بهناز حیدرچی

بهناز حیدرچی؛ دانشمند ایرانی فوق‌دکترای التهاب و ایمنی.

بهناز حیدرچی یکی از محققان زن ایرانی است که به همراه تیم تحقیقاتی دانشگاه ملبورن موفق به کشف پادتن ویروس ایدز شده است. وی علاوه بر فعالیت در عرصه علمی و کاری همواره بر اعتقادات دینی خود پایبند بوده است. این بانو نمادی از بانوان موفق ایرانی است که حجاب را محدودیتی برای پیشرفت ندانسته است.

زندگینامه علمی

بهناز حیدرچی یکی از بانوان دانشمند محجبه ایرانی است که در دانشگاه ملبورن استرالیا تحصیل کرده است و تخصص کشف و بهینه‌سازی آنتی‌بادی‌های درمانی و پیشگیری‌کننده را دارد. او همچنین دارای تجربۀ عملی و آزمایشگاهی در زمینه‌های ایمونولوژی، هماتولوژی و ویروس‌شناسی است. وی در سال 2016‌م موفق به کسب دکترای خود در زمینۀ تولید آنتی‌بادی‌های مونوکلونال جدید ضد HIV در دانشگاه ملبورن شد. موفقیت‌های پی‌در‌پی حیدرچی در این زمینه سبب شد، به‌عنوان یک محقق فوق‌دکترا در همان دانشگاه مشغول به کار شود.

فعالیت‌های علمی

امروزه افراد زیادی در جهان درگیر ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند و نبود درمان مشخص برای آن، سبب شده تا محققان ایرانی و خارجی در پی درمان این بیماری باشند. بهناز حیدرچی یکی از دانشمندان زن ایرانی است که با همکاری تیم تحقیقاتی دانشگاه ملبورن، موفق شدند با واکسینه کردن گاوها با پروتئین HIV، شیری با خاصیت ضد ایدز تولید کنند. موفقیت آنها در این عرصه سبب شده این تیم تحقیقاتی به‌دنبال تولید کِرمی از شیر گاو برای پیشگیری از ایدز باشند. دیگر فعالیت‌های علمی بهنار حیدرچی عبارتند از:

1. مسئولیت سرپرستی و آموزش دانشجوهای کارشناسی‌‌ارشد و دکترا؛
2. تجربۀ داوری و مربی‌گری؛
3. برگزارکنندۀ میزگرد و سخنران کنفرانس.

حوزۀ مطالعاتی

بهناز حیدرچی در زمینه‌های متعددی مانند ایمونوتراپی، بیولوژیک، گلیکوپروتئین‌ها، عفونت ایمونولوژی و التهاب به تحقیق و پژوهش پرداخته است.

مهارت و تخصص کاری

حوزۀ فعالیت و تخصص کاری بهناز حیدرچی حول محورهای تخصصی مانند فناوری‌های آنتی‌بادی، زیست‌شناسی محاسباتی، فلوسیتومتری، تصویربرداری و زیست‌شناسی تک‌سلولی است.

علایق پژوهشی

بهناز حیدرچی یک از محققین و پژوهشگران حوزۀ ایمونولوژی است که در زمینه‌های مختلفی به تحقیق و پژوهش پرداخته که عبارت‌اند از:

1. کشف و غربالگری آنتی‌بادی؛ بهناز حیدرچی به‌طور عمیق بر روش‌های کشف آنتی‌بادی برای شناسایی آنتی‌بادی جدید تمرکز کرده است. وی با ترکیبی از تکنیک‌های تجربی و محاسباتی با هدف کشف آنتی‌بادی‌های دارای قابلیت‌های مطلوب و غربال‌گری تک‌سلولی با توان بالا به کشف و غربال‌گری آنتی‌بادی‌ها پرداخته است.
2. مهندسی آنتی‌بادی و بهینه‌سازی؛ حوزۀ تحقیقاتی بهناز حیدرچی، بیشتر بر پیشرفت مهندسی آنتی‌بادی و استراتژی‌های بهینه‌سازی متمرکز است. هدف او افزایش اثربخشی، میل ترکیبی و پایداری آنتی‌بادی‌های مونوکلونال است. به عقیدۀ وی بهبود پتانسیل بالینی این آنتی‌بادی‌ها و گسترش کاربردهای آنها در زمینه‌های مختلف بیماری با به‌کارگیری نوعی طراحی منطقی و رویکردهای مدل‌سازی و مهندسی سیلیکون میسر است.
3. پروتئین‌های درمانی؛ حیدرچی علاوه بر تحقیق و پژوهش در حوزۀ آنتی‌بادی‌ها، به مهندسی و بهینه‌سازی پروتئین‌های درمانی نیز علاقه‌مند است. وی معتقد است این امر می‌تواند راه‌حل‌های جایگزینی مناسبی برای درمان بیماری‌های مختلف باشد.
4. توسعه واکسن؛ توسعه و طراحی نوآورانه واکسن یکی از علاقه‌مندی‌های اصلی بهناز حیدرچی در حوزۀ ایمونولوژی است. وی با استفاده از پیشرفت‌های مختلف در فناوری واکسن، به‌دنبال کمک به توسعۀ واکسن‌های ایمن و مؤثر است. هدف اصلی او تکیه بر استراتژی‌هایی برای افزایش کارایی واکسن و ایمنی‌زایی، برای بهبود سلامت عمومی جهانی است.

نماد زن مسلمان ایرانی

کارشناسان ایرانی بر این باورند که در سال‌های اخیر کشورهای غربی پوشش زنان مسلمان را به‌عنوان عاملی محدودکننده برای زنان معرفی کرده‌اند. این کشورها بر این باورند که برای دستیابی به موفقیت، زنان باید از اصولی مانند حجاب دست بردارند. این کارشناسان معتقدند موفقیت زنان مسلمان محجبه، این دیدگاه را به چالش کشیده است. بانوانی مانند بهناز حیدرچی نمونۀ بارزی از زنان مسلمان محجبه هستند که با وجود تحصیل در کشورهای غیر اسلامی به موفقیت‌های بزرگی در عرصه‌های مختلف علمی دست یافته‌اند. دستاوردهای علمی این بانوان، آنان را به‌عنوان نماد زن مسلمان ایرانی به جهانیان معرفی کرده است.

عضویت‌ها و جوایز

بهناز حیدرچی عضو انجمن‌ها و کمیته‌های مختلف تحقیقاتی بوده و فعالیت‌های پژوهشی وی سبب شده جوایز متعددی را دریافت کند:

1. عضویت در کمیتۀ انجمن ایمونولوژی استرالیا و نیوزلند در سال 2022‌م؛
2. عضویت در کمیتۀ جامعه مخزن گیرنده ایمنی تطبیقی در ‌2022م؛
3. عضویت در کمیتۀ انجمن آنتی‌بادی در 2022م؛
4. عضویت در کمیتۀ شبکه پژوهشگران پسا‌دکتری شغلی اولیه و میانی (EMCRA) دانشگاه ملبورن در 2016م؛
5. عضویت در کمیتۀ انجمن میکروبیولوژی استرالیا در ‌2015م؛
6. عضویت در کمیتۀ تبادل HIV دانشگاه ملبورن در 2014‌م؛
7. عضویت در کمیتۀ انجمن میکروبیولوژی استرالیا در 2013م؛
8. عضویت در کمیتۀ شبکه عفونت و ایمنی ویکتوریا در 2013م؛
9. عضویت در کمیتۀ مرکز استرالیایی برای تحقیقات ویروس‌شناسی HIV و هپاتیت در 2012‌م؛
10. دریافت کمک هزینۀ نوآوری از بنیاد تحقیقات پزشکی نورمن بیشر به‌صورت چند سال متوالی در 2021، 2022 و 2023‌م؛
11. دریافت جایزۀ پیج بتاراس از موسسۀ تحقیقات پزشکی والتر و الیزا هال در 2021‌م؛
12. کسب بورسیۀ محقق برای کنفرانس رتروویروس‌ها و عفونت‌های فرصت‌طلب در 2019م؛
13. دریافت کمک هزینۀ تحقیقاتی کنسرسیوم درمان HIV در ملبورن در ‌2019م؛
14. دریافت جایزۀ بورسیه مسافرتی عمده بارتلت در 2014‌م؛
15. دریافت جایزۀ تحصیلات تکمیلی استرالیا در 2012م؛
16. دریافت جایزۀ بورسیه بین‌المللی تحقیقات کارشناسی‌ارشد در 2012م؛
17. دریافت جایزۀ بورسیه تحقیقاتی بین‌المللی ویکتوریا از دانشگاه ملبورن در 2012م.

چالش

کارشناسان معتقدند بانوان نخبه ایرانی مانند بهناز حیدرچی، سهیلا سامی، مریم کوچکی‌نژاد و طناز بحری که با پایبندی به باورهای اعتقادی و فرهنگ ایرانی خود به موفقیت‌های بزرگی دست یافته‌اند، با این حال، این بانوان به‌ندرت در رسانه‌های ملی و جهانی به‌عنوان الگوهای موفق زن ایرانی معرفی می‌شوند. وجود جریان‌های مسلط رسانه‌ای در سطح جهانی مانع معرفی آنها به‌عنوان بانوان موفق در عرصه علمی و اجتماعی در سراسر جهان شده است. این وضعیت موجب گمنامی و عدم آشنایی نسل جدید با ویژگی‌ها و موفقیت‌های این بانوان موفق ایرانی و همچنین کاهش امکان الگوبرداری از آنها شده است.

منابع

• «با حجاب بر فراز قله‌ها»، روزنامه فرهنگی اجتماعی صبح ایران: جام‌جم، تاریخ بازدید: 9 مهر 1403ش.
• «بهناز و گلشیفته؛ دو زنِ ایرانی»، وب‌سایت وردز گری، تاریخ درج مطلب: 15 خرداد 1394ش.
• «پشت پا زدن به حقوق 10 هزار یورویی؛ دکتر طناز بحری از آمستردام تا زابل + فیلم»، ساعد نیوز، تاریخ درج مطلب: 28 اردیبهشت 1403ش.
• «تولید پادتن ایدز از شیر گاو / گام بعدی عرضه کرم ضد ایدز»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 2 آبان 1391ش.
• «چرا دانشمندان جوان و محجبه شناخته شده نیستند»، وب‌سایت خبربان، تاریخ درج مطلب: 9 مهر 1402ش.
• «چرا دانشمندان زن جوان محجبه ما شناخته‌شده نیستند؟ جریان مسلط رسانه‌ای مانع دیده شدن موفقیت زنان محجبه»، خبرگزاری بسیج، تاریخ درج مطلب: 27 تیر 1402ش.
• «خانم دکتر ایرانی کرم ضد ایدز ساخت + عکس»، خبرگزاری رکنا، تاریخ درج مطلب: 5 تیر 1395ش.
• «زنان موفق مسلمان که با حجاب در عرصه جهانی درخشیدند»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 26 بهمن 1398ش.
• «سمیه حیدری: حجاب در ورزش مصونیت است نه محدودیت»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 20 مرداد 1392ش.
• علوی، سادات، «بهناز حیدرچی؛ کاشف پادتن ایدز»، وب‌سایت ویرشت، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1402ش.
• وفایی، هستی، «جراحان پنجه طلایی مغز و اعصاب ایران/ با بانوی جراح نخبه ایرانی آشنا شوید»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: 31 مرداد 1403ش.
• «یک بانوی ایرانی در جمع ۴۰ استاد برتر جوان دنیا قرار گرفت»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 24 شهریور 1399‌ش.
• “Behnaz Heydarchi Senior Research Officer Inflammation”, Wehi website, Date of visit: 2October 2024.