فرار از خانه
فرار از خانه؛ ترک منزل و خانواده بدون اجازۀ سرپرست قانونی.
فرار از خانه، به‌عنوان یکی از انحرافات منجر به جرایم متعددی مانند دزدی، فحشا، رفتار پرخطر جنسی و تن‌فروشی می‌شود.
مفهوم‌شناسی
فرار به‌عنوان نوعی واکنش جبرانی برای نجات از رنج‌ها، اشاره به ترک محیط نامطلوبی دارد که از نظر فرد نامساعد و غیرقابل تحمل است.[۱] این اقدام نوعی انحراف است که به جرایم دیگر منجر می‌شود.[۲] فرار از منزل، نقض مقررات خانواده است که افراد برای مدتی سایر مکان‌ها را به منزل ترجیح می‌دهند.[۳]
انواع فرار
- از نظر جنس و تأهل؛ فرار از خانه در هر دو جنس زن و مرد و متأهل یا مجرد وجود دارد.
- از نظر اطلاع خانواده؛ در بیشتر موارد فرار بدون اطلاع اعضای خانواده و ناگهانی است؛ ولی پسران معمولاً قصد خود را به‌شکل تهدید به فرار اطلاع می‌دهند.
- از نظر همراهان؛ فرار بهصورت تنها، فرارهای گروهی و فرار با جنس مخالف برای دوستی و قرار ملاقات.
- از نظر مدت زمان؛ فرار از خانه در صورت بی‌برنامه بودن و مواجهه با مشکلات، کوتاه مدت و در صورت حاد بودن مشکلات خانوادگی بدون بازگشت خواهد بود.
- از نظر مبدأ و مقصد؛ فرار از شهرستان‌ها به شهرهای بزرگ یا از شهرها به کشورهای دیگر.
- از نظر تکرار؛ فرار برای اولین بار و فرار مجدد علی‌رغم تلاش مددکاران برای برگشت به خانه.[۴]
انگیزه‌های فرار
- جلب توجه، اثبات وجود و مجبور کردن سایرین برای اجرای تمایلات؛
- کسب آزادی اقدامات، آزادی از فشارها، تحمیل‌ها، قیدوبندها، هنجارها و آزارهای خانواده؛
- لجاجت با خانواده.[۵]
عوامل فرار از خانه
- بین فرار از خانه با جنسیت، دلبستگی به خانواده و دوستان، نابسامانی و گسیختگی خانواده ارتباط وجود دارد.[۶]
- درونی؛ ویژگی‌های روانی، شخصیتی و جسمی شامل عوامل شخصیتی، ژنتیکی، روحی-روانی و بلوغ.[۷]
- بیرونی؛ عوامل خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تربیتی.
- کمبود تعلیم و تربیت؛ نداشتن مهارت‌های زندگی و پایین بودن سطح تعلیم افراد موجب کاهش سطح زندگی افراد، روی آوردن به مشاغل کاذب، بی‌توجهی به خواسته‌های اعضای خانواده و کاهش توانایی افراد در درک اقدامات آینده می‌شود.[۸]
- زنان متأهل به‌دلیل مشکلات اخلاقی همسر مانند خیانت و خشونت خانگی فرار می‌کنند.[۹] مردان متأهل به‌دلیل ناتوانی در تأمین هزینۀ زندگی، نداشتن قدرت اِعمال خشونت و کتک خوردن توسط زنان از خانه فرار می‌کنند.[۱۰] تشویق دوستان، خلأ عاطفی، نبود رابطۀ مناسب والدین و فرزندان از علل فرار پسران از منزل است. [۱۱]
آمار فرار از منزل
- از نظر محل زندگی؛ بر اساس پژوهشی، 24درصد دختران فراری در ایران، قبل از فرار، با پدر و مادر، 44درصد با یکی از والدین و 32درصد با ناپدری و نامادری زندگی می‌کنند.[۱۲]
- براساس جنسیت؛ آمار فرار از منزل در دختران در ایران شش برابر پسران است.[۱۳] 44درصد دختران فراری ترک تحصیل کرده‌اند، بیش از 35درصد دختران فراری سابقۀ اعتیاد دارند و نیمی از آنها عمدتاً از تریاک و هروئین استفاده می‌کنند.[۱۴]
- براساس سن؛ براساس آمار سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود یک میلیون نوجوان سیزده تا نوزده سال منزل را ترک می‌کنند. [۱۵] سن فرار در کودکان و نوجوانان در دنیا، زیر هجده سال است. [۱۶] سن فرار از منزل دختران در ایران به نه سالگی کاهش یافته است و بر اساس گزارش نیروی انتظامی سالانه شش هزار دختر از خانه فرار می‌کنند [۱۷] که با افزایش 15 تا 20درصد در سال مواجه است.[۱۸]
- براساس شهر؛ شهرهای تهران، مشهد، رشت، اصفهان و شیراز به‌ترتیب مقصد افراد فراری است. بیشترین آمار فرار مربوط به استان‌های خوزستان و لرستان است.[۱۹]
- از نظر نحوۀ تأمین مخارج زندگی دختران فراری؛ بر اساس پژوهش انجام گرفته، حدود 10درصد دختران فراری در ایران برنامه‌ای برای تأمین مخارج ندارند، 50درصد فاقد سرپناه مشخص برای سکونت، 8درصد قرض گرفتن، 5درصد خودفروشی، 22درصد برداشتن پول از خانه، 5درصد تبادل موادمخدر، 6درصد زندگی با جنس مخالف و ازدواج با او، 4درصد کار کردن و 6درصد دزدی. [۲۰]
تفاوت فرار از خانه در دختران و پسران
پدیدۀ فرار در دختران به ترک محل زندگی بدون اجازۀ سرپرست خود، اعم از شوهر و یا والدین و زندگی در بهزیستی، زندان یا مرکز بازپروری زنان اشاره دارد.[۲۱] پسران به‌دلیل حس آزادی و استقلال بیشتر و خطر کمتر در محیط خارج از منزل، نسبت به دختران تمایل بیشتری به فرار دارند.[۲۲] درمورد پسران، ترک منزل بعد از دوازده سالگی، فرار تلقی نمی‌شود و پسران زیادی بعد از سن دوازده سالگی به کار مشغول می‌شوند.[۲۳]
علل فرار دختران نوجوان و جوان از خانه
حدود 5درصد از دختران فراری به‌دلیل ناسازگاری با والدین، 5درصد مشکلات روانی، 15درصد اوضاع نامساعد مالی، 3درصد اعتیاد، 13درصد نبود امنیت در خانه، 16درصد اغفال، 7درصد گرایش به موضوعات انحرافی، 5درصد ازهم‌پاشیدگی خانواده، 5درصد ازدواج نابسامان، 70درصد برخورد ناشایست والدین، 53درصد کنترل شدید رفتار توسط سرپرست و والدین، 40درصد به‌دلیل فرزند طلاق بودن، 30درصد وجود اعضای معتاد در خانواده، 22درصد داشتن سابقۀ زندان و 7درصد به‌دلیل اینکه غالبا شاهد مشاجره در خانواده بوده‌اند، اقدام به فرار کرده‌اند.[۲۴]
براساس آمارها، 80درصد از دختران فراری متعلق به خانواده‌های نابسامان هستند. 30درصد دختران جوان به‌دلیل نارضایتی به ازدواج فرار می‌کنند.[۲۵] تبعیض بین فرزندان، محدودیت و آزادی مطلق آنان،[۲۶] فرار از خانه با وعدۀ پوچ مهاجرت به اروپا،[۲۷] فریب دختران با وعدۀ ازدواج، [۲۸] گسترش ارتباطات مجازی و روابط دختر و پسر، [۲۹] رشد انحراف به‌دنبال سخت‌گیری‌های غیرمنطقی و بی‌جای بزرگ‌سالان، میل به رهایی از قیدوبندهای خانواده، فرار از فشارهای اجتماعی و خانواده، خشم، ترس، انتقام‌جویی، عوامل آشفتۀ خانوادگی، اختلالات روحی، عاطفی و ژنتیکیِ منجر به افسردگی و خودگریزی، فساد اخلاقی، اعتیاد، بدرفتاری و بحران‌های اخلاقی والدین، طلاق، تنوع‌طلبی والدین، دریافت حمایت کم، آزارهای جنسی از سوی خانواده، شرایط غیرقابل تحمل خانه، فقدان ابراز محبت در خانه، تنبیه زیاد، مشکلات ارتباطی در خانه، داشتن مشکل با نامادری و ناپدری، حس بی‌ارزشی، خردشدگی، شنیدن ناسزا، بدرفتاری برادر بزرگ‌تر در صورت سرپرستی، مشاجرۀ دایمی و سوءرفتار جنسیتی دوران کودکی موجب فرار دختران از منزل می‌شود.[۳۰]
رویکردهای پدیدۀ فرار دختران
- رویکرد انگیزشی؛ در این رویکرد، انگیزه‌های افراد و عواملی مانند گرایش به یک موضوع و اجتناب از آن و نیازهای جسمی، روان‌شناختی و اجتماعی تعیین‌کنندۀ رفتار هستند. بر این اساس، دختران بر اثر تحقیر شدن در مدرسه، با انگیزۀ فرار از مناقشات خانوادگی، جست‌وجوی خوشی و انجام دادن فعالیت‌های ممنوع در خانه، مانند مصرف الکل و فعالیت جنسی فرار می‌کنند.
- رویکرد شخصیتی؛ این رویکرد که بر همراهی انگیزه‌ها با ویژگی‌های شخصیتی دختران و تسلط بیرونی و درونی تمرکز دارد، به رابطۀ بین فرار و ویژگی‌های شخصیتی مانند هیجان‌پذیری، خطرپذیری و تکانشی بودن تأکید دارد و بیان می‌کند که حس تسلط نداشتن، موجب میل به رفتارهای بیانگر حس ناامیدی مانند فرار از خانه می‌شود.[۳۱]
فرار از منزل در کودکان و نوجوان
اولین تصمیم فرار از منزل از نه سالگی شروع می‌شود که برای دفعۀ اول خطرناک نیست؛ زیرا کودکان و نوجوانان فراری، بعد از چند ساعت سرگردانی و پریشانی به منزل بر‌می‌گردند و در صورت برخورد و تنبیه شدید است که اقدام به فرار مجدد و یا خودکشی می‌کنند. در 12 تا 20 سالگی میل به فرار جدی‌تر است.[۳۲] کودکان و نوجوانان به‌دلیل استقلال، خشم، عدم کنترل هیجان، جست‌وجوی هیجان و خودمختاری از خانه فرار می‌کنند. [۳۳]
فرار از منزل در غرب
زوال ارزش‌های خانواده در غرب با مادی‌‌گرایی، رضایت شخصی و لذت آنی به‌جای سعادت جمعی در خانواده مشهود است و دگرگونی هنجارهای اجتماعی موجب گرایش به خانواده‌های از‌هم‌پاشیده و نابسامانی کودکان شده است.[۳۴] در آمریکا سالانه حدود 1.5 میلیون کودک از خانه فرار می‌کنند.[۳۵] به ازای هر هفت نوجوان، یک نفر از خانه فرار می‌کند که بیشتر آنها پسر هستند.[۳۶] درصد بالایی از دختران نوجوان فراری در آمریکا به خانواده‌هایی با مشکلات اقتصادی و اجتماعی شرایط نامتعادل تعلق دارند و دچار حاملگی قبل از ازدواج می‌شوند و در رفتارهایی مانند بی‌بندوباری جنسی، ولگردی و خودکشی درصد بالاتری از پسران دارند.[۳۷]
نقش رسانه در فرار از منزل
رسانه‌ها نقش دوگانه و مهمی در جامعه‌پذیری و یا انحرافات اجتماعی دارند. رسانه‌ها با آشناکردن افراد با لذت‌ها و چشم‌اندازهای جدید بر خواسته‌ها دامن می‌زنند، پاسخگونبودن خانواده به خواسته‌های ناشی از آشنایی افراد با لذت‌ها و چشم‌اندازهای جدید ناشی از رسانه، موجب دلزدگی فرزند از خانواده می‌شود. فیلم‌های منتشرشده در مطبوعات و رسانه‌ها در مورد فرار، قبح این عمل را از بین می‌برد. حس شکاف بین چشم‌انداز ارائه‌شدۀ خانوادگی و اجتماعی نشرشده و زندگی واقعی موجب شکاف می‌شود.[۳۸]
شناسایی نوجوانان فراری
مددکاران مستقر در پارک‌ها و پایانه‌های مسافربری، دختران و پسران فراری را شناسایی می‌کنند.[۳۹] پذیرش افراد فراری در مراکز بهزیستی بهصورت خودمعرف، دستور قاضی یا نیروی انتظامی و اورژانس اجتماعی است. [۴۰] توجه نداشتن به ریشۀ فرار و طراحی مکانی موقت، محیطی برای کسب اطلاعات و تجارب تازه‌کارها، توجیه فرار، جسورتر شدن آنها، عاملی برای تکرار این عمل برای افراد مستقر در بهزیستی است.[۴۱]
راهکارهای پیشگیری از فرار کودکان و نوجوانان
- اصلاح ویژگی‌های شخصیتی؛ ارتقای تعادل شخصیتی و انعطاف‌پذیری مانند عزت‌نفس، خودپندارۀ مثبت، خودکنترلی، خودگردانی و خوش‌بینی.
- ایجاد مهارت ارتباطی؛ توانایی بهرۀ مناسب از مهارت‌های کسب شده و ایجاد تعادل بین آموخته‌ها و استعدادهای درونی نوجوانان.
- آگاه‌سازی؛ افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان، با نمایش فیلم، انتشار پوستر و کتاب و سخنرانی به‌منظور تغییر در نگرش و رفتار آنها و آگاه‌سازی والدین به جایگاه خود و تببین حق فرزندان و مشارکت آنها در اجرای برنامه‌ها.
- جایگزینی موقعیت؛ ایجاد موقعیت‌هایی جذاب مرتبط با زندگی واقعی برای تقویت اعتمادبه‌نفس و استفاده از فعالیت‌های هنری، ورزشی و تفریحی برای آرامش، نوجویی و هیجان.
- پرورش عاطفی؛ رشد ویژگی‌های عاطفی از راه برنامه‌هایی مانند بهبود نگرش، مسئولیت‌پذیری، خودشناسی و کمک به تحقق نیازهای فردی.
- حمایت خانواده؛ وجود پیوندهای عاطفی در خانواده، مراقبت والدین و تأمین رشد و پرورش، [۴۲] امن نگه داشتن محیط خانه، آموزش فرزندان برای بیان مشکلات خود، نشان دادن علاقه به فرزندان، همدلی با فرزندان، حمایت از آنها در بحران‌ها، توجه به تهدیدهای فرزندان در مورد فرار، جویا شدن علل و یافتن راهکار برای آن.[۴۳]
- رسانه؛ ارائۀ ارزش‌ها، آموزش مهارت‌های اجتماعی، آگاه‌سازی کودکان از موقعیت‌های خطرناک، نقد رفتارهای نابهنجار در کودکان و ارتقای موفقیت‌جویی در نوجوانان با استفاده از رسانه قابل تحقق است.[۴۴] برنامه‌ریزی درست و بررسی عوامل مؤثر بر فرار، نمایش هنجارهای سالم و متناسب با فرهنگ ایرانی در رسانه، آگاه‌سازی والدین به وظایف آنها در قبال فرزندان، افزایش اطلاعات جوانان و نوجوانان با هدف هویت‌بخشی، شخصیت‌سازی و فرهنگ‌سازی، تقویت پایه‌های اعتقادی، مذهبی و فرهنگ ایرانی در رسانه [۴۵] و به تصویر کشیدن واقعیت زندگی فرار دختران از خانه برای تأمل در عواقب آن برای دخترانی که قصد فرار دارند.[۴۶]
- حمایت آموزش‌وپرورش؛ برخورداری کودکان و نوجوانان از آموزش‌وپرورش رایگان، تناسب امکانات آموزشی با زندگی واقعی، [۴۷] ایجاد تحولات فرهنگی بنیادی و افزایش سطح دانش دانش‌آموزان.[۴۸]
- آموزش والدین دربارۀ نحوۀ رفتار با جوانان از راه رسانه و سمینار، استفاده از مشاوران و مددکاران مجرب در مدارس؛[۴۹]
- کسب رویکرد عقلانی، اجتماعی و عاطفی؛ آموختن مهارت‌های لازم توسط نوجوانان برای قدرت تشخیص و زیرسؤال‌بردن عقاید نامعقول اکتسابی و ساخته‌شده و حفظ‌شده و تغییر واکنش‌های هیجانی با توجه به موقعیت‌ها.[۵۰]
- توانمندسازی فرهنگی خانواده‌ها، آموزش مهارت‌های فرزندپروری،[۵۱] همسویی ارزش‌های خانواده و محیط آموزشی و رسانه برای ایجاد تعادل در پیشگیری از فرار کودکان و نوجوانان مؤثر است.[۵۲]
نقش باورهای مذهبی در پیشگیری از فرار از منزل
تمایلات مذهبی به‌عنوان عامل نظارتی، موجب جلوگیری از فرار از خانه می‌شود. افراد معتقد به عقاید مذهبی که جامعه‌پذیری خود را در خانواده گذرانده‌اند و برای خانواده و نقش آن اهمیت قائل هستند، به‌دلیل اعتقاد و پای‌بندی به اصول شرع و امید دستیابی به لذت‌های باقی، نیازهای خود را برای رسیدن به رستگاری به تأخیر می‌اندازند و از لذایذ افسارگسیخته دوری می‌کنند.[۵۳]
پیامدهای فرار از خانه
اگرچه فرار از منزل پدیده‌ای فردی به‌نظر می‌آید؛ ولی منشأ رفتارهای ضداجتماعی، آشفتگی و اختلال در جامعه است.[۵۴]
- فرار از خانه موجب بی‌خانمانی، فحشا، اعتیاد به موادمخدر، بی‌بندوباری جنسی،[۵۵] سرقت، اعتیاد، توزیع موادمخدر، تشکیل خانه‌های فساد، مورد آزار و سوءاستفاده قرارگرفتن، افزایش جرم و جنایت، پیدایش و افزایش باندهای جنایت و بزهکاری برای استثمار دختران نوجوان، آسیب سلامت و امنیت می‌شود.
- پیامدهای فرار کودکان و نوجوانان؛ فرار کودکان از منزل موجب ایجاد پدیدۀ کودکان خیابانی، بزهکاری، ورود زودرس به محیط آسیب‌زای بیرون منزل، فریب نوجوانان دیگر، ازبین‌رفتن نوجوانان به‌عنوان آینده‌سازان و سرمایۀ اجتماعی ملی[۵۶] و رفتارهای جنسی پرخطر می‌شود. نوجوانان پس از فرار در مواجهه با محیط خارج از منزل، دچار سردرگمی می‌شوند. با افزایش مخاطرات و تنش‌ها، به‌دلیل ناتوانی در کنترل هیجان، قادر به ارزیابی موقعیت جدید و بازداری بر رفتار خود نیستند و به‌جای حل مسئله، دچار هیجان می‌شوند که موجب ایجاد الگوی غیرمنعطف تجربه و پاسخ و آسیب‌های اجتماعی و روان‌شناختی می‌شود. [۵۷]
- پیامدهای فرار دختران؛ به 60درصد از دختران فراری از هفتۀ اول تعرض می‌شود و بیش از نیمی از آنها برای کسب سرپناه یا پول در مدت فرار، هر روز ارتباط جنسی دارند. 90درصد دختران فراری جذب باندهای فساد می‌شوند. به بیشتر دختران فراری در کمتر از 24 ساعت پس از فرار تجاوز می‌شود. طبق آمار بین‌المللی، این باندها، سالانه ده میلیون دلار بابت قاچاق و تجارت دختران و زنان سود می‌کنند. [۵۸]
- فرار دختران از منزل موجب می‌شود که آنها در تربیت نسل آینده و الگوبودن برای فرزندان دچار مشکل شوند. بروز معضل زنان خیابانی، کاهش سن آسیب‌های اجتماعی، خودفروشی و خودکشی از پیامدهای فرار دختران از منزل است.[۵۹] فرار دختران باعث بدنامی و ننگ خانواده می‌شود و ضربۀ شدیدی به شرافت و حیثیت خانواده وارد می‌کند و نمایانگر ناکارآمدی، اختلاف و تعارض خانواده است.[۶۰]
پانویس
- ↑ «فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا.
- ↑ عابدی تهرانی و افشاری، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، 1390ش، ص3.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص252.
- ↑ «انواع فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا.
- ↑ جوادی، «انگیزه و انواع فرار»، وب‌سایت میگنا.
- ↑ افراسیابی و عرب‌مقدم، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، 1390ش، ص163.
- ↑ عابدی تهرانی و افشاری، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، 1390ش، ص4.
- ↑ «فرار از منزل چیست و علل فرار دختران از خانه چیست؟»، وب‌سایت مؤسسۀ حقوق سروش نافعان دادمان.
- ↑ «انواع فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا.
- ↑ «افزایش فرار مردان همسردار از خانه»، روزنامۀ توسعۀ ایرانی.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ «بن‌بستی به نام فرار از خانه»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ افراسیابی و عرب‌مقدم، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، 1390ش، ص164.
- ↑ «بیشترین سن فرار از خانه چند سالگی است؟/ چرا نوجوانان فراری به تهران و مشهد روی می‌آورند»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران –ایسکانیوز.
- ↑ «سن دختران فراری هر روز کاهش می‌یابد»، خبرآنلاین.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ «دختران و پسران فراری به این 5 استان می‌روند!/ علل فرار از خانه!»، وب‌سایت رکنا.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص257.
- ↑ افراسیابی و عرب‌مقدم، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، 1390ش، ص177.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص253.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص252 و 255.
- ↑ «آسیب اجتماعی فرار از خانه و زمینه‌ها و ابعاد آن»، وب‌سایت افسران.
- ↑ «فرار از خانه با وعدۀ پوشالی مهاجرت به اروپا»، وب‌سایت پایگاه خبری خلیج‌فارس.]
- ↑ «دختر جوان با رویای ازدواج و مهاجرت از خانه گریخت»، اعتمادآنلاین.
- ↑ «ارتباطات مجازی فرار از خانه را به فرار در خانه تبدیل کرده است»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص252-253 و 255 و 263.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص255 و 256.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص103.
- ↑ قاسمی و دیگران، «اثربخشی رفتار درمانی عقلانی- هیجانی بر سیستم‌های فعال‌ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقۀ فرار از خانه»، 1400ش، ص262.
- ↑ «مسابقۀ اروپا و آمریکا در فروپاشی زندگی خانوادگی»، وب‌سایت پیشخوان.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص252.
- ↑ «بیشترین سن فرار از خانه چند سالگی است؟/ چرا نوجوانان فراری به تهران و مشهد روی می‌آورند»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران – ایسکانیوز.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص254 و 262.
- ↑ افراسیابی و عرب‌مقدم، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، 1390ش، ص183.
- ↑ «بیشترین سن فرار از خانه چند سالگی است؟/ چرا نوجوانان فراری به تهران و مشهد روی می‌آورند»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران – ایسکانیوز.
- ↑ «اختلاف نظر فرزندان با پدر و مادر دلیل فرار از خانه»، مهرنیوز.
- ↑ «تحقیق بررسی علل فرار دختران»، وب‌سایت بانک مقاله.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص116-120 و 113-118.
- ↑ «جلوگیری از فرار در منزل» وب‌سایت ذهن نو.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص116-120 و 113-118.
- ↑ عابدی تهرانی و افشاری، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، 1390ش، ص7.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص121 و 122.
- ↑ حقیقت‌دوست، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، 1383ش، ص253.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ قاسمی و دیگران، «اثربخشی رفتار درمانی عقلانی- هیجانی بر سیستم‌های فعال‌ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقۀ فرار از خانه»، 1400ش، ص269.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص120.
- ↑ عابدی تهرانی و افشاری، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، 1390ش، ص5.
- ↑ افراسیابی و عرب‌مقدم، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، 1390ش، ص180 و 181.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص100.
- ↑ «فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا.
- ↑ معظمی و اسمعیلی، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، 1399ش، ص100 و 119.
- ↑ قاسمی و دیگران، «اثربخشی رفتار درمانی عقلانی- هیجانی بر سیستم‌های فعال‌ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقۀ فرار از خانه»، 1400ش، ص263 و 268.
- ↑ «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز.
- ↑ عابدی تهرانی و افشاری، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، 1390ش، ص6.
- ↑ «آسیب اجتماعی فرار از خانه و زمینه‌ها و ابعاد آن»، وب‌سایت افسران.
منابع
- افراسیابی، حسین و عرب مقدم، نرگس، «مطالعۀ عوامل مرتبط با گرایش نوجوانان به فرار از خانه»، فصلنامۀ دانش انتظامی، شمارۀ دوم، 1390ش.
- «افزایش فرار مردان همسردار از خانه»، روزنامۀ توسعۀ ایرانی، تاریخ درج مطلب: 5 اردیبهشت 1401ش.
- «انواع فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا، تاریخ بازدید: 2 فروردین 1403ش.
- «اختلاف نظر فرزندان با پدر و مادر دلیل فرار از خانه»، مهرنیوز، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1401ش.
- «ارتباطات مجازی فرار از خانه را به فرار در خانه تبدیل کرده است»، خبرگزاری ایرنا، تایخ بازدید: 2 فروردین 1403ش.
- «اصرار غرب بر ترویج فردگرایی در ایران»، وب‌سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، تاریخ درج مطلب: 7 آذر 1401ش.
- «آسیب اجتماعی فرار از خانه و زمینه‌ها و ابعاد آن»، وب‌سایت افسران، تاریخ بازدید: 2 فروردین 1403ش.
- «بن‌بستی به نام فرار از خانه»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 4 بهمن 1396ش.
- «بیشترین سن فرار از خانه چند سالگی است؟/ چرا نوجوانان فراری به تهران و مشهد روی می‌آورند»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران - ایسکانیوز، تاریخ درج مطلب: 15 بهمن 1396ش.
- «تحقیق بررسی علل فرار دختران»، وب‌سایت بانک مقاله، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1403ش.
- «جلوگیری از فرار در منزل» وب‌سایت ذهن نو، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1403ش.
- جوادی، محمدرضا، «انگیزه و انواع فرار»، وب‌سایت میگنا، تاریخ درج مطلب 30 دی 1400ش.
- حقیقت‌دوست، زهرا، «عوامل زمینه‌ساز فرار دختران از خانه»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، شمارۀ سیزده، تابستان 1383ش.
- «خانواده در فرهنگ ایرانی»، وب‌سایت بلوگفا، تاریخ بازدید: 2 فروردین 1403ش.
- «دختران و پسران فراری به این 5 استان می‌روند!/ علل فرار از خانه!»، وب‌سایت رکنا، تاریخ درج مطلب: 6 بهمن 1399ش.
- «دختر جوان با رویای ازدواج و مهاجرت از خانه گریخت»، اعتمادآنلاین، تاریخ درج مطلب: 27 شهریور 1402ش.
- «سن دختران فراری هر روز کاهش می‌یابد»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 16 دی 1388ش.
- صدیق اورعی، غلامرضا، «نفوذ فرهنگ غرب در ایران»، نامۀ پژوهش، شمارۀ چهارده و پانزده، پاییز و زمستان 1378ش.
- عابدی تهرانی، طاهره و افشاری، فاطمه، «تأثیر رسانه در گسترش مصادیق بی‌بندوباری (فرار از خانه و روابط جنسی نامشروع) و راه‌حل‌های آن»، فقه و حقوق خانوده، شمارۀ 55، پاییز و زمستان 1390ش.
- «علل و پیامدهای فرار دختران از خانه»، وب‌سایت مگز ایرانز، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1403ش.
- «فرار از خانه»، وب‌سایت فیلیا، تاریخ بازدید: 25 اسفند 1402ش.
- «فرار از خانه با وعدۀ پوشالی مهاجرت به اروپا»، وب‌سایت پایگاه خبری خلیج‌فارس، تاریخ درج مطلب: 28 شهریور 1402ش.
- «فرار از منزل چیست و علل فرار دختران از خانه چیست؟»، وب‌سایت مؤسسۀ حقوق سروش نافعان دادمان، تاریخ بازدید: 25 اسفند 1402ش.
- قاسمی، اعظم و دیگران، «اثربخشی رفتار درمانی عقلانی- هیجانی بر سیستم‌های فعال‌ساز/ بازداری رفتاری، رفتارهای پرخطر جنسی و اجتناب تجربی در نوجوانان دارای سابقۀ فرار از خانه»، رویش روان‌شناسی، شمارۀ دوازده، اسفند 1400ش.
- «مسابقۀ اروپا و آمریکا در فروپاشی زندگی خانوادگی»، وب‌سایت پیشخوان، تاریخ درج مطلب: 7 آذر 1402ش. معظمی، شهلا و اسمعیلی، محسن، «جرم‌شناسی پدیدۀ فرار از منزل نوجوانان»، رهیافت پیشگیری از جرم، دورۀ سوم، تابستان 1399ش.
- نیک‌پور، سحر، «مقایسۀ نهاد خانواده در اسلام و غرب»، فصلنامۀ تحقیقات نوین میان رشته‌ای حقوق، شمارۀ سوم، پاییز 1401ش.