حمید گلزار (بحث | مشارکت‌ها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:لباس مردمان آذربایجان شرقی4.jpg|جایگزین=عروس و داماد تبریزی|بندانگشتی|عروس و داماد تبریزی با لباس زیبای سنتی]] | |||
<big>'''لباس مردمان آذربایجان شرقی:'''</big> پوشش زنان و مردان در استان آذربایجان شرقی. | <big>'''لباس مردمان آذربایجان شرقی:'''</big> پوشش زنان و مردان در استان آذربایجان شرقی. | ||
لباس مردم آذربایجان شرقی نشان‌دهنده تاریخ، فرهنگ و وضعیت اجتماعی این منطقه است. علاوه‌بر ویژگی‌هایی چون زیبایی و کامل بودن، این پوشاک متناسب با شرایط اقلیمی منطقه است. برای زنان، رعایت حجاب و پوشیدن چادر و روسری نه تنها به‌عنوان الزامات مذهبی، بلکه به عنوان نمادی از هویت و احترام به اصول دینی به شمار می‌رود. | لباس مردم آذربایجان شرقی نشان‌دهنده تاریخ، فرهنگ و وضعیت اجتماعی این منطقه است. علاوه‌بر ویژگی‌هایی چون زیبایی و کامل بودن، این پوشاک متناسب با شرایط اقلیمی منطقه است. برای زنان، رعایت [[آثار روانشناختی حجاب|حجاب]] و پوشیدن [[چادر رنگی|چادر]] و روسری نه تنها به‌عنوان الزامات مذهبی، بلکه به عنوان نمادی از هویت و احترام به اصول دینی به شمار می‌رود. | ||
==ویژگی‌های سبک‌شناختی لباس مردم آذربایجان== | ==ویژگی‌های سبک‌شناختی لباس مردم آذربایجان== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
==تاریخچه لباس مردم آذربایجان شرقی== | ==تاریخچه لباس مردم آذربایجان شرقی== | ||
لباس‌های این خطه، در دوران | لباس‌های این خطه، در دوران [[پوشاک دوران زندیه|زندیه]]، [[پوشاک دوران افشاریان|افشاریه]] و [[پوشاک دوره قاجار|قاجار]] از شکل و فرم غنی‌تری برخوردار بوده است. تزیینات لباس‌ها در دوره زندیه بیشتر بود و لباس‌های زنانه از پارچه زربافت تهیه می‌شد. در تمامی دوره‌ها، دامن جزء تن‌پوش‌های این خطه بوده و مردان و زنان از شلوار استفاده می‌کردند. سربندها و کلاه‌ها نیز دست‌دوز بودند. شکل و فرم لباس‌ها در دوره قاجار ساده‌تر شد و به‌تدریج رواج آن در شهرها کاهش یافت و در روستاها ثابت ماند.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | ||
==ویژگی‌های پوشاک مردم آذربایجان شرقی== | ==ویژگی‌های پوشاک مردم آذربایجان شرقی== | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۲: | ||
طراحی لباس‌های محلی به‌گونه‌ای است که با شرایط فصلی منطقه، شامل گرما و سرما، سازگاری کامل دارند و پوششی مناسب برای شرایط آب و هوایی مختلف ارائه می‌دهند. | طراحی لباس‌های محلی به‌گونه‌ای است که با شرایط فصلی منطقه، شامل گرما و سرما، سازگاری کامل دارند و پوششی مناسب برای شرایط آب و هوایی مختلف ارائه می‌دهند. | ||
=== '''تقسیم‌بندی بر اساس جنسیت و سبک زندگی''' === | ==='''تقسیم‌بندی بر اساس جنسیت و سبک زندگی'''=== | ||
لباس‌های مردانه ساده‌تر و کم‌جزئیات‌تر هستند، در حالی که لباس‌های زنانه، به‌ویژه در مناطق عشایری، پیچیده‌تر و شامل دامن چین‌دار و روسری بزرگ هستند.<ref>یاوری و سرخوش، آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی، 1389ش، ص10.</ref> | لباس‌های مردانه ساده‌تر و کم‌جزئیات‌تر هستند، در حالی که لباس‌های زنانه، به‌ویژه در مناطق عشایری، پیچیده‌تر و شامل دامن چین‌دار و روسری بزرگ هستند.<ref>یاوری و سرخوش، آشنایی با لباس‌ها و پوشاک سنتی، 1389ش، ص10.</ref> | ||
===تقسیم‌بندی براساس مناطق اقلیمی=== | ===تقسیم‌بندی براساس مناطق اقلیمی=== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
==لباس زنان آذربایجان شرقی== | ==لباس زنان آذربایجان شرقی== | ||
[[پرونده:لباس مردمان آذربایجان شرقی 2.jpeg|جایگزین=لباس زنان آذربایجان شرقی|بندانگشتی|عکسی قدیمی از زن آذربایجانی با لباس سنتی]] | |||
لباس زنان این منطقه شامل پیراهن، جلیقه، یل و خود، جان‌کؤنیک، ترکونیکی، سرپوش و پاپوش است: | لباس زنان این منطقه شامل پیراهن، جلیقه، یل و خود، جان‌کؤنیک، ترکونیکی، سرپوش و پاپوش است: | ||
===پیراهن=== | ===پیراهن=== | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۲: | ||
لباسی زنانه و جلوباز با آستین‌های بلند که در قسمت کمر با چین‌هایی مزین شده است. جنس کلجه معمولاً از مخمل است و روی آن را با نقوشی سوزن‌دوزی می‌کنند. قد کلجه تا بالای زانواست.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعة موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص67.]</ref> | لباسی زنانه و جلوباز با آستین‌های بلند که در قسمت کمر با چین‌هایی مزین شده است. جنس کلجه معمولاً از مخمل است و روی آن را با نقوشی سوزن‌دوزی می‌کنند. قد کلجه تا بالای زانواست.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعة موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص67.]</ref> | ||
==انواع سرپوش‌های زنان== | ==انواع سرپوش‌های زنان== | ||
از متداول‌ترین سرپوش‌های زنان ترک آذربایجان شرقی می‌توان به عرقچین، روسری کلاغه‌ای، شال و | از متداول‌ترین سرپوش‌های زنان ترک آذربایجان شرقی می‌توان به عرقچین، روسری کلاغه‌ای، شال و [[چارقد]]، چالماشامافی (نوعی سربند)، آلاچارشاپ (چادر رنگی)، چپی (روسری)، چادرا (چادر) و اوربند (روبند) اشاره کرد.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | ||
چارقد نوعی روسری چهارگوش بزرگ است که زنان عشایر و روستایی از آن استفاده می‌کنند. این روسری دارای طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی است و به هنگام سر کردن، آن را از قطر تا می‌کنند و طوری روی سر قرار می‌دهند که سمت راست آن کوتاه‌تر باشد. سپس سمت چپ روسری را روی شانه راست برده و دور سر می‌پیچند.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعة موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص68.]</ref> | [[چارقد]] نوعی روسری چهارگوش بزرگ است که زنان عشایر و روستایی از آن استفاده می‌کنند. این روسری دارای طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی است و به هنگام سر کردن، آن را از قطر تا می‌کنند و طوری روی سر قرار می‌دهند که سمت راست آن کوتاه‌تر باشد. سپس سمت چپ روسری را روی شانه راست برده و دور سر می‌پیچند.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعة موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص68.]</ref> | ||
==انواع پاپوش‌های زنان== | ==انواع پاپوش‌های زنان== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۳: | ||
==لباس مردان آذربایجان شرقی== | ==لباس مردان آذربایجان شرقی== | ||
لباس مردان این منطقه شامل سرپوش، شلوار، پیراهن و [[پاپوش]] است: | لباس مردان این منطقه شامل سرپوش، شلوار، پیراهن و [[پاپوش]] است: | ||
[[پرونده:لباس مردمان آذربایجان شرقی3.jpeg|جایگزین=کلاه یون بورک آذربایجانی|بندانگشتی|یون بورک (کلاهی است که برای تهیه آن از الیاف پشم گوسفند استفاده می‌شود.)]] | |||
===سرپوش=== | ===سرپوش=== | ||
سرپوش مردان آذربایجان شرقی کلاه است که دارای تنوع بسیار است که به نام‌های پاپاخ، دری‌بورکی، سرداری، پهلوی و قزاقی که وارداتی هستند، استفاده می‌کردند.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | [[سرپوش مردان کرد|سرپوش مردان]] آذربایجان شرقی کلاه است که دارای تنوع بسیار است که به نام‌های پاپاخ، دری‌بورکی، سرداری، پهلوی و قزاقی که وارداتی هستند، استفاده می‌کردند.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | ||
کلاه‌های دیگر شامل بورک (کلاه پوستی)، کامپابورک (کلاه کاموایی)، کنجه‌بورک (کلاه نمدی)، دورگه بورک (از جنس پوست بره)، یون‌بورک (کلاهی پشمی)، لبه‌دار، حصیری و شاپو نیز مردان این استان استفاده می‌کردند.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | کلاه‌های دیگر شامل بورک (کلاه پوستی)، کامپابورک (کلاه کاموایی)، کنجه‌بورک (کلاه نمدی)، دورگه بورک (از جنس پوست بره)، یون‌بورک (کلاهی پشمی)، لبه‌دار، حصیری و شاپو نیز مردان این استان استفاده می‌کردند.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
همچنین کلاه معروف مردان این منطقه کلاه ترک‌داری است که شباهت زیادی به کلاه مردان گیلک دارد.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | همچنین کلاه معروف مردان این منطقه کلاه ترک‌داری است که شباهت زیادی به کلاه مردان گیلک دارد.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
===شلوار=== | ===شلوار=== | ||
شلوار سنتی مردان در قسمت ساق پا تنگ و بالای آن گشاد و آزاد است. | شلوار سنتی مردان در قسمت ساق پا تنگ و بالای آن گشاد و آزاد است. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۸: | ||
نوعی روپوش مردانه، با آستین‌های نسبتاً گشاد که دارای انواع مختلفی است. چوخا، از معروف‌ترین لباس مردان ترک به‌شمار می‌رود. چوخا، یقه‌ای باز دارد و از قسمت سینه تا کمر با دکمه‌هایی بسته می‌شود. نوع دیگر آن جلوباز بوده و کمر آن چین‌دار است. این نوع روپوش آستردار از لباس‌های معمول مردان ترک به شمار می‌رود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعه موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص68.]</ref> | نوعی روپوش مردانه، با آستین‌های نسبتاً گشاد که دارای انواع مختلفی است. چوخا، از معروف‌ترین لباس مردان ترک به‌شمار می‌رود. چوخا، یقه‌ای باز دارد و از قسمت سینه تا کمر با دکمه‌هایی بسته می‌شود. نوع دیگر آن جلوباز بوده و کمر آن چین‌دار است. این نوع روپوش آستردار از لباس‌های معمول مردان ترک به شمار می‌رود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعه موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص68.]</ref> | ||
===قبا=== | ===قبا=== | ||
[[قبا|قبای]] آذربایجان شرقی انواع مختلفی دارد که آن را با سوزن‌دوزی‌های متنوع تزیین می‌کنند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/423589/%D8%B8%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3- بابایی و امیری، «ظرفیت‌های پوشاک سنتی به منظور طراحی مد لباس؛ مطالعة موردی: آذربایجان شرقی»، 1398ش، ص69.]</ref> | |||
===پاپوش=== | ===پاپوش=== | ||
پاپوش‌های مردان این استان تگ‌گون، گلاسه‌باشماخ، چوست و چاروق نام دارد.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> همچنین چکمه مردان لب‌چین یا دولاما نام دارد<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C «لباس محلی مردمان آذربایجان شرقی»، وب‌سایت ایران.]</ref> چون بیشتر مردان عشایری در مناطق کوهستانی تردد می‌کنند بنابراین پاپوش‌های آن‌ها به‌صورتی طراحی شده که از پا در برابر ضربه، سرما و رطوبت محافظت می‌کند.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | پاپوش‌های مردان این استان تگ‌گون، گلاسه‌باشماخ، چوست و چاروق نام دارد.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> همچنین چکمه مردان لب‌چین یا دولاما نام دارد<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C «لباس محلی مردمان آذربایجان شرقی»، وب‌سایت ایران.]</ref> چون بیشتر مردان عشایری در مناطق کوهستانی تردد می‌کنند بنابراین پاپوش‌های آن‌ها به‌صورتی طراحی شده که از پا در برابر ضربه، سرما و رطوبت محافظت می‌کند.<ref>[https://en.icro.ir/Customs/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C «لباس سنتی آذربایجان شرقی، میراث ناملموس ملی ایرانیان»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.]</ref> | ||
==لباس‌های ویژه مردم آذربایجان شرقی== | ==لباس‌های ویژه مردم آذربایجان شرقی== | ||
مردم این منطقه، در گذشته از چادرشبی که در سردرود، بناب و شهرهای | مردم این منطقه، در گذشته از چادرشبی که در سردرود، بناب و شهرهای دامنه کوهستان سهند بافته می‌شد و همچنین لباسی که چوپانان کوهستان سهند به تن می‌کنند و نیز کتی مردانه که تا چند سال پیش هم استفاده می‌شد، جزء پوشاک ویژه آذربایجان شرقی به شمار می‌رود.<ref> [https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 [[ «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | ||
==جنس پارچه‌های به‌کار رفته در لباس مردم آذربایجان شرقی== | ==جنس پارچه‌های به‌کار رفته در لباس مردم آذربایجان شرقی== | ||
جنس پارچه‌های استفاده شده در لباس‌های محلی بسته به توان مالی افراد متفاوت است. لباس‌ها از پارچه‌هایی چون کودری، ململ، متقال، چیت، فاستونی، اوتماسینار، دریاکنار، آیناگولی (نوعی پارچۀ پولکی)، تافته، شالموز، مخمل و ابریشم تهیه می‌شوند.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).] </ref> | جنس پارچه‌های استفاده شده در لباس‌های محلی بسته به توان مالی افراد متفاوت است. لباس‌ها از پارچه‌هایی چون کودری، ململ، متقال، چیت، فاستونی، اوتماسینار، دریاکنار، آیناگولی (نوعی پارچۀ پولکی)، تافته، شالموز، مخمل و ابریشم تهیه می‌شوند.<ref>[https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).] </ref> | ||
==مقاومت مردم آذربایجان شرقی در برابر تغییر پوشاک در | ==مقاومت مردم آذربایجان شرقی در برابر تغییر پوشاک در دوره پهلوی== | ||
در دوره پهلوی، یکی از مؤلفه‌های برجسته در هویت محلی مردم آذربایجان شرقی، نوع پوشش آنان بود. این هویت فرهنگی در برابر سیاست‌های کشف حجاب و تغییر لباس مقاومت کرد. مردم آذربایجان، از اقشار مختلف، این تغییرات را بیگانه و مغایر با سنت‌ها و هویت بومی خود می‌دانستند. در حالی که حکومت پهلوی، با الهام از سیاست‌های کشورهای دیگر مانند ترکیه و افغانستان، تلاش داشت پوشش‌های محلی را کنار گذاشته و لباس‌های متحدالشکل به سبک اروپایی را ترویج کند، این سیاست با واکنش شدید و مقاومت مردم آذربایجان روبه‌رو شد و به نارضایتی و مقابله‌هایی انجامید.<ref> [https://jhr.ui.ac.ir/article_27217.html قلی‌پور و پاشازاده، «مقاومت در برابر سیاست رفع حجاب دولت رضاشاه، | در دوره پهلوی، یکی از مؤلفه‌های برجسته در هویت محلی مردم آذربایجان شرقی، نوع پوشش آنان بود. این هویت فرهنگی در برابر سیاست‌های کشف حجاب و تغییر لباس مقاومت کرد. مردم آذربایجان، از اقشار مختلف، این تغییرات را بیگانه و مغایر با سنت‌ها و هویت بومی خود می‌دانستند. در حالی که حکومت پهلوی، با الهام از سیاست‌های کشورهای دیگر مانند ترکیه و افغانستان، تلاش داشت پوشش‌های محلی را کنار گذاشته و لباس‌های متحدالشکل به سبک اروپایی را ترویج کند، این سیاست با واکنش شدید و مقاومت مردم آذربایجان روبه‌رو شد و به نارضایتی و مقابله‌هایی انجامید.<ref> [https://jhr.ui.ac.ir/article_27217.html قلی‌پور و پاشازاده، «مقاومت در برابر سیاست رفع حجاب دولت رضاشاه، مطالعه موردی: عدم همراهی قشر متوسط جدید آذربایجان»، وب‌سایت پژوهش‌های تاریخی.]</ref> | ||
==کمرنگ شدن لباس‌های محلی در آذربایجان شرقی== | ==کمرنگ شدن لباس‌های محلی در آذربایجان شرقی== | ||
لباس‌های سنتی آذربایجان شرقی با وجود ثبت ملی، در شهرها کمتر استفاده می‌شود و بیشتر به مراسم‌های خاص، برخی روستاها و ایل‌های عشایر محدود شده است. عواملی مانند جغرافیا، شرایط زندگی، اقتصادی، اجتماعی و به‌ویژه تکنولوژی، در تغییر شکل این لباس‌ها نقش دارند. ایلات مشهوری مانند شاهسون و ارسباران، برخی روستاهای شهرستان مرند از جمله گل‌آخور، بستان‌آباد و دامنه‌های سهند از مناطقی هستند که هنوز پوشش‌های محلی در آن‌ها دیده می‌شود. در مناطق عشایری نیز همچنان استفاده از لباس‌های محلی به‌صورت محدود ادامه دارد. با این حال، ورود پارچه‌ها و لباس‌های ارزان‌قیمت موجب کاهش استفاده از این پوشش‌ها، به‌ویژه در میان جوانان، شده است.<ref> [https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | لباس‌های سنتی آذربایجان شرقی با وجود ثبت ملی، در شهرها کمتر استفاده می‌شود و بیشتر به مراسم‌های خاص، برخی روستاها و ایل‌های عشایر محدود شده است. عواملی مانند جغرافیا، شرایط زندگی، اقتصادی، اجتماعی و به‌ویژه تکنولوژی، در تغییر شکل این لباس‌ها نقش دارند. ایلات مشهوری مانند شاهسون و ارسباران، برخی روستاهای شهرستان مرند از جمله گل‌آخور، بستان‌آباد و دامنه‌های سهند از مناطقی هستند که هنوز پوشش‌های محلی در آن‌ها دیده می‌شود. در مناطق عشایری نیز همچنان استفاده از لباس‌های محلی به‌صورت محدود ادامه دارد. با این حال، ورود پارچه‌ها و لباس‌های ارزان‌قیمت موجب کاهش استفاده از این پوشش‌ها، به‌ویژه در میان جوانان، شده است.<ref> [https://www.irna.ir/news/82197479/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D8 «لباس‌های محلی آذربایجان شرقی، زیبای رو به فراموشی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> | ||
