بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<big>'''لباس مردان زرتشتی'''</big>؛ تن‌پوش مردان زرتشتی ساکن ایران.<br>
<big>'''لباس مردان زرتشتی'''</big>؛ تن‌پوش مردان زرتشتی ساکن ایران.<br>


لباس مردان زرتشتی معمولاً ساده، راحت و عمدتاً سفید است، به‌همین‌دلیل به آن‌ها «سفیدجامگان» می‌گویند. سرپوش‌های آنان شامل عرقچین، دستار و چادرشب است که چادرشب توسط خود زرتشتیان بافته می‌شود و روی عرقچین قرار می‌دهند. پوشاک مردان شامل پیراهنی رویی و زیرپیراهنی است که «سدره» نام دارد و نوجوانان زرتشتی هنگام بلوغ آن را به تن می‌کنند. این تنوع و اصالت در پوشاک موجب جلب توجه گردشگران به فرهنگ و آداب دیرینه زرتشتیان می‌شود.
لباس مردان زرتشتی معمولاً ساده، راحت و عمدتاً سفید است، به‌همین‌دلیل به آن‌ها «سفیدجامگان» می‌گویند. سرپوش‌های آنان شامل عرقچین، [[دستار]] و چادرشب است که [[چادرشب]] توسط خود زرتشتیان بافته می‌شود و روی عرقچین قرار می‌دهند. پوشاک مردان شامل پیراهنی رویی و زیرپیراهنی است که «سدره» نام دارد و نوجوانان زرتشتی هنگام [[بلوغ زودرس|بلوغ]] آن را به تن می‌کنند. این تنوع و اصالت در پوشاک موجب جلب توجه گردشگران به فرهنگ و آداب دیرینه زرتشتیان می‌شود.


==پوشش زرتشتیان ایران بازتابی از هویت مذهبی و ملی==
==پوشش زرتشتیان ایران بازتابی از هویت مذهبی و ملی==
خط ۲۷: خط ۲۷:
===چادرشب===
===چادرشب===


پوششی از جنس ابریشم یا پنبه، به‌رنگ‌های سفید، عنابی و قرمز است که مردان برای پوشاندن سر خود از آن استفاده می‌کنند. چادرشب روی عرقچین به دور سر پیچیده می‌شود و هنوز هم در برخی از روستاهای استان یزد میان مردان مسلمان زرتشتی به چشم می‌خورد. چادرشب توسط مردم بومی منطقه بافته شده و به پارچۀ کرباس شهرت دارد.<ref> [https://elitesjournal.com/editor_file/Az0110.pdf اشقلی فراهانی و مرادی، «نقش احیای پوشاک سنتی ایرانی در توسعۀ گردشگری مد»، 1401ش، ص98.]</ref>
پوششی از جنس ابریشم یا پنبه، به‌رنگ‌های سفید، عنابی و قرمز است که مردان برای پوشاندن سر خود از آن استفاده می‌کنند. چادرشب روی عرقچین به دور سر پیچیده می‌شود و هنوز هم در برخی از روستاهای استان یزد میان مردان مسلمان زرتشتی به چشم می‌خورد. [[چادرشب]] توسط مردم بومی منطقه بافته شده و به پارچۀ کرباس شهرت دارد.<ref> [https://elitesjournal.com/editor_file/Az0110.pdf اشقلی فراهانی و مرادی، «نقش احیای پوشاک سنتی ایرانی در توسعۀ گردشگری مد»، 1401ش، ص98.]</ref>


در گذشته دور تا دور چادرشب به‌وسیلۀ قیطانی که از زه ساخته شده بود تزیین می‌شد؛ اما امروزه استفاده از قیطان چندان رواج نیست. همچنین درگذشته روی عرقچین با طرح‌هایی از گل و بوته گلدوزی می‌شد و لبۀ آن را سنبله‌ای به‌رنگ سفید و مشکی قرار می‌دادند.<ref>[https://www.isah.ir/files/cd_papers/r_1_240913122422.pdf طبسی، «تحلیل نقش پوشاک زرتشتیان در میراث فرهنگی یزد»، 1403ش، ص55.]</ref>
در گذشته دور تا دور چادرشب به‌وسیلۀ قیطانی که از زه ساخته شده بود تزیین می‌شد؛ اما امروزه استفاده از قیطان چندان رایج نیست. همچنین درگذشته روی عرقچین با طرح‌هایی از گل و بوته گلدوزی می‌شد و لبۀ آن را سنبله‌ای به‌رنگ سفید و مشکی قرار می‌دادند.<ref>[https://www.isah.ir/files/cd_papers/r_1_240913122422.pdf طبسی، «تحلیل نقش پوشاک زرتشتیان در میراث فرهنگی یزد»، 1403ش، ص55.]</ref>


==تن‌پوش‌های مردان زرتشتی==
==تن‌پوش‌های مردان زرتشتی==


تن‌پوش مردان زرتشتی از دو نوع پیراهن رویی و زیری، قبا و شلوار تشکیل شده که عبارت است از:
تن‌پوش مردان زرتشتی از دو نوع پیراهن رویی و زیری، [[قبا]] و شلوار تشکیل شده که عبارت است از:


===پیراهن رویی===
===پیراهن رویی===
خط ۵۶: خط ۵۶:
==لباس موبدان زرتشتی==
==لباس موبدان زرتشتی==


موبدان لباس سفید، شامل شلوار و روپوش تا زانو، و کفش سفید می‌پوشیدند. پوشیدن کفش سفید الزامی نبود؛ اما سایر بخش‌های لباس باید حتماً سفید باشند. همچنین رنگ سفید و سبز برای زرتشتیان مقدس بود و مردان هنگام نماز خواندن از کلاه‌های سفید و سبز استفاده می‌کردند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص83.]</ref> آن‌ها هنگام انجام مراسم مذهبی معمولاً برای جلوگیری از آلوده کردن نمادین آتش، که نماد پاکی است، از تکه پارچه سفید رنگی به نام «پنام» به‌عنوان ماسک استفاده می‌کنند.<ref>[https://magmodlife.com/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%86/ «تاریخچه لباس زرتشتیان چیست؟ + لباس مردانه و زنانه زرتشتی!»، وب‌سایت مگ‌مدلایف.]</ref>
موبدان لباس سفید، شامل شلوار و روپوش تا زانو، و کفش سفید می‌پوشیدند. پوشیدن کفش سفید الزامی نبود؛ اما سایر بخش‌های لباس باید حتماً سفید باشند. همچنین رنگ سفید و سبز برای زرتشتیان مقدس بود و مردان هنگام نماز خواندن از کلاه‌های سفید و [[سبز (رنگ)|سبز]] استفاده می‌کردند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2473ed09d2e084d419d1fce7ce2696c4 داوودی، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک نزد گروه‌های قومی ارامنه، زرتشتی، کلیمی، آشوری و مسلمانان از کشف حجاب تا زمان حاضر در تهران»، 1390ش، ص83.]</ref> آن‌ها هنگام انجام مراسم مذهبی معمولاً برای جلوگیری از آلوده کردن نمادین آتش، که نماد پاکی است، از تکه پارچه سفید رنگی به نام «پنام» به‌عنوان ماسک استفاده می‌کنند.<ref>[https://magmodlife.com/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%86/ «تاریخچه لباس زرتشتیان چیست؟ + لباس مردانه و زنانه زرتشتی!»، وب‌سایت مگ‌مدلایف.]</ref>


==تفاوت‌های لباس زرتشتیان با سایر اقوام در گذشته==
==تفاوت‌های لباس زرتشتیان با سایر اقوام در گذشته==
خط ۷۲: خط ۷۲:
تا چند سال پیش، زرتشتیان تازه مهاجرت کرده از یزد به تهران، اگر نمی‌توانستند لباس سنتی یزدی خود را در بیرون از خانه بپوشند، دست‌کم در داخل خانه از آن استفاده می‌کردند. لباس‌های خانگی مردان زرتشتی، شلوار یا بیژامه‌ای با پارچه کدری راه‌راه بود.<ref>[https://zolgharneyn.blogfa.com/post/24 کوروش‌کبیر، «پوشاک زرتشتی»، وب‌سایت بلاگ‌فا.]</ref>
تا چند سال پیش، زرتشتیان تازه مهاجرت کرده از یزد به تهران، اگر نمی‌توانستند لباس سنتی یزدی خود را در بیرون از خانه بپوشند، دست‌کم در داخل خانه از آن استفاده می‌کردند. لباس‌های خانگی مردان زرتشتی، شلوار یا بیژامه‌ای با پارچه کدری راه‌راه بود.<ref>[https://zolgharneyn.blogfa.com/post/24 کوروش‌کبیر، «پوشاک زرتشتی»، وب‌سایت بلاگ‌فا.]</ref>


==نقش گردشگری مد در احیای سنت‌های زرتشتی یزد==
==احیای پوشاک زرتشتی==


در برخی مناطق زرتشتی‌نشین یزد، زنان و مردان هنوز لباس‌های سنتی خود را حفظ کرده‌اند. این موضوع از سوی کارشناسان فرهنگی به‌عنوان بخشی ارزشمند از میراث مطرح شده که در صورت عدم احیا از طریق گردشگری مد، در معرض فراموشی قرار دارد. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی پوشاک سنتی اقوام یزدی و زرتشتی، با سابقه تاریخی طولانی و تنوع بالای طرح و رنگ، جذابیت قابل توجهی برای گردشگران علاقه‌مند به مد به همراه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد احیای این پوشاک سنتی در چارچوب توسعه گردشگری مد، می‌تواند تأثیرات مثبتی در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی برای جامعه محلی و کشور به دنبال داشته باشد. همچنین تأکید شده است که حمایت‌های دولتی و سازمان میراث فرهنگی در همراهی با تولیدکنندگان و طراحان لباس‌های سنتی و همچنین ترویج گسترده این پوشاک در سطح جامعه، نقش مهمی ایفا می‌کند. <ref>[https://www.isah.ir/files/cd_papers/r_1_240913122422.pdf طبسی، «تحلیل نقش پوشاک زرتشتیان در میراث فرهنگی یزد»، 1403ش، ص61 و 62.]</ref>
در برخی مناطق زرتشتی‌نشین یزد، زنان و مردان هنوز لباس‌های سنتی خود را حفظ کرده‌اند. این موضوع از سوی کارشناسان فرهنگی به‌عنوان بخشی ارزشمند از میراث مطرح شده که در صورت عدم احیا از طریق گردشگری مد، در معرض فراموشی قرار دارد. به گفته کارشناسان میراث فرهنگی پوشاک سنتی اقوام یزدی و زرتشتی، با سابقه تاریخی طولانی و تنوع بالای طرح و رنگ، جذابیت قابل توجهی برای گردشگران علاقه‌مند به مد به همراه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد احیای این پوشاک سنتی در چارچوب توسعه گردشگری مد، می‌تواند تأثیرات مثبتی در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی برای جامعه محلی و کشور به دنبال داشته باشد. همچنین تأکید شده است که حمایت‌های دولتی و سازمان میراث فرهنگی در همراهی با تولیدکنندگان و طراحان لباس‌های سنتی و همچنین ترویج گسترده این پوشاک در سطح جامعه، نقش مهمی ایفا می‌کند. <ref>[https://www.isah.ir/files/cd_papers/r_1_240913122422.pdf طبسی، «تحلیل نقش پوشاک زرتشتیان در میراث فرهنگی یزد»، 1403ش، ص61 و 62.]</ref>