ممنوعه (سریال): تفاوت میان نسخه‌ها

سریال «ممنوعه» به کارگردانی امیر پورکیان، از تولیدات ویژه نمایش خانگی در ژانر اجتماعی است که با نمایش تمایلات جنسی، تصویری اغراق‌آمیز و هنجارشکن از متن جامعه ایرانی به تصویر می‌کشد. این اثر با محوریت موضوعاتی همچون حرام‌زادگی و روابط نامشروع، پیرامون روابط عاطفی چند جوان شکل گرفته و در این مسیر، بسیاری از مرزهای معمول در نمایش‌های رسمی سازمان سینمایی را پشت سر گذاشته است. این سریال از سوی تماشاگران و خانواده‌های ایرانی با انتقادات جدی دربارۀ جنبه‌های اخلاقی و هنری روبه‌رو شده است.

سریال ممنوعه به کارگردانی امیر پورکیان و تهیه‌کنندگی صادق یاری،<ref>[https://virgool.io/@winfilminfo/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-x5b6wtllozgq «معرفی سریال ممنوعه»، وب‌سایت ویرگول.]</ref> در سال ۱۳۹۷ش، در دو فصل ۱۳ قسمتی در شبکه نمایش خانگی منتشر شد.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt13561432/ «Forbidden»، وب‌سایت IMDB.]</ref> داستان این سریال با تکیه بر الگوی پرتکرار عشق، شک و [[خیانت جنسی|خیانت]]،<ref>[https://farhangesadid.com/fa/news/632/%D9%88%D9%82%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B0%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF «وقتی تمام ابتذال‌های یک سریال ترکیه‌ای تنها در دوقسمت ممنوعه گنجانده می‌شود!»، وب‌سایت فرهنگ سدید.]</ref> زندگی سه نسل متفاوت را روایت می‌کند؛<ref>[https://www.manzoom.ir/title/tt1771445/%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-1396 «ممنوعه (1396)»، وب‌سایت منظوم.]</ref> روایتی که مبتنی بر چارچوب سکسوالیته نمایشی نگارش شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/966293/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA «حسین پارسایی هیچ خط قرمزی را برای سازمان سینمایی باقی نگذاشت!»، مشرق‌نیوز.]</ref>  

عنوان «ممنوعه» در سطح درون‌متنی به «قوانین ممنوعه» گروهی با همین نام اشاره دارد که اعضای آن با بازی‌های جنسی، مصرف مواد مخدر و [[رابطه جنسی پیش از ازدواج|روابط غیرمتعارف]]، هنجارهای اجتماعی را به چالش می‌کشند.<ref>[https://farhangesadid.com/fa/news/632/%D9%88%D9%82%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D8%B0%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF «وقتی تمام ابتذال‌های یک سریال ترکیه‌ای تنها در دوقسمت ممنوعه گنجانده می‌شود!»، وب‌سایت فرهنگ سدید.]</ref> از منظر محتوایی، عنوان «ممنوعه» به نمایش صریح موضوعات تابو مانند روابط جنسی گروهی، مصرف مواد و خشونت‌های غیرقانونی اشاره دارد که در فضای رسانه‌ای ایران عموماً ممنوع تلقی می‌شوند.<ref>[https://www.delgarm.com/news/art-news/167291-%D9%85%D8%B6%D9%85%D9%88%D9%86-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%C2%AB%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87%C2%BB-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%88-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9-%D8%B4%D8%AF%D8%9F «مضمون سریال «ممنوعه» چه بود و چرا ممنوع شد؟»، وب‌سایت دلگرم.]</ref>  

 

اغلب بناهای داستانی این سریال بر مبنای تمایلات و تعارضات جنسی و در بستر چندضلعی‌های جنسی بنا شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/14/2003338/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%D9%87%DB%8C%DA%86-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | ممنوعه هیچ خط قرمزی را برای سازمان سینمایی باقی نگذاشت!»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> در این سریال، گروهی از جوانان هنجارشکن با سبک زندگی لمپنیسم و روابط غیرمتعارف، قوانین اجتماعی را به چالش می‌کشند.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/627115/ «اعتراض به ابتذال/ ممنوعه؛ سریالی که گوی فضاحت را از شبکه‌های ماهواره‌ای ربوده است»، وب‌سایت شفقنا.]</ref> منتقدان معتقدند سریال ممنوعه با نمایش قهرمان حرام‌زاده و روابط نامشروع تهدیدی برای سبک زندگی ‌ایرانی‌اسلامی به شمار می‌آید.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010686/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D9%87-%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%AF «نگاهی به سریال &quot;ممنوعه&quot; | چرا در نمایش خانگی اباحه‌گری را به خانواده رزمندگان دفاع مقدس نسبت دادند؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>

این سریال با تکرار مداوم [[خیانت جنسی|خیانت]] و فروپاشی ازدواج‌ها، چهره‌ای تیره و ناامیدکننده از زندگی مشترک ترسیم می‌کند. ازدواج والدین سامی با خیانت و تنش همراه است، خود سامی از همسرش جدا شده، برکه برخلاف میلش به عقد یک کارگر افغان درمی‌آید و شخصیت‌هایی چون خسرو و پروانه نیز تجربۀ طلاق را پشت سر گذاشته‌اند. این نمایش یک‌جانبه و منفی از روابط زناشویی، بدون ارائه الگوهای متعادل یا موفق، ناخودآگاه این پیام را القا می‌کند که ازدواج سرانجامی جز شکست و رنج ندارد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/1068841/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B6%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «چرا سریال‌های شبکه نمایش خانگی ضد مردمی است؟»، وب‌سایت مشرق نیوز.]</ref>

سریال‌های ممنوعه با نمایش مکرر مفاهیمی مانند خیانت زناشویی، خشونت، عشق مثلثی، زندگی اشرافی، پنهانکاری، دروغ و حل مشکلات به روش‌های نادرست، تأثیرات مخربی بر بهداشت روانی خانواده‌های ایرانی می‌گذارد. این سریال‌ با تغییر سبک زندگی و ترویج ارزش‌های ناسازگار با فرهنگ ایرانی، موجب سست شدن بنیان خانواده، کاهش تعاملات عاطفی، ترویج فردگرایی و عادی‌سازی رفتارهای ناهنجار مانند خیانت و خشونت می‌شود.<ref>[https://fcp.uok.ac.ir/article_61942_521a5c512a340a9b7a0f0388d6ef2e05.pdf اکبرپور و زاده‌محمدی، «آسیبشناسی اثر درونمایه سریالهای شبکه نمایش خانگی بر خانواده؛ یک تحلیل درونمایه مبتنی بر نگاه سیستمی در خانواده»، 1399ش، ص320.]</ref>

به گفته کارشناسان و منتقدان، سریال «ممنوعه» با تکیه بر موضوعات تکراری همچون شک، خیانت، طلاق و اعتیاد، از سریال‌های ترکیه‌ای الگوبرداری کرده است. این سریال با انبوهی از شخصیت‌ها و داستان‌های سطحی روبه‌رو است که هیچ‌گاه به عمق نمی‌رسند.<ref>[https://seemorgh.com/culture/tv-and-radio/412358-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B9%D9%87/ «نقد سریال «ممنوعه»/ کپی برداری از سریال های ترکیه ای»، وب‌سایت سیمرغ.]</ref>