ممنوعه (سریال): تفاوت میان نسخه‌ها

سریال «ممنوعه» به کارگردانی امیر پورکیان، از تولیدات ویژه نمایش خانگی در ژانر اجتماعی است که با نمایش تمایلات جنسی، تصویری اغراق‌آمیز و هنجارشکن از متن جامعه ایرانی به تصویر می‌کشد. این اثر با محوریت موضوعاتی همچون حرام‌زادگی و روابط نامشروع، پیرامون روابط عاطفی چند جوان شکل گرفته و در این مسیر، بسیاری از مرزهای معمول در نمایش‌های رسمی سازمان سینمایی را پشت سر گذاشته است. این سریال از سوی تماشاگران و خانواده‌های ایرانی با انتقادات جدی دربارۀ جنبه‌های اخلاقی و هنری روبه‌رو شده است.

سریال ممنوعه به کارگردانی امیر پورکیان و تهیه‌کنندگی صادق یاری،<ref>[https://virgool.io/@winfilminfo/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-x5b6wtllozgq «معرفی سریال ممنوعه»، وب‌سایت ویرگول.]</ref> در سال ۱۳۹۷ش، در دو فصل ۱۳ قسمتی در شبکه نمایش خانگی منتشر شد.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt13561432/ «Forbidden»، وب‌سایت IMDB.]</ref> داستان این سریال با تکیه بر الگوی پرتکرار عشق، شک و خیانت،<ref>[https://farhangesadid.com/fa/news/632/%D9%88%D9%82%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B0%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF «وقتی تمام ابتذال‌های یک سریال ترکیه‌ای تنها در دوقسمت ممنوعه گنجانده می‌شود!»، وب‌سایت فرهنگ سدید.]</ref> زندگی سه نسل متفاوت را روایت می‌کند؛<ref>[https://www.manzoom.ir/title/tt1771445/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-1396 «ممنوعه (1396)»، وب‌سایت منظوم.]</ref> روایتی که مبتنی بر چارچوب سکسوالیته نمایشی نگارش شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/966293/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA «حسین پارسایی هیچ خط قرمزی را برای سازمان سینمایی باقی نگذاشت!»، مشرق‌نیوز.]</ref>  

عنوان «ممنوعه» در سطح درون‌متنی به «قوانین ممنوعه» گروهی با همین نام اشاره دارد که اعضای آن با بازی‌های جنسی، مصرف مواد مخدر و روابط غیرمتعارف، هنجارهای اجتماعی را به چالش می‌کشند.<ref>[https://farhangesadid.com/fa/news/632/%D9%88%D9%82%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B0%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF «وقتی تمام ابتذال‌های یک سریال ترکیه‌ای تنها در دوقسمت ممنوعه گنجانده می‌شود!»، وب‌سایت فرهنگ سدید.]</ref> از منظر محتوایی، عنوان «ممنوعه» به نمایش صریح موضوعات تابو مانند روابط جنسی گروهی، مصرف مواد و خشونت‌های غیرقانونی اشاره دارد که در فضای رسانه‌ای ایران عموماً ممنوع تلقی می‌شوند.<ref>[https://www.delgarm.com/news/art-news/167291-%D9%85%D8%B6%D9%85%D9%88%D9%86-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%C2%AB%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87%C2%BB-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%AF%D8%9F «مضمون سریال «ممنوعه» چه بود و چرا ممنوع شد؟»، وب‌سایت دلگرم.]</ref>  

 

اغلب بناهای داستانی این سریال بر مبنای تمایلات و تعارضات جنسی و در بستر چندضلعی‌های جنسی بنا شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/14/2003338/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | ممنوعه هیچ خط قرمزی را برای سازمان سینمایی باقی نگذاشت!»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> در این سریال، گروهی از جوانان هنجارشکن با سبک زندگی لمپنیسم و روابط غیرمتعارف، قوانین اجتماعی را به چالش می‌کشند.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/627115/ «اعتراض به ابتذال/ ممنوعه؛ سریالی که گوی فضاحت را از شبکه‌های ماهواره‌ای ربوده است»، وب‌سایت شفقنا.]</ref> منتقدان معتقدند سریال ممنوعه با نمایش قهرمان حرام‌زاده و روابط نامشروع تهدیدی برای سبک زندگی ‌ایرانی‌اسلامی به شمار می‌آید.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010686/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D9%87-%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%AF «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | چرا در نمایش خانگی اباحه‌گری را به خانواده رزمندگان دفاع مقدس نسبت دادند؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>

سریال «ممنوعه» به‌دلیل نمایش بی‌بندوباری جنسی، استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکی، ترویج روابط ضربدری جنسی وخشونت، با انتقادات گسترده‌ای مواجه شد که موجب توقیف این سریال پس از انتشار سه قسمت ابتدایی آن گشت. منتقدان وزارت ارشاد را به‌دلیل صدور مجوز برای چنین محتوایی مورد سوال قرار دادند.<ref>[https://snn.ir/fa/news/709127/%D9%82%D8%A8%D8%AD%E2%80%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%E2%80%8C-%D8%B6%D8%B1%D8%A8%D8%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%E2%80%8C «قبح‌ شکنی«روابط‌ ضربدری جنسی» در یک‌ سریال‌!»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> ممنوعه در تحلیل‌ها به‌عنوان مخرب‌ترین سریال پس از انقلاب در حوزه سبک زندگی معرفی شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010686/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D9%87-%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%AF «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | چرا در نمایش خانگی اباحه‌گری را به خانواده رزمندگان دفاع مقدس نسبت دادند؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>

سریال «ممنوعه» با نمایش اغراق‌آمیز خشونت، به‌ویژه در صحنه‌های جنسی و استفاده از سلاح، نه‌تنها خشونت را راهی برای حل مشکلات نشان می‌دهد؛ بلکه با عادی‌سازی این رفتارهای خطرناک، تأثیر منفی بر ذهنیت جامعه می‌گذارد. برخی کارشناسان معتقدند نمایش مکرر خشونت در قالب سرگرمی می‌تواند الهام‌بخش رفتارهای ناهنجار در مخاطبان شود.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/14/2003338/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | ممنوعه هیچ خط قرمزی را برای سازمان سینمایی باقی نگذاشت!»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>

سریال‌های ممنوعه با نمایش مکرر مفاهیمی مانند خیانت زناشویی، خشونت، عشق مثلثی، زندگی اشرافی، پنهانکاری، دروغ و حل مشکلات به روش‌های نادرست، تأثیرات مخربی بر بهداشت روانی خانواده‌های ایرانی می‌گذارد. این سریال‌ با تغییر سبک زندگی و ترویج ارزش‌های ناسازگار با فرهنگ ایرانی، موجب سست شدن بنیان خانواده، کاهش تعاملات عاطفی، ترویج فردگرایی و عادی‌سازی رفتارهای ناهنجار مانند خیانت و خشونت می‌شود.<ref>[https://fcp.uok.ac.ir/article_61942_521a5c512a340a9b7a0f0388d6ef2e05.pdf اکبرپور و زاده‌محمدی، «آسیبشناسی اثر درونمایه سریالهای شبکه نمایش خانگی بر خانواده؛ یک تحلیل درونمایه مبتنی بر نگاه سیستمی در خانواده»، 1399ش، ص320.]</ref>

امیر پورکیان با آگاهی از خطوط قرمز، می‌توانست روایت را با درنظر گرفتن محدودیت‌ها پیش ببرد. حذف بخش‌های کلیدی به‌دلیل ممیزی، داستان را ناقص و پراکنده کرده و مخاطب را که در انتظار یک اثر کامل است، با روایتی ناتمام و کم‌کیفیت روبه‌رو می‌کند.<ref>[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7-76/79279-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%A8-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AC%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85 «مخاطب، قربانی‌جسارتِ &quot;سریال ممنوعه&quot;»، وب‌سایت فرادید.]</ref>

به گفته کارشناسان و منتقدان، سریال «ممنوعه» با تکیه بر موضوعات تکراری همچون شک، خیانت، طلاق و اعتیاد، از سریال‌های ترکیه‌ای الگوبرداری کرده است. این سریال با انبوهی از شخصیت‌ها و داستان‌های سطحی روبه‌رو است که هیچ‌گاه به عمق نمی‌رسند.<ref>[https://seemorgh.com/culture/tv-and-radio/412358-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87/ «نقد سریال «ممنوعه»/ کپی برداری از سریال های ترکیه ای»، وب‌سایت سیمرغ.]</ref>

در سریال ممنوعه مانند اغلب سریال‌های شبکه‌ی نمایش خانگی، جوان‌ها با والدین خود مشکل دارند. پدرها معمولاً منفعل یا عبوس و سختگیر هستند و مادرها یا عقب‌افتاده و بی‌اطلاع از مسائل روز هستند یا با فرزندان خود مشکل دارند و در زندگی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کنند. در مقابل، جوان‌ها احترامی برای والدین خود قائل نیستند و آن‌ها را با اسم کوچک صدا می‌زنند که به نظر سازندگان سریال، نشان‌دهندۀ صمیمیت است. این در حالی است که این سوال مطرح می‌شود که چرا نویسندگان و کارگردان‌ها فقط این نوع خانواده‌ها را به تصویر می‌کشند و آیا هیچ خانوادۀ دیگری با شکل دیگری وجود ندارد؟<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1068841/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «چرا سریال‌های شبکه نمایش خانگی ضد مردمی است؟»، وب‌سایت مشرق نیوز.]</ref>