حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
==تحصیلات و زندگیکاری== | ==تحصیلات و زندگیکاری== | ||
فروغی بههمراه خانواده در پنج سالگی به تهران آمد و با راهنمایی پدر و با کمک اساتید خصوصی، قرآن، احکام، زبانهای عربی، فارسی و فرانسه را یاد گرفت. در سال ۱۲۶۸ش وارد مدرسه «دارالفنون» و مشغول تحصیل در علم طب شد؛ ولی بهدلیل عدم علاقه و ضعف اساتید این رشته، به فلسفه، تاریخ و ادبیات روی آورد. او با پشتکاری که داشت، در ۱۷ سالگی به استادی فلسفه و تاریخ رسید. پدرش در وزارت «انطباعات» مشغول به کار بود و او را هم وارد وزارتخانه کرد و از آبان ۱۲۷۳ش بهطور رسمی کارمند دولت شد. وی در سال ۱۲۷۵ش در سمت سردبیری، مترجم و نویسنده مقالات، در روزنامه «تربیت» شروع بهکار کرد. فروغی سه سال بعد و در پی بنیانگذاری مدرسه علوم سیاسی توسط مشیرالدوله بهعنوان معلم به تدریس در این مدرسه پرداخت. فروغی بعد از چند سفر خارجی و عهدهدار شدن چند مسئولیت کلیدی در کشور، تا شهریور ۱۳۲۰ش در انزوا به سر میبرد. بهدنبال حمله روس و انگلیس به ایران، رضاشاه برای جلب اعتماد انگلیسیها با التماس به سراغ فروغی رفت، تا تشکیل کابینه دهد. کابینه وی در روز ۶ شهریور از مجلس رای اعتماد گرفت. او بهخاطر کارشکنیهای برخی از سمت خود استعفا داد.<ref>[https://www.isna.ir/news/97060603209/%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7-%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%AF . مقدم، «با محمدعلی فروغی بیشتر آشنا شوید»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | فروغی بههمراه خانواده در پنج سالگی به تهران آمد و با راهنمایی پدر و با کمک اساتید خصوصی، قرآن، احکام، زبانهای عربی، فارسی و فرانسه را یاد گرفت. در سال ۱۲۶۸ش وارد مدرسه «دارالفنون» و مشغول تحصیل در علم طب شد؛ ولی بهدلیل عدم علاقه و ضعف اساتید این رشته، به فلسفه، تاریخ و ادبیات روی آورد. او با پشتکاری که داشت، در ۱۷ سالگی به استادی فلسفه و تاریخ رسید. پدرش در وزارت «انطباعات» مشغول به کار بود و او را هم وارد وزارتخانه کرد و از آبان ۱۲۷۳ش بهطور رسمی کارمند دولت شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/97060603209/%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7-%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%AF . مقدم، «با محمدعلی فروغی بیشتر آشنا شوید»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | ||
وی در سال ۱۲۷۵ش در سمت سردبیری، مترجم و نویسنده مقالات، در روزنامه «تربیت» شروع بهکار کرد. فروغی سه سال بعد و در پی بنیانگذاری مدرسه علوم سیاسی توسط مشیرالدوله بهعنوان معلم به تدریس در این مدرسه پرداخت. فروغی بعد از چند سفر خارجی و عهدهدار شدن چند مسئولیت کلیدی در کشور، تا شهریور ۱۳۲۰ش در انزوا به سر میبرد. بهدنبال حمله روس و انگلیس به ایران، رضاشاه برای جلب اعتماد انگلیسیها با التماس به سراغ فروغی رفت، تا تشکیل کابینه دهد. کابینه وی در روز ۶ شهریور از مجلس رای اعتماد گرفت. او بهخاطر کارشکنیهای برخی از سمت خود استعفا داد.<ref>[https://www.isna.ir/news/97060603209/%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%B1-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7-%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%AF . مقدم، «با محمدعلی فروغی بیشتر آشنا شوید»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | |||
==فعالیتهای سیاسی== | ==فعالیتهای سیاسی== | ||
خط ۳۱: | خط ۳۳: | ||
در سال ۱۳۱۷ش مدرسه علوم سیاسی توسط میرزا نصراللهخان مشیرالدوله بنا نهاده شد. هدف از تاسیس این مدرسه آموزش فرزندان هیئت حاکمه کشور جهت تربیت رجال سیاسی بود. فروغی در این مدرسه در رشته تاریخ مشغول تدریس شد و فرهنگ فراماسونری را در بین نسل جوان و دانشآموزان اشاعه داد.<ref>[https://jscenter.ir/other-topics/jewish-celebrities/8205/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%B1%DB%8C/ . اصغری، «محمد علی فروغی.روح فراماسونری در کالبد ایران»، وبسایتاندیشکده مطالعات یهود.]</ref> | در سال ۱۳۱۷ش مدرسه علوم سیاسی توسط میرزا نصراللهخان مشیرالدوله بنا نهاده شد. هدف از تاسیس این مدرسه آموزش فرزندان هیئت حاکمه کشور جهت تربیت رجال سیاسی بود. فروغی در این مدرسه در رشته تاریخ مشغول تدریس شد و فرهنگ فراماسونری را در بین نسل جوان و دانشآموزان اشاعه داد.<ref>[https://jscenter.ir/other-topics/jewish-celebrities/8205/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%BA%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%D8%B1%DB%8C/ . اصغری، «محمد علی فروغی.روح فراماسونری در کالبد ایران»، وبسایتاندیشکده مطالعات یهود.]</ref> | ||
عمق وابستگی فروغی به غرب بهویژه انگلستان و گسترش تفکر | عمق وابستگی فروغی به غرب بهویژه انگلستان و گسترش تفکر فراماسونی را میتوان در گفتوگوی بین او و شاگردانش در سرکلاس درس مشاهده کرد؛ او ایران را به آستین لباس تشبیه کرد که به خودی خود حرکتی ندارد و نیازمند دستی همانند دولت انگلیس است تا بتواند این آستین بیحرکت را تکان دهد.<ref>. رائین، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، 1357ش، ج1، ص453.</ref> | ||
فروغی در لژ بیداری توانست تا مقام استاد اعظم با عنوان خاص «چراغدار» را کسب کند. وی وصلکننده بین فراماسونهای عهد قاجار و نسل بعد از آن به شمار میرفت و از طریق اهرم سیاست و حکومت، روح فراماسونری را در جامعه گسترش داد. فروغی در دوران پهلوی و بهویژه رضاخان نقش عمدهای در توسعه فراماسونری ایفا کرد؛ تنظیم آئیننامه دادرسی جزایی که در سال ۱۳۳۰ق به پایان رسید، زیر نظر این لژ و با همکاری چهار فراماسون انجام گرفت. از این عده سه فراماسون ایرانی (مشیرالدوله، تقوی و محمدعلی فروغی) و یک فراماسون فرانسوی (مسیو پرتی) بودند. آنها همچنین «شنل آبی» را که علامت فراماسونی بود، در روز تاجگذاری به دوش رضاخانانداختند.<ref>. فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، 1386ش، ج2، ص35.</ref> | فروغی در لژ بیداری توانست تا مقام استاد اعظم با عنوان خاص «چراغدار» را کسب کند. وی وصلکننده بین فراماسونهای عهد قاجار و نسل بعد از آن به شمار میرفت و از طریق اهرم سیاست و حکومت، روح فراماسونری را در جامعه گسترش داد. فروغی در دوران پهلوی و بهویژه رضاخان نقش عمدهای در توسعه فراماسونری ایفا کرد؛ تنظیم آئیننامه دادرسی جزایی که در سال ۱۳۳۰ق به پایان رسید، زیر نظر این لژ و با همکاری چهار فراماسون انجام گرفت. از این عده سه فراماسون ایرانی (مشیرالدوله، تقوی و محمدعلی فروغی) و یک فراماسون فرانسوی (مسیو پرتی) بودند. آنها همچنین «شنل آبی» را که علامت فراماسونی بود، در روز تاجگذاری به دوش رضاخانانداختند.<ref>. فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، 1386ش، ج2، ص35.</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
*حمله وهابیها در مدینه منوره به قبه و ضرایح ائمه در قبرستان بقیع و تخریب این اماکن؛ | *حمله وهابیها در مدینه منوره به قبه و ضرایح ائمه در قبرستان بقیع و تخریب این اماکن؛ | ||
*قتل مرموز عبدالحسین تیمورتاش (وزیر دربار رضاخان) در زندان قصر؛ | *قتل مرموز [[عبدالحسین تیمورتاش]] (وزیر دربار رضاخان) در زندان قصر؛ | ||
*قتل سردار اسعد بختیاری (وزیر سابق جنگ) در زندان قصر توسط پزشک احمدی؛ | *قتل سردار اسعد بختیاری (وزیر سابق جنگ) در زندان قصر توسط پزشک احمدی؛ | ||
*تصویب قانون تاسیس دانشگاه تهران؛ | *تصویب قانون تاسیس دانشگاه تهران؛ | ||
خط ۵۹: | خط ۶۱: | ||
*تاسیس حزب توده؛ | *تاسیس حزب توده؛ | ||
*انعقاد پیمان اتحاد سهگانه بین ایران، شوروی و انگلستان؛ | *انعقاد پیمان اتحاد سهگانه بین ایران، شوروی و انگلستان؛ | ||
*کشف حجاب.<ref>. قدیانی، فرهنگ جامع تاریخ ایران، 1387ش، ج2، ص638.</ref> | *کشف [[حجاب در اندیشه سید علی خامنهای|حجاب]].<ref>. قدیانی، فرهنگ جامع تاریخ ایران، 1387ش، ج2، ص638.</ref> | ||
==واقعه کشف حجاب== | ==واقعه کشف حجاب== | ||
خط ۶۸: | خط ۷۰: | ||
*زمان برکناری رضاخان و استقرار شاه جدید تا تجدیدنظر در قانون کشف حجاب (۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ش). | *زمان برکناری رضاخان و استقرار شاه جدید تا تجدیدنظر در قانون کشف حجاب (۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ش). | ||
بهدنبال سفر رضاخان به ترکیه در خرداد ۱۳۱۳ش و مشاهدۀ اوضاع و احوال ترکیه در تغییر ظاهری بهخصوص در لباس و پوشش زنان، او تصمیم گرفت تا در ایران نیز دست به تغییر در لباس و پوشش زنان بزند. بنابراین قانون کشف حجاب در ۱۷ دی سال ۱۳۱۴ش تصویب و اجرا شد.<ref>[https://jwdp.ut.ac.ir/article_74100_53ece9173dd2bd2a7b749d013435dfa8.pdf . یوسفینژاد و زائری، «بررسی چگونگی تجدید نظر در قانون کشف حجاب (مقطع 1320-1322) با تکیه بر مقاومتهای فردی و نهادی»، 1398ش، ص175 و 179.]</ref> | بهدنبال سفر رضاخان به ترکیه در خرداد ۱۳۱۳ش و مشاهدۀ اوضاع و احوال ترکیه در تغییر ظاهری بهخصوص در لباس و [[فقه پوشش|پوشش]] زنان، او تصمیم گرفت تا در ایران نیز دست به تغییر در لباس و پوشش زنان بزند. بنابراین قانون کشف حجاب در ۱۷ دی سال ۱۳۱۴ش تصویب و اجرا شد.<ref>[https://jwdp.ut.ac.ir/article_74100_53ece9173dd2bd2a7b749d013435dfa8.pdf . یوسفینژاد و زائری، «بررسی چگونگی تجدید نظر در قانون کشف حجاب (مقطع 1320-1322) با تکیه بر مقاومتهای فردی و نهادی»، 1398ش، ص175 و 179.]</ref> | ||
اجرای کشف حجاب همزمان با دورۀ دوم نخستوزیری فروغی بود. به موجب این قانون، زنان و دختران ایرانی از چادر و روسری در مدارس و دانشگاهها، مراکز اداری و دولتی منع شده و باید از کلاه و پالتو استفاده میکردند. فروغی | اجرای کشف حجاب همزمان با دورۀ دوم نخستوزیری فروغی بود. به موجب این قانون، زنان و دختران ایرانی از چادر و روسری در مدارس و دانشگاهها، مراکز اداری و دولتی منع شده و باید از کلاه و پالتو استفاده میکردند. فروغی طرفدار کشف حجاب بود؛ اما با اجرای آن به شیوۀ اجباری مخالف بود. فروغی معتقد بود اگر در جامعهای، آموزش و فرهنگسازی کشف حجاب بهتدریج اجرا نشود، جامعه دچار هرجومرج اخلاقی میشود. در اولین بخشنامه کشف حجاب که در دوره رئیسوزرایی محمدعلی فروغی تنظیم شده بود، اشاره به «رفع رو پوشیدن»<ref> رفع روپوشیدن یعنی زنان آنچه بهعنوان پوشش چهره استفاده میکردند، کنار بگذارند. [https://www.ibna.ir/news/256411/%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C مختاریاصفهانی، «کشف حجاب. سیاست تجددخواهی غربی یا پُز روشنفکری»، خبرگزاری ایبنا.]</ref> شده و آن را مطابق آنچه در ایران قبل از اسلام و شرع اسلام آمده، عنوان کرده است؛ یعنی صورت، دو کف دست وکف پاها تا مچ میتوانند بدون پوشش باشند؛ اما آنچه که در عمل اجرا شد، فراتر از این حدود بود.<ref>[https://www.ibna.ir/news/256411/%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C . مختاری اصفهانی، «کشف حجاب. سیاست تجددخواهی غربی یا پُز روشنفکری»، خبرگزاری ایبنا.]</ref> | ||
==نقش سفر به ترکیه در کشف حجاب== | ==نقش سفر به ترکیه در کشف حجاب== | ||
خط ۷۶: | خط ۷۸: | ||
با روی کار آمدن دولت فروغی در شهریور ۱۳۱۲ش، سیاستهای تجددگرایانه سرعت بیشتری پیدا کرد؛ بهطوری که نه ماه بعد رضاشاه به ترکیه سفر کرد.<ref>[https://historydocuments.ir/?page=post&id=1542 . «نقش تشکیلات بهائیت در جریان کشف حجاب»، وبسایت مرکز بررسی اسناد تاریخی.]</ref> رقابت بین ایران و ترکیه نقش مهمی در قضیه کشف حجاب داشت. یکی از موضوعات رقابت در این دوره، مسئله تجدد و غربگرایی بود. بههمین دلیل رضاخان به اجرای کشف حجاب اجباری در ایران پرداخت. <ref> رفع روپوشیدن یعنی زنان آنچه بهعنوان پوشش چهره استفاده میکردند، کنار بگذارند. [https://www.ibna.ir/news/256411/%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C مختاریاصفهانی، «کشف حجاب. سیاست تجددخواهی غربی یا پُز روشنفکری»، خبرگزاری ایبنا.]</ref> | با روی کار آمدن دولت فروغی در شهریور ۱۳۱۲ش، سیاستهای تجددگرایانه سرعت بیشتری پیدا کرد؛ بهطوری که نه ماه بعد رضاشاه به ترکیه سفر کرد.<ref>[https://historydocuments.ir/?page=post&id=1542 . «نقش تشکیلات بهائیت در جریان کشف حجاب»، وبسایت مرکز بررسی اسناد تاریخی.]</ref> رقابت بین ایران و ترکیه نقش مهمی در قضیه کشف حجاب داشت. یکی از موضوعات رقابت در این دوره، مسئله تجدد و غربگرایی بود. بههمین دلیل رضاخان به اجرای کشف حجاب اجباری در ایران پرداخت. <ref> رفع روپوشیدن یعنی زنان آنچه بهعنوان پوشش چهره استفاده میکردند، کنار بگذارند. [https://www.ibna.ir/news/256411/%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C مختاریاصفهانی، «کشف حجاب. سیاست تجددخواهی غربی یا پُز روشنفکری»، خبرگزاری ایبنا.]</ref> | ||
در کابینه فروغی، مجموعهای از فراماسونهای یهودی بودند تا بهآسانی اهداف صهیونی خود را در ایران عملی کنند. آنچه در این میان بیش از هر مورد دیگر هدف تهاجم قرار داشت، فرهنگ و ارزشهای اسلامی و ملی بود. رضاخان پس از دیدار از ترکیه تحت تاثیر القائات افرادی همچون محمدعلی فروغی، محمود جم و علیاصغر حکمت قرار گرفت و نقشه فراماسونها را تایید کرد.<ref>[https://jscenter.ir/slave-jews/pahlavi/12944/%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C/ . «ردپای یهود در طرح کشف حجاب رضاخانی»، وبسایتاندیشکده مطالعات یهود.]</ref> محمدعلی فروغی که مدتی سفیر ایران در ترکیه بود، رابطه خوبی با رئیسجمهور ترکیه داشت و موجبات این سفر را فراهم کرد. نیت فروغی از این سفر، آشنا کردن شاه با تمدن اروپا و بسترسازی برای کشف حجاب بود. پس از این سفر بود که رضاخان به اجرای برنامههای کشف حجاب زنان سرعت بخشید، بهگونهای که «مخبرالسلطنه» کشف حجاب زنان را سوغات سفر ترکیه میداند و «عیسی صدیق» نیز سفر ترکیه را علّت مصمم شدن رضاشاه در اقدام برای این پروژه بیان میکند.<ref>[https://historydocuments.ir/?page=post&id=1542 . «نقش تشکیلات بهائیت در جریان کشف حجاب»، وبسایت مرکز بررسی اسناد تاریخی]</ref> | در کابینه فروغی، مجموعهای از فراماسونهای یهودی بودند تا بهآسانی اهداف صهیونی خود را در ایران عملی کنند. آنچه در این میان بیش از هر مورد دیگر هدف تهاجم قرار داشت، فرهنگ و ارزشهای اسلامی و ملی بود. رضاخان پس از دیدار از ترکیه تحت تاثیر القائات افرادی همچون محمدعلی فروغی، محمود جم و علیاصغر حکمت قرار گرفت و نقشه فراماسونها را تایید کرد.<ref>[https://jscenter.ir/slave-jews/pahlavi/12944/%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C/ . «ردپای یهود در طرح کشف حجاب رضاخانی»، وبسایتاندیشکده مطالعات یهود.]</ref> | ||
محمدعلی فروغی که مدتی سفیر ایران در ترکیه بود، رابطه خوبی با رئیسجمهور ترکیه داشت و موجبات این سفر را فراهم کرد. نیت فروغی از این سفر، آشنا کردن شاه با تمدن اروپا و بسترسازی برای کشف حجاب بود. پس از این سفر بود که رضاخان به اجرای برنامههای کشف حجاب زنان سرعت بخشید، بهگونهای که «مخبرالسلطنه» کشف [[حجاب در اندیشه سید روحالله موسوی خمینی|حجاب]] زنان را سوغات سفر ترکیه میداند و «عیسی صدیق» نیز سفر ترکیه را علّت مصمم شدن رضاشاه در اقدام برای این پروژه بیان میکند.<ref>[https://historydocuments.ir/?page=post&id=1542 . «نقش تشکیلات بهائیت در جریان کشف حجاب»، وبسایت مرکز بررسی اسناد تاریخی]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== |