات زنان لک، چهار تخته گلونی را به‌هم می‌دوزند تا به سربند بزرگتری تبدیل شود. بزرگی این سربندها متاثر از موقعیت اجتماعی و سن زنان است. سربندها معمولاً با ترکیبی از رنگ‌های قرمز، سفید و مشکی دوخته می‌شوند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص65.]</ref> نوعی از گلونی نیز در هرات تولید می‌شود که به گلونی هراتی مشهور است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.]</ref> | ||
===لَچِک=== | ===لَچِک=== | ||
پارچه‌ای است مربع‌شکل که زنان آن را به‌شکل مثلث درآورده و روی سر می‌اندازند.<ref>شهشهانی، تاریخچۀ پوشش سر در ایران، 1374ش، ص17.</ref> لچک زنان لکی از جنس پنبه است و معمولاً در منزل استفاده می‌شود؛ چراکه هم راحت‌تر و هم ارزان‌تر از سایر سربندها است.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص65.</ref> | پارچه‌ای است مربع‌شکل که زنان آن را به‌شکل مثلث درآورده و روی سر می‌اندازند.<ref>شهشهانی، تاریخچۀ پوشش سر در ایران، 1374ش، ص17.</ref> لچک زنان لکی از جنس پنبه است و معمولاً در منزل استفاده می‌شود؛ چراکه هم راحت‌تر و هم ارزان‌تر از سایر سربندها است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص65.]</ref> | ||
===کَت/ امیری=== | ===کَت/ امیری=== | ||
زنان لک‌زبان در عزاداری‌ها پارچه‌ای ابریشمی و بلند که ترکیبی از رنگ‌های مشکی و جگری است، روی سر قرار می‌دهند.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص66.</ref> کت مخصوص زنان میانسال است که علاوه‌بر سربند از آن به‌عنوان چارقد نیز استفاده می‌شود و آن را روی دوش می‌اندازند.<ref>عسکری‌عالم، فرهنگ عامۀ لرستان، 1387ش، ص27.</ref> | زنان لک‌زبان در عزاداری‌ها پارچه‌ای ابریشمی و بلند که ترکیبی از رنگ‌های مشکی و جگری است، روی سر قرار می‌دهند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص66.]</ref> کت مخصوص زنان میانسال است که علاوه‌بر سربند از آن به‌عنوان [[چارقد]] نیز استفاده می‌شود و آن را روی دوش می‌اندازند.<ref>عسکری‌عالم، فرهنگ عامۀ لرستان، 1387ش، ص27.</ref>[[پرونده:لباس زنان لکی.png|جایگزین=لباس زنان لکی|بندانگشتی|زنان لکی با لباس محلی لکی]] | ||
===کلهُر=== | ===کلهُر=== | ||
سربندی ابریشمی و مربع‌شکل است که زنان مسن از آن استفاده می‌کنند. گاهی برای بزرگ‌تر شدن، دو یا چهار تخته از این سربند را به هم متصل می‌کنند.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص66.</ref> | سربندی ابریشمی و مربع‌شکل است که زنان مسن از آن استفاده می‌کنند. گاهی برای بزرگ‌تر شدن، دو یا چهار تخته از این سربند را به هم متصل می‌کنند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص66.]</ref> | ||
===کلاخی=== | ===کلاخی=== | ||
همان گلونی کلاقه‌ای که بیشتر در کارگاه‌های آذربایجان تولید شده و پس از ورود به مناطق لک‌نشین، | همان گلونی کلاقه‌ای که بیشتر در کارگاه‌های آذربایجان تولید شده و پس از ورود به مناطق لک‌نشین، متناسب با گویش محلی آنان به کلاخی تبدیل شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.]</ref> | ||
===حریری=== | ===حریری=== | ||
به پارچۀ ابریشمی و باارزشی گفته می‌شود که زمینه‌ای به‌رنگ سیاه دارد و دور تا دور آن به‌وسیلۀ نوارهایی باریک به‌رنگ سبز و قرمز تزیین شده‌اند.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.</ref> | به پارچۀ ابریشمی و باارزشی گفته می‌شود که زمینه‌ای به‌رنگ سیاه دارد و دور تا دور آن به‌وسیلۀ نوارهایی باریک به‌رنگ [[سبز (رنگ)|سبز]] و قرمز تزیین شده‌اند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.]</ref> | ||
===علیخانی=== | ===علیخانی=== | ||
از پارچه‌های ابریشمی که اغلب زن‌های لک کرمانشاه به‌عنوان گلونی از آن استفاده می‌کنند. زمینۀ این پارچه به‌رنگ سیاه است و حاشیۀ نواری به‌رنگ قرمز دارد.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص86.</ref> | از پارچه‌های ابریشمی که اغلب زن‌های لک کرمانشاه به‌عنوان گلونی از آن استفاده می‌کنند. زمینۀ این پارچه به‌رنگ سیاه است و حاشیۀ نواری به‌رنگ قرمز دارد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص86.]</ref> | ||
===تکاری=== | ===تکاری=== | ||
پارچه‌ای با نوارهای مشکی است که زنان مسن آن را در مواقع عزا روی دوش خود می‌اندازند. آنان گوشه‌های تکاری را در قسمت جلوی بدن به‌حالت ضربدری گره می‌زنند. امروزه چادرهای معمولی جایگزین تکاری شده است.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.</ref> | پارچه‌ای با نوارهای مشکی است که زنان مسن آن را در مواقع عزا روی دوش خود می‌اندازند. آنان گوشه‌های تکاری را در قسمت جلوی بدن به‌حالت ضربدری گره می‌زنند. امروزه چادرهای معمولی جایگزین تکاری شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص85.]</ref> | ||
===جومه/ کِراس=== | ===جومه/ کِراس=== | ||
پیراهن در زبان لکی کراس نام دارد. کراس نوعی پیراهن بلند تا روی مچ پا که زنان لک‌زبان آن را می‌پوشند. یقۀ این پیراهن گرد و جلوی آن تا نزدیک سینه چاک دارد. گاهی نیز به‌جای چاک یقه‌ای سه‌گوش از پهلوی گردن طراحی شده است.<ref>ضیاء‌پور، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاهای ایران، 1346ش، ص99.</ref> اغلب پیراهن‌های زنان لکی با پارچه‌هایی از رنگ‌های شاد دوخته می‌شود. در زبان لکی این مدل پیراهن‌ها که بسیار بلند است و تا روی زمین کشیده می‌شود، «زمین‌مال» می‌گویند. | پیراهن در زبان لکی کراس نام دارد. کراس نوعی پیراهن بلند تا روی مچ پا که زنان لک‌زبان آن را می‌پوشند. یقۀ این پیراهن گرد و جلوی آن تا نزدیک سینه چاک دارد. گاهی نیز به‌جای چاک یقه‌ای سه‌گوش از پهلوی گردن طراحی شده است.<ref>ضیاء‌پور، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاهای ایران، 1346ش، ص99.</ref> اغلب پیراهن‌های زنان لکی با پارچه‌هایی از رنگ‌های شاد دوخته می‌شود. در زبان لکی این مدل پیراهن‌ها که بسیار بلند است و تا روی زمین کشیده می‌شود، «زمین‌مال» می‌گویند. | ||
پیراهن‌ها از انواع مختلف کِراس مخمل و کِراس تریژبالا تهیه می‌شود که زنان نوع مخملی آن را در جشن‌ها و عروسی‌ها می‌پوشند. به پیراهنی که پارچه‌ای مثلث‌شکل به حلقۀ آستین آن دوخته شود تا سبب گشادی و راحتی در حین کار شود، کراس تریژبالا می‌گویند.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71-69.</ref> | پیراهن‌ها از انواع مختلف کِراس مخمل و کِراس تریژبالا تهیه می‌شود که زنان نوع مخملی آن را در جشن‌ها و عروسی‌ها می‌پوشند. به پیراهنی که پارچه‌ای مثلث‌شکل به حلقۀ آستین آن دوخته شود تا سبب گشادی و راحتی در حین کار شود، کراس تریژبالا می‌گویند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71-69.]</ref> | ||
نقوش به‌جامانده از پوشاک دوران ماد و هخامنشیان نشان می‌دهند که پیراهن زنان این دوره‌ها ساده، بلند و دارای چین‌هایی در قسمت کمر بوده است. به همین دلیل، پیراهن محلی زنان لک شباهت زیادی به پوشش این دوره‌ها دارد.<ref>زینی‌پور، پوشش سنتی لک و لر، 1393ش، ص9.</ref> | نقوش به‌جامانده از پوشاک دوران ماد و [[پوشاک دوران هخامنشیان|هخامنشیان]] نشان می‌دهند که پیراهن زنان این دوره‌ها ساده، بلند و دارای چین‌هایی در قسمت کمر بوده است. به همین دلیل، پیراهن محلی زنان لک شباهت زیادی به پوشش این دوره‌ها دارد.<ref>زینی‌پور، پوشش سنتی لک و لر، 1393ش، ص9.</ref> | ||
===جلیقه=== | ===جلیقه=== | ||
جلیقۀ زنان لکی از پارچۀ مخمل کشی تهیه می‌شود که دارای یقۀ هفت بوده و اطراف آن دو جیب طراحی شده است. داخل جیب‌ها آستردوزی شده و پشت آن با استفاده از پنبه و خورده‌های پارچه آجیده‌دوزی یا پنبه‌دوزی شده و سرتاسر آن را بخیۀ ساده می‌زنند. جلیقۀ دختران و زنان جوان به‌رنگ قرمز و زنان مسن به‌رنگ سورمه‌ای و مشکی است.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص98.</ref> | جلیقۀ زنان لکی از پارچۀ مخمل کشی تهیه می‌شود که دارای یقۀ هفت بوده و اطراف آن دو جیب طراحی شده است. داخل جیب‌ها آستردوزی شده و پشت آن با استفاده از پنبه و خورده‌های پارچه آجیده‌دوزی یا پنبه‌دوزی شده و سرتاسر آن را بخیۀ ساده می‌زنند. جلیقۀ دختران و زنان جوان به‌رنگ قرمز و زنان مسن به‌رنگ سورمه‌ای و مشکی است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص98.]</ref> | ||
===کُلنجه=== | ===کُلنجه=== | ||
از تن‌پوش‌های جلوباز و بدون آستین زنان لکی است<ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> که معمولاً در زیر سرداری و روی پیراهن پوشیده می‌شود. قسمت جلوی آن اغلب با سکه‌های قدیمی، سکه‌دوزی می‌شود.<ref>پارسا، لرستان در باستان و امروز، 1388ش، ص55.</ref> جنس کلنجه معمولاً از مخمل‌های بدون طرح و به‌رنگ‌های سبز، مشکی و قرمز انتخاب می‌شود.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.</ref> | از تن‌پوش‌های جلوباز و بدون آستین زنان لکی است<ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> که معمولاً در زیر سرداری و روی پیراهن پوشیده می‌شود. قسمت جلوی آن اغلب با سکه‌های قدیمی، سکه‌دوزی می‌شود.<ref>پارسا، لرستان در باستان و امروز، 1388ش، ص55.</ref> جنس کلنجه معمولاً از مخمل‌های بدون طرح و به‌رنگ‌های سبز، مشکی و قرمز انتخاب می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.]</ref> | ||
===ژیرجامه=== | ===ژیرجامه=== | ||
زیرپیراهنی زنان لکی ژیرجامه نام دارد که جنس آن از شال یا پارچه‌های پنبه‌ای انتخاب می‌شود. آستین‌های زیرپیراهن کوتاه و بلندی آن تا زیر زانو است. یقۀ این تن‌پوش گرد و دور تا دور آن با نوارهای رنگی تزیین شده است.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71.</ref> | زیرپیراهنی زنان لکی ژیرجامه نام دارد که جنس آن از شال یا پارچه‌های پنبه‌ای انتخاب می‌شود. آستین‌های زیرپیراهن کوتاه و بلندی آن تا زیر زانو است. یقۀ این تن‌پوش گرد و دور تا دور آن با نوارهای رنگی تزیین شده است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71.]</ref> | ||
===چارشو=== | ===چارشو=== | ||
زنان لر و لک برای حفظ پوشش بیشتر، از چادری به نام «چارشو» استفاده می‌کنند که به شکل مستطیل بوده و طول آن حدود یک متر و نیم و عرض آن بین | زنان لر و لک برای حفظ پوشش بیشتر، از چادری به نام «چارشو» استفاده می‌کنند که به شکل مستطیل بوده و طول آن حدود یک متر و نیم و عرض آن بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر است. طریقۀ استفاده از آن بدین‌گونه است که ابتدا آن را سه‌گوش تاه کرده و بر روی سر‌انداخته و در قسمت جلوی گردن تاب می‌دهند و در پشت گردن گره می‌کنند. رنگ چارشو معمولاً سیاه‌رنگ حاشیه‌دار، قرمز و در انواع گلدار تهیه می‌شود. در اشتر به این نوع چادر «فوته» می‌گویند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص94.]</ref> | ||
===سرداری=== | ===سرداری=== | ||
لباس سنتی زنان لک سرداری نام دارد که بلندی آن تا زیر زانو می‌رسد و زنان آن را روی لباس‌های دیگر خود می‌پوشند. علت نام‌گذاری این لباس زیبا به سرداری این است که شبیه به لباس بزرگان و سرداران است. جنس این لباس از پارچۀ مخمل و رنگ‌های شاد انتخاب می‌شود.<ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> | لباس سنتی زنان لک سرداری نام دارد که بلندی آن تا زیر زانو می‌رسد و زنان آن را روی لباس‌های دیگر خود می‌پوشند. علت نام‌گذاری این لباس زیبا به سرداری این است که شبیه به لباس بزرگان و سرداران است. جنس این لباس از پارچۀ مخمل و رنگ‌های شاد انتخاب می‌شود.<ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> | ||
این لباس آستین‌بلند، <ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> دارای سردست و یقه از جنس مخمل رنگی که با مخمل اصلی هماهنگ باشد و یراق‌دوزی و نواردوزی به‌پهنای دو الی سه انگشت در دوطرف سرداری، دور دامن و آستین. در صورتی که موقعیت اقتصادی خوبی داشته باشند در این صورت به آن سرداری دواخراجه گفته می‌شود.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص67.</ref> | این لباس آستین‌بلند، <ref>دوستی، مردم‌شناسی ادبیات لکی، 1392ش، ص99.</ref> دارای سردست و یقه از جنس مخمل رنگی که با مخمل اصلی هماهنگ باشد و یراق‌دوزی و نواردوزی به‌پهنای دو الی سه انگشت در دوطرف سرداری، دور دامن و آستین. در صورتی که موقعیت اقتصادی خوبی داشته باشند در این صورت به آن سرداری دواخراجه گفته می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص67.]</ref> | ||
===پاونیک=== | ===پاونیک=== | ||
این نوع شلوار مخصوص عروس‌ها و زنان جوان است و به رنگ‌های قرمز و سبز دوخته می‌شود. لبه پایین شلوار آستر زده می‌شود و سپس با فرم‌های خاصی منجوق‌دوزی می‌شود.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص97.</ref> | این نوع شلوار مخصوص عروس‌ها و زنان جوان است و به رنگ‌های قرمز و سبز دوخته می‌شود. لبه پایین شلوار آستر زده می‌شود و سپس با فرم‌های خاصی منجوق‌دوزی می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص97.]</ref> | ||
===دَرپااوریشِم=== | ===دَرپااوریشِم=== | ||
نوعی شلوار زنانه که از دو قسمت و دو رنگ تشکیل شده است؛ جنس این شلوار از دمپا تا بالای زانو از جنس مخمل یا پارچه‌های ابریشمی مزین به نواردوزی است. از بالای زانو تا کمر نیز از پارچه‌ای از جنس چیت دوخته می‌شود. مچ پای این شلوار به | نوعی شلوار زنانه که از دو قسمت و دو رنگ تشکیل شده است؛ جنس این شلوار از دمپا تا بالای زانو از جنس مخمل یا پارچه‌های ابریشمی مزین به نواردوزی است. از بالای زانو تا کمر نیز از پارچه‌ای از جنس چیت دوخته می‌شود. مچ پای این شلوار به دو شیوۀ هوارپا و جُرپا تزیین می‌شود. در روش هوارپا مهره‌های ریزی در دو ردیف چهارتایی به‌صورت کج به مچ پای شلوار دوخته می‌شود. در روش جُرپا نیز از مهره‌های ریز رنگی در هشت ردیف بالای هوارپا برای تزیین استفاده می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص73.]</ref> | ||
===شوال=== | ===شوال=== | ||
شلوار اصلی زنان لک، شلواری است که قسمت بالای آن گشاد و پهن بوده و در طرفین آن، از زانو تا بالا، مرغک‌هایی دوخته شده که به آن «مین‌پا» می‌گویند. ساق‌های این شلوار به‌شکل ذوزنقه‌ای است. قسمت کمر این شلوار نیز برشی ذوزنقه‌ای دارد که به «وَچ» معروف است. زنان مسن قسمت زانو تا پای شلوار را از پارچه‌های تیره‌رنگ انتخاب می‌کنند. دمپای شلوار نیز با پارچۀ چیت گلدار دوخته می‌شود.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص97.</ref> | شلوار اصلی زنان لک، شلواری است که قسمت بالای آن گشاد و پهن بوده و در طرفین آن، از زانو تا بالا، مرغک‌هایی دوخته شده که به آن «مین‌پا» می‌گویند. ساق‌های این شلوار به‌شکل ذوزنقه‌ای است. قسمت کمر این شلوار نیز برشی ذوزنقه‌ای دارد که به «وَچ» معروف است. زنان مسن قسمت زانو تا پای شلوار را از پارچه‌های تیره‌رنگ انتخاب می‌کنند. دمپای شلوار نیز با پارچۀ چیت گلدار دوخته می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص97.]</ref> | ||
===کوش (کفش)=== | ===کوش (کفش)=== | ||
به کفش در زبان لکی کوش گفته می‌شود. کفش زنان این منطقه را به روش‌های گوناگونی می‌سازند. برخی از این کفش‌ها شامل تابیده‌چِن، آژیه و اورسی است.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.</ref> | به کفش در زبان لکی کوش گفته می‌شود. کفش زنان این منطقه را به روش‌های گوناگونی می‌سازند. برخی از این کفش‌ها شامل تابیده‌چِن، آژیه و اورسی است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.]</ref> | ||
===اورسی=== | ===اورسی=== | ||
اورسی از سایر کفش‌های زنان لک ارزش بیشتری دارد، از جنس چرم ساخته شده، پاشنه بلند و تخته‌ای از جنس لاستیک دارد. این کفش همچنین برای مهمانی‌ها و جشن‌ها مناسب است.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.</ref> | اورسی از سایر کفش‌های زنان لک ارزش بیشتری دارد، از جنس چرم ساخته شده، پاشنه بلند و تخته‌ای از جنس لاستیک دارد. این کفش همچنین برای مهمانی‌ها و جشن‌ها مناسب است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص68.]</ref> | ||
==تزیینات و زیورآلات لباس زنان== | ==تزیینات و زیورآلات لباس زنان== | ||
زنان لک به‌دلیل ذوق و سلیقۀ خود برای تنوع و خاص بودن، لباس‌های خود را به سکه‌های قدیمی، پولک و یا یراق مزین می‌کردند. زنان طبقۀ مرفه سکه‌های قدیمی را روی پارچۀ مشکی می‌دوختند و حلقه‌های سکه را به دور یقۀ پیراهن آویزان می‌کردند. بدین‌صورت که سکه‌ها به گردن می‌چسبید که در اصطلاح «یخه‌دشتکی» نام داشت. زنانی که وضعیت مالی خوبی نداشتند فقط یک سکۀ دوریالی را به یقۀ پیراهن می‌دوختند.<ref>خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71 و 72.</ref> | زنان لک به‌دلیل ذوق و سلیقۀ خود برای تنوع و خاص بودن، لباس‌های خود را به سکه‌های قدیمی، پولک و یا یراق مزین می‌کردند. زنان طبقۀ مرفه سکه‌های قدیمی را روی پارچۀ مشکی می‌دوختند و حلقه‌های سکه را به دور یقۀ پیراهن آویزان می‌کردند. بدین‌صورت که سکه‌ها به گردن می‌چسبید که در اصطلاح «یخه‌دشتکی» نام داشت. زنانی که وضعیت مالی خوبی نداشتند فقط یک سکۀ دوریالی را به یقۀ پیراهن می‌دوختند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/359826/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%84%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%86 خان‌محمدی و دولتی‌سیاب، «جایگاه پوشش سنتی لک‌زبانان لرستان در تک‌بیتی‌های آنان»، 1395ش، ص71 و 72.]</ref> | ||
==قدمت گلونی== | ==قدمت گلونی== | ||
نقش‌برجسته‌هایی که از قوم کاسیت‌ها در منطقه زاگرس کشف شده و قدمت آن‌ها به ۸۰۰۰ سال پیش در ایران می‌رسد، پوشش کامل یک زن در آن دوران را به تصویر می‌کشد. در این نقش‌برجسته، گلونی زن به شیوه‌ای نشان داده شده که امروزه نیز زنان به همان روش به سر می‌بندند، و این امر به‌عنوان سندی تاریخی از قدمت گلونی محسوب می‌شود.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص88.</ref> | نقش‌برجسته‌هایی که از قوم کاسیت‌ها در منطقه زاگرس کشف شده و قدمت آن‌ها به ۸۰۰۰ سال پیش در ایران می‌رسد، پوشش کامل یک زن در آن دوران را به تصویر می‌کشد. در این نقش‌برجسته، گلونی زن به شیوه‌ای نشان داده شده که امروزه نیز زنان به همان روش به سر می‌بندند، و این امر به‌عنوان سندی تاریخی از قدمت گلونی محسوب می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص88.]</ref> | ||
==اهمیت گلونی== | ==اهمیت گلونی== | ||
استفاده از گلونی میان مردم قوم لک از گذشته‌های دور رایج بوده است. گلونی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه علاوه‌بر جنبۀ کاربردی آن، به نمادی از شرافت، نجابت و برازندگی در میان اهالی قوم لک تبدیل شده است. برخی رفتارهای نمادین مردم این منطقه تحت‌تاثیر جایگاه ارزشمند گلونی است. اهمیت گلونی به‌حدی است که مردم محلی از آن در ترانه‌های خود استفاده می‌کنند. تک‌بیتی‌های فراوانی نیز دربارۀ اهمیت و جایگاه گلونی سروده شده که سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعد منتقل شده است و گنجینه‌ای مهم از فرهنگ شفاهی قوم لک به شمار می‌رود.<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> | استفاده از گلونی میان مردم قوم لک از گذشته‌های دور رایج بوده است. گلونی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراکه علاوه‌بر جنبۀ کاربردی آن، به نمادی از شرافت، نجابت و برازندگی در میان اهالی قوم لک تبدیل شده است. برخی رفتارهای نمادین مردم این منطقه تحت‌تاثیر جایگاه ارزشمند گلونی است. اهمیت گلونی به‌حدی است که مردم محلی از آن در ترانه‌های خود استفاده می‌کنند. تک‌بیتی‌های فراوانی نیز دربارۀ اهمیت و جایگاه گلونی سروده شده که سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعد منتقل شده است و گنجینه‌ای مهم از فرهنگ شفاهی قوم لک به شمار می‌رود.<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
==گلونی؛ نماد مقاومت و ایستادگی== | ==گلونی؛ نماد مقاومت و ایستادگی== | ||
امروزه گلونی به‌عنوان نمادی از فرهنگ غنی قوم لک به شمار می‌رود. این پوشش سنتی علاوه‌بر این که وسیله‌ای برای زیبایی و تمایز زنان لک محسوب می‌شود، نشانه‌ای از مقاومت و ایستادگی این قوم در برابر تغییرات و دگرگونی‌های هویتی است. گلونی، تجلی‌گر درخشش فرهنگی زاگرس و یادآور اهمیت حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی گذشتگان است که با وجود تمام سختی‌ها هنوز هم در دل فرهنگ و مردم این قوم جاودانه مانده است.<ref>نوری، «گلونی میراث فرهنگی و هویتی مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> | امروزه گلونی به‌عنوان نمادی از فرهنگ غنی قوم لک به شمار می‌رود. این پوشش سنتی علاوه‌بر این که وسیله‌ای برای زیبایی و تمایز زنان لک محسوب می‌شود، نشانه‌ای از مقاومت و ایستادگی این قوم در برابر تغییرات و دگرگونی‌های هویتی است. گلونی، تجلی‌گر درخشش فرهنگی زاگرس و یادآور اهمیت حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی گذشتگان است که با وجود تمام سختی‌ها هنوز هم در دل فرهنگ و مردم این قوم جاودانه مانده است.<ref>[https://lakelakestan.com/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85/7739/31/08/06/24/09/2024/admin/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/ نوری، «گلونی میراث فرهنگی و هویتی مردمان قوم لک»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> | ||
==شیوه‌های بستن گلونی در میان زنان== | ==شیوه‌های بستن گلونی در میان زنان== | ||
زنان ایل لک به پنج روش گلونی را روی سر می‌بندند شیوۀ بستن گلونی و طرح‌های روی آن در بین زنان به جایگاه سنتی آنان نیز بستگی دارد؛ برای مثال دختران و زنان جوان از مدل‌ها و طرح‌های شادتر و زنان میانسال از مدل‌ها و طرح‌های ساده‌تری استفاده می‌کنند: <ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> | زنان ایل لک به پنج روش گلونی را روی سر می‌بندند شیوۀ بستن گلونی و طرح‌های روی آن در بین زنان به جایگاه سنتی آنان نیز بستگی دارد؛ برای مثال دختران و زنان جوان از مدل‌ها و طرح‌های شادتر و زنان میانسال از مدل‌ها و طرح‌های ساده‌تری استفاده می‌کنند: <ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
===روش دوخلیفی با دوگرهی=== | ===روش دوخلیفی با دوگرهی=== | ||
در این نوع روش بستن، قسمت بالای پیشانی دو گره به‌صورت ضربدری زده می‌شود. این نوع روش بستن بیشتر در میان زنان ایل ترکاشوند دیده می‌شود.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص86.</ref> | در این نوع روش بستن، قسمت بالای پیشانی دو گره به‌صورت ضربدری زده می‌شود. این نوع روش بستن بیشتر در میان زنان ایل ترکاشوند دیده می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص86.]</ref> | ||
===روش چهارکلاخی=== | ===روش چهارکلاخی=== | ||
دیگر روش بستن سربند در میان زنان «چهارکلاخی» است که در آن چهار گلونی را به هم گره می‌زنند تا به سربند بزرگتری تبدیل شود و هنگام بسته شدن حالتی شبیه تاج پیدا کند.<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> چهارکلاغی اغلب توسط ایل‌های دافان و کلهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.<ref>آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص87.</ref> | دیگر روش بستن سربند در میان زنان «چهارکلاخی» است که در آن چهار گلونی را به هم گره می‌زنند تا به سربند بزرگتری تبدیل شود و هنگام بسته شدن حالتی شبیه تاج پیدا کند.<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> چهارکلاغی اغلب توسط ایل‌های دافان و کلهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4f2cbf32f346513f4507227282600d00 آرین‌پو، «بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک»، 1400ش، ص87.]</ref> | ||
===روش کج‌کلاخی=== | ===روش کج‌کلاخی=== | ||
نوع دیگری از بستن سربند گلونی به «کج‌کلاخی» یا «سروندار» معروف است. در این روش زنان قسمت بالای گلونی را طوری می‌بندند که به‌سمت چپ متمایل شود، تا نمایی زیباتر و باوقارتر به زنان لکی بدهد.<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> | نوع دیگری از بستن سربند گلونی به «کج‌کلاخی» یا «سروندار» معروف است. در این روش زنان قسمت بالای گلونی را طوری می‌بندند که به‌سمت چپ متمایل شود، تا نمایی زیباتر و باوقارتر به زنان لکی بدهد.<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
===روش سرون‌شور=== | ===روش سرون‌شور=== | ||
سرون‌شور روش دیگری از بستن گلونی است که در آن چند گلونی را به‌هم گره می‌زنند و پس از روی سرنهادن، دنبالۀ آن از پشت سر تا نزدیک زمین آویزان است.<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> | سرون‌شور روش دیگری از بستن گلونی است که در آن چند گلونی را به‌هم گره می‌زنند و پس از روی سرنهادن، دنبالۀ آن از پشت سر تا نزدیک زمین آویزان است.<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
===روش شل و میل=== | ===روش شل و میل=== | ||
زنان در منزل گلونی را به‌روش «شل و میل» روی سر می‌بندند؛ به‌طوری که آن را به‌صورت شل گره می‌زنند و گوشه‌های آن به دور گردن می‌افتد.<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> | زنان در منزل گلونی را به‌روش «شل و میل» روی سر می‌بندند؛ به‌طوری که آن را به‌صورت شل گره می‌زنند و گوشه‌های آن به دور گردن می‌افتد.<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
==ثبت ملی بستن گلونی== | ==ثبت ملی بستن گلونی== | ||
شیوه‌های بستن گلونی، روشی سنتی و رایج در فرهنگ مردم این قوم است. این میراث گرانبها در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۹۷ش<ref> «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref> به نام مردمان قوم لک ثبت و در فهرست آثار ناملموس کشور قرار خواهد گرفت. به گفته کارشناسان فرهنگی ثبت این رویداد مهم در تاریخ ایران، زمینه‌ساز فرصت‌های ویژه برای تقویت فرهنگ و هویت قوم لک خواهد بود و سبب تشویق نسل جوان به حفظ و گسترش این فرهنگ غنی خواهد شد.<ref>نوری، «گلونی حجاب چند هزار ساله قوم کهن لک نماد فرهنگ و تاریخ لکستان»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> | شیوه‌های بستن گلونی، روشی سنتی و رایج در فرهنگ مردم این قوم است. این میراث گرانبها در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۹۷ش<ref> [https://fa.icro.ir/Customs/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D9%85-%D9%84%DA%A9#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%84%DA%A9%D8%8C%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%D8%AA%D8%B4%D8%AE%D8%B5%20%D9%88%20%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%B1%20%D8%B1%D8%A7%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF. «گلونی و جایگاه فرهنگی و اجتماعی آن در میان قوم لک»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> به نام مردمان قوم لک ثبت و در فهرست آثار ناملموس کشور قرار خواهد گرفت. به گفته کارشناسان فرهنگی ثبت این رویداد مهم در تاریخ ایران، زمینه‌ساز فرصت‌های ویژه برای تقویت فرهنگ و هویت قوم لک خواهد بود و سبب تشویق نسل جوان به حفظ و گسترش این فرهنگ غنی خواهد شد.<ref>[https://lakelakestan.com/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%82%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D9%84%DA%A9-%D9%86%D9%85%D8%A7/?v=a514217b3d6e نوری، «گلونی حجاب چند هزار ساله قوم کهن لک نماد فرهنگ و تاریخ لکستان»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> | ||
==روز ملی گلونی== | ==روز ملی گلونی== | ||
۲۶ اردیبهشت روز ملی گلونی است که هر ساله زنان و دختران لک و لر با سر کردن این سرپوش سنتی یاد و نام این اثر ارزشمند و فاخر را گرامی می‌دارند.<ref> «جشنوارۀ ملی گلونی برگزار شد»، خبرگزاری صدا و سیما.</ref> | ۲۶ اردیبهشت روز ملی گلونی است که هر ساله زنان و دختران لک و لر با سر کردن این سرپوش سنتی یاد و نام این اثر ارزشمند و فاخر را گرامی می‌دارند.<ref> [https://www.iribnews.ir/fa/news/3446620/%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D9%84%DB%8C-%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF «جشنوارۀ ملی گلونی برگزار شد»، خبرگزاری صدا و سیما.]</ref> | ||
==برگزاری همایش بزرگ گلونی== | ==برگزاری همایش بزرگ گلونی== | ||
در ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ مراسمی با محوریت عفاف و حجاب با حضور فعالان اجتماعی و فرهنگی قوم لک در کرج برگزار شد.<ref>نوری، «مراسم بزرگداشت گلونی در کرج با محوریت حجاب و عفاف»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> هدف از برگزاری این همایش حفظ و ترویج فرهنگ بومی به‌منظور انتقال آن به‌نسل‌های آینده، همبستگی و اتحاد و همچنین افزایش شناخت و آگاهی مردم بود.<ref>نوری، «گلونی حجاب چند هزار ساله قوم کهن لک نماد فرهنگ و تاریخ لکستان»، وب‌سایت لک لکستان.</ref> | در ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ مراسمی با محوریت [[عفاف]] و [[حجاب در اندیشه سید علی خامنه‌ای|حجاب]] با حضور فعالان اجتماعی و فرهنگی قوم لک در کرج برگزار شد.<ref>[https://lakelakestan.com/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%D8%AC-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AD/#:~:text=%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%20%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%20%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C,%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C%20%D9%88%20%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF%20%D8%A8%D9%88%D8%AF. نوری، «مراسم بزرگداشت گلونی در کرج با محوریت حجاب و عفاف»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> هدف از برگزاری این همایش حفظ و ترویج فرهنگ بومی به‌منظور انتقال آن به‌نسل‌های آینده، همبستگی و اتحاد و همچنین افزایش شناخت و آگاهی مردم بود.<ref>[https://lakelakestan.com/%DA%AF%D9%84%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%82%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D9%84%DA%A9-%D9%86%D9%85%D8%A7/?v=a514217b3d6e نوری، «گلونی حجاب چند هزار ساله قوم کهن لک نماد فرهنگ و تاریخ لکستان»، وب‌سایت لک لکستان.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۱: | ||
[[رده: ویکی‌رز]] | [[رده: ویکی‌رز]] | ||
[[رده: پوشاک اقوام]] | |||
[[رده: پوشاک بر پایه جنسیت]] | |||
[[رده: پوشاک بر پایه فرهنگ]] | |||
[[رده: پوشاک بر پایه کارکرد]] | |||
[[رده: پوشاک عفیفانه]] | |||
[[رده: سرپوش‌ها ]] | |||
[[رده: هویت فرهنگی]] | |||
[[رده: هویت قومی]] | |||
[[رده: خرده‌فرهنگ‌ها]] | |||
[[رده: اکسسوری زنانه]] | |||
