لباس مردم خراسان جنوبی: تفاوت میان نسخه‌ها

پوشش مردم خراسان جنوبی تنوع و زیبایی ویژه‌ای دارد. در میان سرپوش‌های زنان بیرجندی، «کلاه‌پول» از اهمیت خاصی برخوردار است و دختران از سن هفت سالگی آن را بر سر می‌گذارند. رنگ‌های غالب در لباس مردم این منطقه، [[سبز (رنگ)|سبز]] و آبی است که ریشه در باورهای دینی آنان دارد. لباس زنان بیرجندی علاوه بر زیبایی، متناسب با شرایط آب و هوایی، پوشیده و راحت است. مردان نیز از پیراهن، شلوار و انواع سرپوش‌های محلی استفاده می‌کنند.  

لباس زنان خراسان جنوبی ترکیبی از زیبایی، رنگ‌های طبیعی و [[فقه پوشش|پوشش اسلامی]] است که هویت فرهنگی آن‌ها را نمایان می‌سازد.<ref> [https://www.tabnak.ir/fa/news/990846/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی بانوان خراسان جنوبی»،  وب‌سایت تابناک.]</ref>

لباس‌های زنان خراسان جنوبی دارای پوششی کامل هستند که با اصول [[حجاب در اندیشه سید علی خامنه‌ای|حجاب]] و [[عفاف]] اسلامی هماهنگ است. دامن‌های بلند و استفاده از پارچه‌های غیرچسبان، نمونه‌هایی از این ویژگی هستند.  

پارچه‌های مورد استفاده عمدتاً از تولیدات داخلی هستند که علاوه بر تقویت اقتصاد ملی، سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>

پوشاک زنان خراسان جنوبی نمادی از حُجب و [[حیا]] بوده و پوششی کامل و مناسب را برای زنان این دیار فراهم می‌آورد. قدمت تاریخی و پیوند عمیق این لباس‌ها با فرهنگ بومی، موجب شده است که نه‌تنها هویت ایرانی-اسلامی را حفظ کند؛ بلکه با سنت‌های دیرینه این سرزمین نیز سازگار باشد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص149.]</ref>

پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی در گذشته از سه بخش اصلی تشکیل می‌شده است: سرپوش، تن‌پوش و پای‌پوش زنانه. هر یک از این بخش‌ها نیز شامل اجزای گوناگونی بوده است: <ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>

زنان بیرجندی مخصوصاً در روستای چنشت، از [[چادر رنگی|چادری رنگی]] و گلدار استفاده می‌کنند. این نوع چادر که به «افندی» معروف است، کوچک‌تر و کوتاه‌تر از چادرهای معمولی است که به کلاه‌پول وصل می‌شود و از پشت سر آویزان است. دختران جوان و تازه عروس‌ها از رنگ‌های روشن و گلدار و زنان مسن از رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند. زنان در مواقع عادی و عبور و مرور در روستاها چادرهای رنگی با نقوشی از رنگ‌های سبز و آبی سر می‌کنند.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص14.]</ref>  

کفش گُرجی نوعی کفش چرمی است که جلوی آن حالت برگشته دارد. این کفش سبزرنگ بوده و پاشنۀ آن از استخوان و چوب تهیه می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/1300518/ شاهسونی‌روبیات، «بررسی پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص10.]</ref>

قبای مردان بیرجندی بدون یقه و اغلب به‌رنگ‌های سبز و قهوه‌ای انتخاب می‌شود. [[قبا]] از سرشانه تا زیر زانو را می‌پوشاند، قسمت جلوی آن دو تا سه دکمه دارد و سر آستین‌های آن نیز با دکمه باز و بسته می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).] </ref>

از اصلی‌ترین پای‌پوش‌های مردم این منطقه می‌توان به گیوه‌بافی و گیوه‌دوزی با استفاده از نخ‌های پنبه‌ای و ساخت کفش‌های چرمی اشاره کرد. پای‌پوش‌های مردان بیرجندی در خود منطقه تولید می‌شود و شامل ارسی با رویه و کفی چرم گاو، ساق‌دار و نیم‌ساق برای استفادۀ کشاورزان، چَپَّت از جنس لاستیک برای استفادۀ چوپانان و انواع کفش‌های ساده، گولی، چاروق، چوبی و تخت‌آبی است.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).] </ref>  

زنان اغلب برای پوشش سر از [[چارقد|چارقدهای]] مخمل و پولک‌دار استفاده می‌کنند. دختران از سن شش تا هفت سالگی دارای کلاه‌پول و سایر پوشش‌های زنانه هستند و متناسب با سن‌شان از رنگ‌های شادتر استفاده می‌کنند.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص15.]</ref>

[[لباس عروس اقوام ایرانی|لباس عروس]] در روستای چنشت همانند لباس محلی زنان است با این تفاوت که باید هفت پیراهن به‌رنگ‌های سفید، قرمز، آبی، سبز و در مرحلۀ آخر رنگ دلخواه با جنس پارچۀ مخمل بپوشند که با انواع مهر و سکه و ریسه‌هایی از پول نقره تزیین شده است.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص15.]</ref> لباس داماد در این روستا مشابه پوشش امروزی است؛ اما با این تفاوت که دستمالی سه‌گوش به نام «کشمیری» به‌رنگ سبز روی شانه او‌انداخته می‌شود.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص15.]</ref>