کارتن‌خوابی
کارتن‌خوابی؛ زندگی در شرایط و مکان‌های نامساعد به‌دلیل نداشتن سرپناه.
کارتن‌خوابی به‌عنوان یکی از معضلات اجتماعی در سطح فردی و اجتماعی دارای آسیب‌هایی مانند مشکلات جسمی و بیماری‌های روانی، ناامنی معابر شهری، خشونت، اعتیاد، توزیع و فروش مواد مخدر، تجاوز و تکدی‌گری است.
مفهوم‌شناسی
کارتن‌خوابی، به‌عنوان بارزترین شکل بی‌خانمانی،[۱] یکی از پیامدهای جوامع در حال توسعه و مدرن است[۲] و به وضعی اشاره دارد که افراد در اماکن و معابر عمومی به‌صورت شبانه‌روزی یا صرفاً شبانه زندگی می‌کنند. افراد کارتن‌خواب با نام‌های بی‌سرپناه، خیابان‌خواب و معتاد خیابانی[۳] در کوچه، جاده، گاراژها، کنار سطل زباله، رودخانه و وسایل نقلیه، خیابان، پارک، انبارها، کپرها، مکان‌های گرم، ایستگاه‌های اتوبوس و در اماکنی که سکونت‌گاه انسانی نیست، می‌خوابند.[۴]
دسته‌بندی افراد کارتن‌خواب
- بی‌سرپناهان؛ افراد فاقد هر نوع سرپناه.
- بی‌خانگان؛ افرادی که در یک مکان موقت اقامت دارند.
- افراد ساکن در اماکن ناامن، خطرناک و غیرقانونی؛
- افرادی که به‌دلیل ناتوانی در تهیۀ مکان مستقل، به‌صورت جبری، در اماکن جمعی زندگی می‌کنند.[۵]
دلایل کارتن‌خوابی
گسترش فرهنگ سرمایه‌داری،[۶] ازبین‌رفتن مشاغل سنتی، همخوانی نداشتن هزینه‌های زندگی با درآمد، افزایش جمعیت، گسست رابطه‌های خویشاوندی، معوقات پرداخت اجاره، نیاز مالکان به منزل خود، بیکاری، ازدست‌دادن خانه،[۷] تبعیت نکردن از هنجارهای جامعه، [۸] کم‌کاری مسئولان، شرایط ناکارآمد و ناسالم محیط بومی، مشکلات خانوادگی، بیماری‌های اسکیزوفرنی، دوقطبی ژنتیکی، [۹] کار در شهرستان، مشاغل فصلی، [۱۰] مهاجرت، فقر، بیکاری، اعتیاد خانواده، ناامیدی، نبود امکانات اولیۀ زندگی،[۱۱] ورشکستگی مالی، اوضاع اقتصادی جامعه،[۱۲] معیوب بودن سیستم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، شکاف طبقاتی، [۱۳] کمرنگ بودن سیستم رفاه اجتماعی، حمایت نشدن دهک‌های پایین، سوءمصرف الکل و مواد مخدر،[۱۴] تکدی‌گری، گم‌شدن، درراه‌ماندن، بی‌سرپرستی و طردشدن از سوی خانواده موجب کارتن‌خوابی می‌شود.[۱۵]
کارتن‌خوابی در ایران
عواملی مانند مدرن‌سازی، افزایش شکاف طبقاتی و گسترش مهاجرت موجب کپرنشینی، گودنشینی و حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ ایران شد؛ ولی پدیدۀ کارتن‌خوابی به شکل امروزی، یک مسئلۀ جدید اجتماعی است [۱۶] و در سال 1382ش با فوت چند کارتن‌خواب در اثر سرمای زمستان در تهران، به‌عنوان یک معضل اجتماعی مطرح شد.[۱۷] بر اساس آمار ارائه شده از سوی مدیران شهری در سال 1400ش، پایتخت بیش از 24 هزار کارتن‌خواب داشته که بیش از نیمی از آنها شهرستانی هستند [۱۸] و دو هزار نفر آنان را زنان تشکیل می‌دهند. [۱۹]
شناسایی کارتن‌خواب‌ها
براساس قانون ایران، شناسایی و اسکان کارتن‌خواب‌ها در تهران بر عهدۀ شوای شهر، نیروی انتظامی و بهزیستی است. [۲۰] نگهبانان بوستان‌ها در مواجهه با افراد در راه‌مانده، بی‌سرپناه و بی‌خانمان، موضوع را به شهرداری اطلاع می‌دهند و بعد از انتقال آنها به محل موردنظر و شناسایی، مشاوره انجام می‌شود. [۲۱]
کارتن‌خوابی زنان
براساس آمار، زنان بین 5 تا 10درصد جمعیت کارتن‌خواب‌ها را شامل می‌شوند.[۲۲]
دختران به‌دلیل شرایط اقتصادی، خشونت خانوادگی، بی‌سرپرستی، بدسرپرستی، فقر فرهنگی، اثرپذیری از دوستان و نابسامانی خانواده به فرار از خانواده و کارتن‌خوابی روی می‌آورند.[۲۳]
تن‌فروشی،[۲۴] مشکلات خانوادگی و اجتماعی، افزایش طلاق و افزایش زنان سرپرست خانواده موجب افزایش کارتن‌خوابی در زنان شده است. [۲۵]
تشکیل خانواده و یا شبه‌خانواده در حین بی‌خانمانی
برخی زنان و مردان کارتن‌خواب در خیابان‌ها و پاتوق‌ها بدون انجام دادن مراسم رسمی ازدواج با هم زندگی می‌کنند. بسیاری نیز بر اساس قراردادهای رفاقتی و یا عاطفی و بازآفرینی نقش‌های دختر، خواهر، همسر و مادر، نهاد شبه‌خانواده را به‌عنوان جایگزین خانواده تشکیل می‌دهند. [۲۶]
کنش‌های جنسی کارتن‌خواب‌ها
نیازهای جنسی، عاطفی و مادی موجب برقراری روابط بین افراد بی‌خانمان شده است. وقایعی مانند روابط جنسی متعدد، متوسل شدن به زور، طلاق عاطفی، روابط فرازناشویی، طلاق، ازدواج مجدد، مصرف مواد برای رابطۀ جنسی بهتر، خودارضایی، برقراری رابطۀ جنسی با مردان و زنان، روسپی‌گری، رابطۀ جنسی دوبه‌دو و گروهی، معاشقه‌های گذرا و موردی و مبادلۀ جنسی اعضای خانواده در میان کارتن‌خواب‌ها مشهود است. [۲۷]
کودکان کارتن‌خواب
افزایش تولد کودکان کارتن‌خواب موجب تهدید آیندۀ جامعه می‌شود. به‌دلیل هویت نامشخص پدر کودکان کارتن‌خواب و ناتوانی و فقدان صلاحیت مادر در نگهداری آنها، این کودکان در شیرخوارگاه‌ها بزرگ می‌شوند و با به بهای اندک فروخته می‌شوند تا در آینده کودکان کار شوند.[۲۸]
کودکان کارتن‌خواب، معتاد به دنیا می‌آیند و با مصرف اولین مشروب یا کدئین معتاد می‌شوند و تا پایان عمر باید ایزوله زندگی کنند. احتمال دارا بودن بیماری ایدز در آنها بالا است [۲۹] و به‌علت نوع و شرایط زندگی مورد تجاوز واقع می‌شوند. [۳۰]
پیامدهای کارتن‌خوابی
افراد کارتن‌خواب دچار هویت‌باختگی فردی و اجتماعی می‌شوند.[۳۱] سبک زندگی، کردار و رفتار و نوع تعاملات کارتن‌خواب‌ها در سطح فردی و اجتماعی آسیب‌زا است.[۳۲]
- در سطح فردی
مرگ به‌دلیل ناتوانی، بیماری و تزریق مکرر مواد، استفاده از وسایل تزریق مشترک، ابتلا به بیماری‌های واگیردار، خودکشی، [۳۳] مشکلات روانی و بیماری‌های پوستی، دهان و دندان، ایدز، [۳۴] گال، هپاتیت و شپش، [۳۵] آلودگی به مواد، اعتیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های ذهنی و جسمی، مصرف الکل و مرگ به‌دلیل تغذیۀ ناکافی، سرما و بیماری از پیامدهای کارتن‌خوابی است. [۳۶]
- در سطح اجتماع
زیرپاگذاشتن مداوم هنجارهای جامعه توسط مردان کارتن‌خواب، موجب برچسب‌زنی جامعه به آنها و در نتیجه ایجاد خودپندارۀ منفی، درونی‌شدن هویت انحرافی و استمرار رفتارهای انحرافی می‌شود؛ به‌عبارتی برچسب‌زنی و انتظار سایرین برای ادامۀ رفتارهای کارتن‌خواب، موجب محدود کردن فرصت‌های فردی و ابقای نقش پایدار می‌شود.
تجارب فشارآور فرد بی‌خانمان، درک نادیده گرفته شدن از سوی جامعه و امکان اشتغال نداشتن برای برآوردن نیازهای ضروری موجب تخطی از هنجارهای جامعه می‌شود. درگیری، زندان، شیوع بیماری‌های پرخطر در جامعه، نارضایتی و ناامنی در محلات شهری، خفت‌گیری، [۳۷] گسیختگی خانواده، [۳۸] روابط نامشروع، [۳۹] سرقت، توزیع و فروش مواد مخدر، تجاوز، تکدی‌گری،[۴۰] بزه‌های اجتماعی، [۴۱] تحقیر و توهین در روابط اجتماعی، تروما، هیجانات منفی، خشونت، محرومیت از دسترسی به منابع لازم، بلامکانی و طرد اجتماعی از آسیب‌های اجتماعی کارتن‌خوابی است. [۴۲]
- در زنان
زنان جوان برای تأمین غذا، لباس و پول به برقراری رابطۀ جنسی بدون استفاده از وسایل پیشگیری می‌پردازند و با این کار چرخۀ حاملگی ادامه می‌یابد. [۴۳] تن‌دادن به انواع کارها برای رفع نیازهای روزانه، مورد تجاوز قرارگرفتن، [۴۴] ترویج کارتن‌خوابی، مشهود شدن بیشتر آن، تولد فرزندان نامشروع، [۴۵] خشونت جنسی، شیوع بیماری‌های مقاربتی و فروش نوزادان پیامدهای کارتن‌خوابی در زنان است. [۴۶]
راهکار ایران برای مقابله با کارتن‌خوابی
در ایران، با توجه به رواج بیشتر کارتن‌خوابی بین مردان، راهبردهای پیشگیری و ارائۀ خدمات بر آنها تمرکز بیشتر دارد [۴۷] و سازمان‌های عام‌المنفعه و مردم‌نهاد زیادی برای ایجاد راهکار موقت و دایم برای کمک به افراد کارتن‌خواب فعالیت دارند. [۴۸]
طرح سامان‌دهی افراد بی‌سرپناه و متکدیان و طرح توانمندسازی بهاران از طرح‌های توانمندسازی کارتن‌خواب‌ها بوده است.[۴۹] مراکزی به نام گرم‌خانه با امکان اقامت موقت و شبانۀ کارتن‌خواب‌ها، موجب مصونیت موقت آنها از آسیب‌های اجتماعی و جلوگیری از آسیب‌رسانی آنها می‌شود.[۵۰] عواملی مانند قوانین غیرمنعطف، وضع نامناسب و رفتار عداوت‌آمیز و دید منفی عوامل گرم‌خانه باعث تمایل نداشتن کارتن‌خواب‌ها به استفاده از گرم‌خانه شده است. [۵۱]
راهکارهای ریشه‌کن کردن کارتن‌خوابی
- ساخت مسکن‌های ارزان‌قیمت با متراژ کم؛[۵۲]
- توانمندسازی کارتن‌خواب‌ها با راهکارهایی مانند اسکان اولیه، رفع نیازهای اولیه مانند بهداشت، درمان، نظافت و تغذیه، بازسازی شخصیتی، توانمندسازی روانی، ارتباطی، شغلی و زندگی مستقلانه در اجتماع؛
- آموزش؛ آموزش کسب مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی، حرفه‌آموزی، بازسازی شخصیتی و اجتماعی‌سازی مجدد. [۵۳]
- درمان تخصصی با ارائۀ روان‌شناسی و ایجاد بسترهایی برای درمان مشکلات جسمی و روحی؛
- حمایت نهادهای اجتماعی، خانواده، آشنایان و اقوام؛ [۵۴]
- اِعمال سیاست بنیادی توسط همۀ سازمان‌های کشور؛
- ازبین‌بردن محرومیت بین حاشیه‌نشینان؛
- پذیرش آنها توسط اماکن رفاهی و درمانی؛ [۵۵]
- آماده‌سازی برای برگشت مجدد به جامعه؛ برگزاری کلاس‌های گروهی و کارگاه آموزش نحوۀ درآوردن نان، به جای تغذیه و اسکان آنها.
تقویت باورهای مذهبی، ترویج فرهنگِ تغییر نگرش مردم برای ایجاد بستری برای پرورش مجدد آنها، [۵۶] ارتقای کیفی زیرساخت بهداشت و آموزش‌وپرورش، اشتغال‌زایی در روستا و شهرهای کوچک، [۵۷] تخصیص تسهیلات مالی، محدود و مشخص کردن دورۀ اسکان،[۵۸] کار اجباری با پرداخت حق‌الزحمه، ارائۀ تسهیلات [۵۹] و کارآفرینی از راه‌های ریشه‌کن کردن کارتن‌خوابی است. [۶۰]
کارتن‌خوابی در آمریکا و اروپا
معضل بی‌خانمانی در آمریکا بحرانی ناتمام است. میزان افراد بی‌خانمان در 2018م از 553 هزار به 68 هزار در 2019م رسیده است که بیشتر آنها غیر سفیدپوست هستند. عواملی مانند تبعیض، نابرابری در سیستم ارائۀ خدمات بهداشتی و مسکن، در کارتن‌خوابی آمریکاییِ آفریقایی‌تبار نقش دارد. در فرانسه، بیش از دوازده هزار نفر بی‌خانمان هستند. در 2018م، 566 کارتن‌خواب که صد نفر آنها به پاریس تعلق داشتند، در فرانسه جان باختند. آمار انگلیس حاکی از این است که حداقل 280 هزار کارتن‌خواب در این کشور وجود دارد و از هر دویست شهروند انگلیسی، یک نفر کارتن‌خواب است. در آلمان، شمار افراد کارتن‌خواب در 2017 و 2018م افزایش 4درصدی داشته است. [۶۱]
آمریکا در سال 2016م، اعلام کرد که حدود 15درصد بی‌خانمان‌های این کشور دارای معلولیت و تجربۀ بیش از یک سال کارتن‌خوابی هستند و در مسکن موقت یارانه‌ای، خودروی شخصی، پناهگاه‌های ویژه و خیابان‌ها زندگی می‌کنند. سازمان‌های غیرانتفاعی فعال آمریکا با کمبود بودجه برای تهیۀ مسکن برای کارتن‌خواب‌ها مواجه شده‌اند. [۶۲] در غرب، آشفتگی و نابسامانی خانواده، خشونت، تضاد و تنش و طرد، از عوامل اساسی بی‌خانمانی جوانان است و جوانان برای محافظت از خود مقابل سوءاستفادۀ جنسی، خشونت و تعرض فیزیکی خانه و خانواده را ترک می‌کنند. بر اساس آمار، نیمی از جوانان بی‌خانمان تجربۀ سوءاستفادۀ جنسی و آزار فیزیکی را داشته‌اند.[۶۳] طبق مطالعات ملی آمریکا، 30 تا 60درصد زنان جوان کارتن‌خواب، بارداری را تجربه کرده‌اند که 73درصد آن به‌صورت ناخواسته بوده است. [۶۴] در 2020م بیش از 7800 بی‌خانمان در آمریکا بر اثر سرما جان باختند. در سرمای قطبی واشنگتن، بی‌خانمان‌ها، در چند قدمی کاخ سفید قادر به گرم کردن خود نیستند. بنابر گزارش سازمان ملل، وضع بی‌خانمان‌های فرانسه غیرقابل قبول و با قانون و سخنرانی مقامات آن در تضاد است و دو هزار کودک با معضل بی‌خانمانی در این کشور مواجه هستند. [۶۵]
راهکار سایر کشورها برای کارتن‌خوابی
تفاوت عملکرد کشورهای گوناگون نسبت به پدیده کارتن‌خوابی به دیدگاه آنها در مورد منشأ این پدیده و نحوۀ برخورد با آن ارتباط دارد. کشورهایی که مسئولیت کارتن‌خوابی را به‌عنوان نتیجۀ عملکرد افراد و بخش‌های جامعه پذیرفته‌اند، به‌دنبال راه‌های مهار و کاهش آسیب‌های آن هستند.[۶۶] ساخت پناهگاه اضطراری برای مقابله با کارتن‌خوابی نخستین واکنش غرب به این معضل بود. اخیرا کشورهای پیشرفته، روش‌های مؤثر و متنوع‌تری برای کاهش آسیب‌های کارتن‌خوابی تعبیه کرده‌اند. [۶۷] بیمه و ارائۀ خدمات سلامت و بهداشت رایگان از جمله خدمات دانمارک به کارتن‌خواب‌ها است. در ایتالیا، سازمان‌های مردم‌نهاد و مذهبی با ایجاد مراکز نگهداری و تهیۀ غذای گرم، از افراد کارتن‌خواب حمایت می‌کنند. [۶۸] فنلاند، با اِسکان کارتن‌خواب‌ها در خانه‌های دولتی، رونق اشتغال، کاهش اجارۀ مسکن و ایجاد مراکزی برای مشاوره و حمایت از بی‌خانمان‌ها به مقابله با کارتن‌خوابی می‌پردازد.[۶۹]
پانویس
- ↑ اعتمادی‌فرد و اکرامی حصاری، «تجربۀ زیستۀ زنان بی‌خانمان از خانوادۀ مورد مطالعه: زنان بی‌خانمان مقیم مرکز اقامتی مهر»، 1400ش، ص31.
- ↑ «کارتن‌خوابی و دلایل کارتن‌خواب شدن افراد»، وب‌سایت بنیاد دستان مهربان.
- ↑ بخشی‌نیا و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، 1398ش، ص16.
- ↑ دیاری و کرمانی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، 1399ش، ص31.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ «جهان‌آرا- کارتن‌خواب و راهکارهای رفع این آسیب با حضور دکتر ابراهیم رزاقی»، وب‌سایت راسخون.
- ↑ آقایی و دیگران، «نقش فضاهای شهری بر زندگی روزمرۀ کارتن‌خواب‌های شهر تهران» 1396ش، ص9.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «آیا کارتن‌خوابی جرم است؟»، وب‌سایت صبح رویش.
- ↑ «کارتن‌خوابی و دلایل کارتن‌خواب شدن افراد»، وب‌سایت بنیاد دستان مهربان.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «کشورها با پدیدۀ کارتن‌خوابی چگونه برخورد می‌کنند؟»، وب‌سایت جی‌پلاس.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ سبزی خوشنامی و دیگران، «از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران»، 1400ش، ص67.
- ↑ فتحی و دیگران، «تبیین عدم تمایل کارتن‌خوابان شهر تهران در استفاده از گرم‌خانه‌های شهرداری: یک مطالعۀ کیفی»، 1397ش، ص280.
- ↑ «24 هزار کارتن‌خواب و بی‌خانمان داریم/ «اتوبوس‌خوابی» از کجا آب می‌خورد؟»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ سبزی خوشنامی و دیگران، «از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران»، 1400ش، ص67.
- ↑ «آیا کارتن‌خوابی جرم است؟»، وب‌سایت صبح رویش.
- ↑ «کارتن‌خوابی؛ از واشنگتن تا تهران + فیلم»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «روایتی تلخ از کارتن‌خوابی و اعتیاد زنان/ بهتر است بگوییم پناهگاه، کمپ و یا زندان؟»، خبرآنلاین.
- ↑ «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «زنان کارتن‌خواب زیر پوست شهر»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ اعتمادی‌فرد و اکرامی حصاری، «تجربۀ زیستۀ زنان بی‌خانمان از خانوادۀ مورد مطالعه: زنان بی‌خانمان مقیم مرکز اقامتی مهر»، 1400ش، ص43.
- ↑ دیاری و کرمانی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، 1399ش، ص35-38 و 27.
- ↑ «تازه‌‌واردانی به دنیا از ریشۀ کارتن‌خوابی/ 2 میلیون تومان بهای کودکان کار آینده»، فارس‌نیوز.
- ↑ «کودکان کارتن‌خواب: پدیده‌های هولناک در تهران»، وب‌سایت شفقنا.
- ↑ «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا.
- ↑ سبزی خوشنامی و دیگران، «از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران»، 1400ش، ص73.
- ↑ فتحی و درویشی، «مطالعۀ کیفی پیامدهای کارتن‌خوابی در شهر تهران»، 1401ش، ص151.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «کارتن‌خوابی و دلایل کارتن‌خواب شدن افراد»، وب‌سایت بنیاد دستان مهربان.
- ↑ «زنان کارتن‌خواب زیر پوست شهر»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ بخشی‌نیا و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، 1398ش، ص16.
- ↑ فتحی و درویشی، «مطالعۀ کیفی پیامدهای کارتن‌خوابی در شهر تهران»، 1401ش، ص150 و 151.
- ↑ بخشی‌نیا و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، 1398ش، ص16.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «آیا کارتن‌خوابی جرم است؟»، وب‌سایت صبح رویش.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ فتحی و درویشی، «مطالعۀ کیفی پیامدهای کارتن‌خوابی در شهر تهران»، 1401ش، ص150.
- ↑ دیاری و کرمانی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، 1399ش، ص28.
- ↑ «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ دیاری و کرمانی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، 1399ش، ص29.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ بخشی‌نیا و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، 1398ش، ص23.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ فتحی و دیگران، «تبیین عدم تمایل کارتن‌خوابان شهر تهران در استفاده از گرم‌خانه‌های شهرداری: یک مطالعۀ کیفی»، 1397ش، ص280.
- ↑ «در آمریکا از عایدی معاملات مسکن ۸۰ درصد مالیات می‌گیرند/ طبق قانون اساسی همه باید صاحب‌خانه باشند»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ بخشی‌نیا و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، 1398ش، ص23-25.
- ↑ «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «کارتن‌خوابی و دلایل کارتن‌خواب شدن افراد»، وب‌سایت بنیاد دستان مهربان.
- ↑ مهدوی، «راه‌های درمان کارتن‌خوابی»، مجلۀ اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران.
- ↑ «روایت یک کارتن‌خواب از زندگی‌اش/ چه عواملی باعث کارتن‌خوابی افراد می‌شود؟»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ مهدوی، «راه‌های درمان کارتن‌خوابی»، مجلۀ اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران.
- ↑ «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «وضعیت بی‌خانمانی در اروپا و آمریکا در آینۀ آمار»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «کشورها با پدیدۀ کارتن‌خوابی چگونه برخورد می‌کنند؟»، وب‌سایت جی‌پلاس.
- ↑ اعتمادی‌فرد و اکرامی حصاری، «تجربۀ زیستۀ زنان بی‌خانمان از خانوادۀ مورد مطالعه: زنان بی‌خانمان مقیم مرکز اقامتی مهر»، 1400ش، ص34.
- ↑ دیاری و کرمانی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، 1399ش، ص28.
- ↑ «کارتن‌خوابی؛ از واشنگتن تا تهران + فیلم»، خبرگزاری مهر.
- ↑ منظم، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر.
- ↑ علیوردینیا، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «پایان بحران بی‌خانمان‌ها در فنلاند»، باشگاه خبرنگاران جوان.
منابع
- «24 هزار کارتن‌خواب و بی‌خانمان داریم/ «اتوبوس‌خوابی» از کجا آب می‌خورد؟»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1400ش.
- اعتمادی‌فرد، سید مهدی و اکرامی حصاری، معصومه، «تجربۀ زیستۀ زنان بی‌خانمان از خانوادۀ مورد مطالعه: زنان بی‌خانمان مقیم مرکز اقامتی مهر»، جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، دورۀ سه، 1400ش.
- آقایی، سیدسعید و دیگران، «نقش فضاهای شهری بر زندگی روزمرۀ کارتن‌خواب‌های شهر تهران»، مطالعات جامعه‌شناسی، شمارۀ 37، زمستان 1396ش.
- «آیا کارتن‌خوابی جرم است؟»، وب‌سایت صبح رویش، تاریخ درج مطلب: 28 آبان 1401ش.
- بخشی‌نیا، اکبر و دیگران، «الگوی توانمندسازی افراد کارتن‌خواب با رویکرد مددکاری اجتماعی»، مددکاری اجتماعی، شمارۀ چهار، 1398ش.
- «پایان بحران بی‌خانمان‌ها در فنلاند»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 13 اسفند 1396ش.
- «تازه‌‌واردانی به دنیا از ریشۀ کارتن‌خوابی/ 2 میلیون تومان بهای کودکان کار آینده»، فارس‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 23 فروردین 1395ش.
- «جهان‌آرا- کارتن‌خواب و راهکارهای رفع این آسیب با حضور دکتر ابراهیم رزاقی»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 10 شهریور 1396ش.
- «در آمریکا از عایدی معاملات مسکن ۸۰ درصد مالیات می‌گیرند/ طبق قانون اساسی همه باید صاحب‌خانه باشند»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 24 اردیبهشت 1398ش.
- «دو روی سکۀ «کارتن‌خوابی»»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: 24 شهریور 1400ش.
- دیاری، مرتضی و کرمانی، مهدی، «مطالعۀ جامعه‌شناختی ناهنجاری‌های جنسی در پاتوق‌های کارتن‌خوابی شهرهای تهران و مشهد»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ نه، 1399ش.
- «روایت یک کارتن‌خواب از زندگی‌اش/ چه عواملی باعث کارتن‌خوابی افراد می‌شود؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 21 دی 1395ش.
- «روایتی تلخ از کارتن‌خوابی و اعتیاد زنان/ بهتر است بگوییم پناهگاه، کمپ و یا زندان؟»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 1 بهمن 1394ش.
- «زنان کارتن‌خواب زیر پوست شهر»، وب‌سایت تابناک، تاریخ درج مطلب: 9 بهمن 1389ش.
- سبزی خوشنامی، محمد و دیگران، «از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران»، مجلۀ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، شمارۀ یک، 1400ش.
- علیوردینیا، اکبر، «کارتن‌خوابی و موانع مدیریت علمی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در ایران»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 22 دی 1395ش.
- فتحی، منصور و درویشی، علی‌اصغر، «مطالعۀ کیفی پیامدهای کارتن‌خوابی در شهر تهران»، نشریۀ علمی انتظام اجتماعی، شمارۀ اول، بهار 1401ش.
- فتحی، منصور و دیگران، «تبیین عدم تمایل کارتن‌خوابان شهر تهران در استفاده از گرم‌خانه‌های شهرداری: یک مطالعۀ کیفی»، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، شمارۀ سوم، 1397ش.
- «فروش کودکان زنان کارتن‌خواب در اینستاگرام و تلگرام»، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: 27 اسفند 1402ش.
- «کارتن‌خوابی و دلایل کارتن‌خواب شدن افراد»، وب‌سایت بنیاد دستان مهربان، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1402ش.
- «کارتن‌خوابی؛ از واشنگتن تا تهران+ فیلم» خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 3 دی 1401ش.
- «کشورها با پدیدۀ کارتن‌خوابی چگونه برخورد می‌کنند؟»، وب‌سایت جی‌پلاس، 20 بهمن 1395ش.
- «کودکان کارتن‌خواب: پدیده‌های هولناک در تهران»، وب‌سایت شفقنا، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1402ش.
- منظم، الهه، «شناخت صحیح از پدیدۀ کارتن‌خوابی و ابعاد آن»، وب‌سایت خیر، تاریخ درج مطلب: 17 شهریور 1400ش.
- مهدوی، سمیرا، «راه‌های درمان کارتن‌خوابی»، مجلۀ اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران، تاریخ درج مطلب: 5 اسفند 1395ش.
- «مهم‌ترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند»، خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: 23 خرداد 1400ش.
- «وضعیت بی‌خانمانی در اروپا و آمریکا در آینۀ آمار»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: 23 بهمن 1398ش.