ناکامی جنسی

ناکامی جنسی؛ احساس ناخوشایند ناشی از عدم ارضا یا ارضای ناکافی میل جنسی.

ناکامی جنسی حالتی ناخوشایند است که فرد هنگام ارضا نشدن نیاز جنسی‌اش تجربه می‌کند و می‌تواند به علائمی مانند افزایش تخیلات جنسی و کاهش تمرکز منجر شود. عوامل مختلفی مانند بیماری‌های روان‌شناختی، ضعف جسمانی و تماشای فیلم‌های پورن در بروز این وضعیت نقش دارند. استمرار این ناکامی می‌تواند به پیامدهایی چون فشار روانی، اختلافات زناشویی و طلاق منجر شود. تقویت مهارت‌های جنسی، درمان بیماری‌های زمینه‌ای و مشاوره می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.

تعریف ناکامی جنسی

ناکامی جنسی به واکنش‌های روانی یا بیولوژیکی اطلاق می‌شود که فرد در پی عدم ارضای میل جنسی از خود نشان می‌دهد. ناکامی جنسی زمانی ایجاد می‌شود که نیازهای فرد از نظر میزان و کیفیت رابطه جنسی، آن‌طور که می‌خواهد برآورده نشود.

نشانه‌های ناکامی جنسی

برخی از علائم ناکامی و سرخوردگی جنسی عبارتند از: افزایش خیال‌پردازی در مورد رابطه جنسی، بروز پرخاشگری، احساس ناامیدی، فشار خون بالا در زنان، افسردگی یا اضطراب در زنان، حواس پرتی مداوم، تغییر در وضعیت خواب و احساس بی‌کفایتی

انواع ناکامی جنسی

با توجه به اولویت‌ها، نیازها و شرایط افراد در مسائل جنسی، ناکامی جنسی به سه دسته تقسیم می‌شود:

ناکامی ناشی از نداشتن رابطه جنسی

این نوع ناکامی جنسی زمانی رخ می‌دهد که فرد به مدت طولانی از رابطه جنسی محروم می‌شود. حتی انتظار کوتاه‌مدت نیز، بسته به سطح برانگیختگی و شدت میل جنسی، می‌تواند احساسات شدیدی در فرد ایجاد کند. طبق نظریه‌های ناکامی-پرخاشگری، هر چه هدف برای فرد اهمیت بیشتری داشته باشد، عدم دستیابی به آن موجب واکنش‌های عاطفی و رفتاری شدیدتر خواهد شد. در برخی موارد، فرد ممکن است احساس کند هیچ چیز به اندازه رابطه جنسی برای او اهمیت ندارد.

ناکامی ناشی از عدم‌دسترسی به فرد مطلوب برای رابطه جنسی

ناکامی ناشی از عدم‌دسترسی به فرد مطلوب برای رابطه جنسی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به تعداد کافی رابطه جنسی داشته باشد؛ اما همچنان احساس ناکامی می‌کند، چرا که بر این باور است که قادر به برقراری رابطه جنسی با فردی که برای او مطلوب است، نیست.

ناکامی ناشی از فعالیت های جنسی نابسامان

برخی از فعالیت‌های جنسی به‌دلیل اینکه لذت‌بخش نیستند یا نمی‌توانند میل به ارگاسم را ارضا کنند، باعث احساس ناکامی می‌شوند. حتی اگر از نظر جسمی نیازهای بیولوژیکی برطرف شوند، ممکن است از نظر روانی رضایت ایجاد نشود. این احساس ناکامی می‌تواند به نوع یا کیفیت رابطه جنسی مربوط باشد. برای مثال، برخی افراد ممکن است به‌دلیل عدم توانایی در داشتن نوع خاصی از رابطه جنسی یا عدم برآورده شدن خواسته‌های خاص خود، احساس نارضایتی کنند. همچنین مدت زمان، سرعت، احساسات و شرایط کلی رابطه نیز می‌تواند در ایجاد یا عدم ایجاد رضایت نقش داشته باشد.

دلایل و زمینه‌های ناکامی جنسی

برخی از عوامل ناکامی جنسی عبارتند از:

بیماری‌های روانشناختی

بیماری‌های روان‌شناختی و ناکامی جنسی می‌توانند تأثیرات متقابل بر یکدیگر داشته باشند. در بسیاری از موارد، مشکلات روانی ممکن است ناشی از ناکامی‌های جنسی باشند، در حالی که برخی ناکامی‌ها نیز می‌توانند نتیجه اختلالات روان‌شناختی باشند. یکی از نمونه‌های بارز اختلالات روان‌شناختی در این زمینه، وسواس است. برای مثال، فردی که به وسواس مبتلاست ممکن است به‌دلیل ترس از آلودگی، از لذت‌های جنسی صرف‌نظر کند و دچار ناکامی شود.

ضعف جسمانی

ضعف قوای جسمی تأثیر منفی بر مسائل جنسی فرد دارد.

ناآشنایی با مسائل جنسی

آگاهی از نحوه عملکرد قوای جنسی و داشتن مهارت‌های لازم در تعاملات جنسی نقش مهمی در دستیابی به کامیابی جنسی دارد. در عین حال، نبود این آگاهی و مهارت‌ها می‌تواند موجب ناکامی شده و تعامل جنسی را با مشکل مواجه کند.

انتظارات متفاوت زوجین از ارتباط جنسی

در بسیاری از موارد علت بروز احساس محرومیت جنسی، تفاوت انتظارات زوجین از کمیت و کیفیت رابطه جنسی است.

نامناسب بودن شرایط هنگام آمیزش جنسی

برخی عوامل مانند خستگی جسمی، مساعد نبودن موقعیت زمانی و مکانی، وجود مزاحمت‌های بیرونی و درونی، حضور دیگران (مانند فرزندان و هراس از بیدار شدن آنها)، ترس از دیده شدن یا شنیده شدن صدای خود با همسر به‌هنگام آمیزش، نگرانی از پیامدهای آمیزش (مانند سردی هوا و نبود آب برای شست‌و‌شو و غسل) مانع آمیزش کامیابانه هستند.

تماشای فیلم‌های پورن

تماﺷﺎی ﻣﺤﺘﻮای جنسی نامناسب ﺑﺮ الگوگیری اﻓﺮاد ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و می‌تواند ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر بر همسر شده و توقعات غیرواقع‌بینانه ایجاد کند.

خودارضایی

خودارضایی همسر می‌تواند احساس ناکامی جنسی ایجاد کند. در یکی از پژوهش‌های میدانی، برخی از زنان شرکت‌کننده گزارش دادند که به دلیل خودارضایی همسران‌شان، از تجربه رابطه کامل محروم شده و ناراضی مانده‌اند.

اختلال در عملکرد جنسی

برخی افراد به‌خاطر وجود بیماری یا مشکل زمینه‌ای (مانند افسردگی، مشکل نعوظ و یا زودانزالی در مردان)، رابطه جنسی‌شان دچار اختلال می‌شود. بر اثر چنین مشکلاتی ممکن است رابطه یا اساساً شکل نگیرد و یا به‌سرعت تمام شود. در نتیجه فرد نمی‌تواند کامیابی جنسی را تجربه کند. در یکی از پژوهش‌ها نیز برخی از زنان، نابهنجاری و کژکاری‌های جنسی مردان را از عوامل مهم تأثیرگذار در احساس ناکامی مطرح کردند.

ارتباط عاطفی ناکافی

عدم ارتباط عاطفی مطلوب نیز می‌تواند از عوامل مهم تأثیرگذار در احساس ناکامی جنسی زنان باشد.

پیامدهای ناکامی جنسی

برخی از پیامدهای ناکامی جنسی عبارتند از:

آسیب‌های جسمی

عدم پاسخ‌گویی مناسب به میل جنسی می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود. در یکی از پژوهش‌ها، گروهی از زنان به مشکلاتی مانند سردرد، دردهای عضلانی (به‌ویژه کمردرد)، بی‌میلی جنسی تبعی، دردهای لگنی و درد تناسلی اشاره کردند که به‌دنبال ناکامی جنسی ایجاد شده بود.

فشار روانی

یکی از آثار مهم رابطه جنسی با کیفیت، ایجاد حس آرامش و رهاشدگی در افراد است؛ ولی نداشتن رابطه مطلوب و ناکامی جنسی می‌تواند منجر به مشکلاتی از قبیل افسردگی و کلافگی در فرد شود. گروهی از پژوهشگران نیز از طریق مصاحبه با ۲۰ نفر از زنان متأهل به این نتیجه رسیدند که عدم دستیابی مکرر به ارگاسم، منجر به پیامدهایی از قبیل عصبی بودن، پرخاشگری، حسادت به ارگاسم شوهر، سرخوردگی و پشیمانی از ازدواج شده است.

کاهش عزت نفس

ناکامی جنسی می‌تواند منجر به احساس بی‌کفایتی و کاهش عزت نفس در فرد شود.

کاهش بهره‌وری

بر اثر ناکامی در ارضای تمایلات برآورده نشده، فرد دچار مشکل در تمرکز می‌شود. حواس‌پرتی‌های ناشی این مساله می‌تواند تمرکز فرد در انجام وظایف محوله را دچار چالش کرده و بر بهره‌وری توانایی شناختی وی تأثیر منفی بگذارند.

خشونت نسبت به فرزندان

در جامعه‌شناسی خانواده، ناکامی جنسی به‌عنوان یکی از دلایل خشونت والدین نسبت به فرزندان مطرح می‌شود. زمانی که زوجین در روابط جنسی خود رضایت کافی ندارند، این ناکامی ممکن است منجر به برخوردهای خشونت‌آمیز با کودکان شود.

اختلافات زناشویی

در برخی موارد ناکامی جنسی باعث بروز اﺧﺘﻼﻓﺎت و ﺗﻨﺶ بین زوجین می‌شود. دعوای مکرر، بی‌احترامی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ همدیگر، کاهش اعتمادبه‌نفس و صداقت از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی این ناکامی است. در پژوهشی نیز با بررسی ۲۰۰ زن ناسازگار این یافته بدست آمد که ناکامی جنسی بیشترین سهم در میزان ناسازگاری زناشویی دارد.

افزایش احتمال خیانت زناشویی

ناکامی جنسی می‌تواند منجر به ایجاد گرایش به ارتباطات خارج از چارچوب خانواده شود.

افزایش احتمال طلاق

در پژوهشی، گروهی از زنان مورد مصاحبه قرار گرفتند. برخی از آن‌ها در مواجهه با ناکامی‌های جنسی تصمیم به جدایی گرفته بودند. این افراد پس از طی فرآیند اختلافات زناشویی، در نهایت طلاق را به‌عنوان یک راه‌حل می‌دیدند؛ حتی برخی از آن‌ها در آستانه جدایی بودند.

شیوه‌های مواجهه با ناکامی جنسی

برخی از شیوه‌های مواجهه با ناکامی جنسی عبارتند از:

1. انجام ورزش و تکنیک‌های تمدد اعصاب؛ فعالیت بدنی و تمرینات تمدد اعصاب از روش‌های مفید برای آزادسازی انرژی‌های تخلیه نشده هستند.
2. انجام فعالیت‌های لذت‌بخش غیرجنسی؛ این فعالیت‌ها می‌توانند حواس فرد را از نیازهای برآورده نشده پرت کنند. فعالیت‌هایی از قبیل شرکت در رویدادهای اجتماعی، دیدار با دوستان و یا یادگیری یک مهارت جدید راهکارهای خوبی برای دورکردن ذهن از رابطه جنسی هستند.
3. گفتگوی صریح با همسر؛ گفتگوی بی‌پرده با همسر درباره نیازهای جنسی کمک می‌کند از نیازهای هم باخبر شده و بتوانند به تفاهمی در این زمینه دست پیدا کنند. همچنین زوجین با شناسایی نقاط حساس تحریک جنسی همدیگر می‌توانند مطمئن شوند که طرف مقابل هم از رابطه جنسی لذت می‌برد.
4. افزایش آگاهی و مهارت‌های جنسی؛ از جمله عوامل مؤثر در بهبود تجربه ارگاسم می‌توان به افزایش آگاهی فرد از روند ارگاسم همسر، شناخت بهتر شیوه‌های تعامل روانی، عاطفی و رفتاری با او و نیز تقویت مهارت گفت‌وگوی جنسی میان زوجین اشاره کرد.
5. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای؛ اگر ناکامی ریشه در بیماری‌های زمینه‌ای دارد با کنترل آنها می‌توان رضایت جنسی را بالا برد.
6. دارو درمانی؛ اگر احساس محرومیت جنسی به‌خاطر اختلالات جنسی مانند انزال‌زودرس است، مصرف داور با تجویز پزشک می‌تواند به بهبود قابل توجه این مشکل کمک کند.
7. مشاوره با متخصص؛ فرد از طریق مشاوره فردی، زوج درمانی و سکس‌تراپی، می‌تواند ایده‌های خوبی برای بهبود مهارت‌های ارتباطی کسب کند و همچنین تکنیک‌های مناسبی جهت بهبود زندگی جنسی یاد بگیرد.

منابع

• حامدی، مهدی، «چگونه با ناکامی جنسی کنار بیاییم؟»، وب‌سایت دکترحامدی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ فروردین ۱۴۰۴ش.
• حسین‌پور، روح‌الله، «علل ناکامی جنسی همسران»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 17 اردیبهشت 1397ش.
• حسینی، سیدحسن، «تشریح علل بروز خشونت در جامعه از دیدگاه یک جامعه‌شناس: بیکاری، نمایش ثروت، راه ننداختن کارِ مردم در ادارات، رشوه و ناکامی جنسی»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 5 خرداد 1397ش.
• شاکری ‌گلپایگانی، طوبی و بهرامی، لیلا، «ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درك زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ از ناکامی جنسی و پیامدهای آن»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ علمی پژوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ مددکاری اﺟﺘﻤﺎعی، دوره ﻧﻬﻢ، ﺷﻤﺎره32، 1401ش.
• مسعودی‌اصل، شبنم، «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با ناسازگاری زناشویی در شهر تبریز»، مجله مطالعات جامعه شناسی، دوره 9، شماره 31، 1395ش.
• منصوری، مهدیه، «محرومیت جنسی؛ علائم، علت، راه درمان»، وب‌سایت چطور، تاریخ به‌روزرسانی مطلب: 30 بهمن 1402ش.
• نکولعل‌تک، مریم و دیگران، «کامیابی و ناکامی در رابطه جنسی: تبیین تجربه زنان ایرانی»، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، سال 8، ویژه‌نامه، 1398ش.
• Lankford, A., "A sexual frustration theory of aggression, violence, and crime", Journal of Criminal Justice, 77(10(, 2021.
• Miles, LMFT, Janice, "Signs of Sexual Frustration & How to Deal with It", choosingtherapy website, Published: June 14, 2022
• Roopa, M, Madhu," Sexual Frustration: Signs and How to Deal with it?", healthsy website, 23 Dec, 2023