حیا در اندیشه مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

حیا در انسان، حالتی از آزرم، شرم، خجلت، تأثّر و انفعال است.<ref>مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، 1400ش، ص111.</ref> حیا در‌اندیشه مطهری به‌معنای خودداری ظریفانه از انجام کارهای زشت و ناپسند است.<ref>مطهری، یادداشت‌های استاد مطهری، 1378ش، ج5، ص297.</ref> از نظر وی، بَذاء در تقابل با حیا، به‌معنای بی‌حیایی و فحاشی است. بر اساس روایات، افرادی که بی‌حیا و فحاش هستند، هرگز بوی بهشت را نخواهند چشید.<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص75.</ref>

از دیدگاه استاد مطهری، حیا و خجالت دو مفهوم متفاوت هستند. خجالت به‌نوعی از احساس ضعف و عدم قدرت در ابراز شخصیت اشاره دارد که در مواجهه با دیگران اتفاق می‌افتد؛ به طوری که فرد نمی‌تواند خود را به درستی نشان دهد و از ترس قضاوت دیگران، شخصیت خود را مخفی می‌کند.  

از دیدگاه مطهری، صراحت لهجه و بی‌حیایی دو مفهوم کاملاً متفاوت هستند که گاهی به اشتباه یکی پنداشته می‌شوند. صراحت لهجه به‌معنای صداقت و وضوح در بیان است، در حالی که بی‌حیایی به عدم رعایت مرزهای اخلاقی اشاره دارد. مرتضی مطهری تأکید دارند که نباید از واژه «صراحت لهجه» برای توجیه رفتارهای بی‌ادبانه و ناپسند استفاده کرد. <ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص76.</ref>  

در دیدگاه مطهری، حیا به‌عنوان یک ویژگی اخلاقی، در هر دو جنس مرد و زن وجود دارد؛ اما به‌دلیل نقش ویژه‌ای که زن در جامعه و به‌عنوان حافظ ناموس اجتماعی دارد، این ویژگی در او بیشتر از مرد به چشم می‌آید. مطهری توضیح می‌دهد که زن هم ناموس خود است و هم ناموس مرد، برخلاف مرد که تنها ناموس زن به شمار می‌رود. بر اساس این نگرش، خداوند به‌دلیل نقش اجتماعی زن، حیا و شرم را در او بیشتر از مرد قرار داده است.<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص76.</ref>

مطهری بر این عقیده است که چون حیا و شرم در زنان بیشتر است، بنابراین [[خواستگاری]] در خلقت ابتدا از سوی جنس مذکر آغاز می‌شود؛ زیرا در فطرت زن، حیا و پرهیز از [[بی‌بندوباری|ابتذال]] و کاهش شأن خود، قرار دارد. <ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص76.</ref>

از نظر مطهری، حیا جزئی از تدابیر خلقت است که به‌طور طبیعی در سرشت انسان‌ها، به‌ویژه در زنان، وجود دارد. از دیدگاه او، حیا یک ویژگی فطری و الهی است که برای حفظ بنیان خانواده و به تبع آن، جامعه سالم طراحی شده است. همچنین مطهری حریم نگه داشتن زن، پرهیز از [[بدن نمایی|بدن‌نمایی]] و رعایت پوشش مناسب را به‌عنوان اصولی ضروری برای حفظ این بنیان‌ها می‌داند.<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص96.</ref> او معتقد است اگر زنی این ویژگی‌ها را نداشته باشد، از انسانیت خود منحرف شده<ref>مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1401ش، ص100.</ref> و نقش تاریخی خود را از دست داده است<ref>مطهری، آینده انقلاب اسلامی ایران، 1399ش، ص225.</ref>

*مطهری، مرتضی، خانواده و اخلاق جنسی، تهران، صدرا، 1401ش.

*مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا، 1400ش.

*مطهری، آینده انقلاب اسلامی ایران، تهران، صدرا، 1399ش.

*مطهری، نظام خانوادگی اسلام، تهران، صدرا، 1401ش.

[[رده: ویکی‌رز]]

[[رده:فقه پوشش]]