حجاب در آیین زرتشت: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:دختران-زرتشتی.jpg|بندانگشتی|پوشش دختران زرتشتی]]

آیین زرتشت در کنار پوشش ظاهری بر عفت و پاکدامنی تأکید داشته است. زنان ایرانی قبل از زرتشت حجاب داشتند و بعد از زرتشت نیز این حجاب مورد تأیید قرار گرفت. زنان زرتشتی درباری و اشراف به‌جهت حفظ کرامت و احترام، پوشش سخت‌تری نسبت به سایر زنان زرتشتی داشتند.  

به گزارش تاریخ، در ایران باستان و در زمان بعثت زرتشت در ایران، زنان حجاب کامل داشته‌اند.<ref> [https://lib.eshia.ir/50029/1/21 مطهری، مسئلۀ حجاب، 1387ش، ص21.]</ref> قبل و بعد از زرتشت نیز حجاب در میان ایرانیان متداول بوده است؛ تا جایی که برخی از مورخین ریشۀ حجاب را به ایرانیان باستان نسبت داده‌اند. در آثار باستانی ایران چهره و نامی از زنان ایرانی مشخص نیست. زمانی که خشایارشا به ملکه «وَشی» دستور برهنگی در بزم داد، ملکه امتناع کرد و به‌خاطر این سرپیچی عنوان ملکه را از دست داد.<ref> [https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/80824/2 محمدی آشنانی، پوشش زن در ادیان الهی (زرتشت، یهود، مسیحیت، اسلام)، 1387ش، ص2.]</ref>

[[پرونده:زنان-زرتشتی۲.jpg|بندانگشتی|زن زرتشتی با پیراهن‌ رنگارنگ با نوارهای عمودی از بالا به پایین و شلوار گشاد]]

#تقدس تن؛ حجاب بدن انسان را از آلودگی‌ها و هوس‌ها حفظ می‌کند.

شریعت زرتشت انسان را موجودی عاقل می‌داند که باید تلاش کند تا ارزش‌های انسانی را در خود بیدار و خصلت‌های حیوانی را دور سازد. در آموزه‌های زرتشت علاوه بر توجه به ظاهر حجاب به عفت باطنی هم توجه شده است؛ در یسنا به نوعروسان و دامادان توصیه شده است که  با غیرت، به دنبال زندگی پاک و عفیفانه باشند، راه درست را پیدا و پیروی کنند، به‌دنبال خوشی‌های زودگذر دنیا نباشند و هرگز دروغ نگویند. لذتی که همراه با گناه و بدنامی باشد مانند سم کشنده‌ای است که با شیرینی آمیخته شده و انسان را تباه می‌کند. کسانی که بر هوای نفس خود غلبه کنند و به‌دنبال خودخواهی و آرزهای باطل نباشند، پاداش خوبان را خواهند داشت. تباهی و نیستی هم عاقبت کسانی است که فریب بخورند و گرفتار گناه و رفتار زشت شوند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010777/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D «حجاب در آیین زرتشت؛ فعالیت اجتماعی زنان در حجاب کامل و پرهیز از اختلاط‌های فسادانگیز»،خبرگزاری تسنیم.]</ref>   

در ایران باستان زنان ممتاز ایرانی برای حفظ حرمت و احترام خود مو و چهرۀ خود را می‌پوشاندند. <ref> [https://ensani.ir/file/download/article/20130115083202-9709-21.pdf علیمردی و دیگران، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، مسیحیت و یهود»، 1389ش، ص123.]</ref> طبقۀ ممتاز و اشراف در ایران باستان دقت بیشتری برای پوشش خود داشتند؛ چنانچه در تاریخ وارد شده است بعد از فتح ایران، هنگامی‌که سه دختر پادشاه کسراي ساسانی را نزد خلیفۀ دوم آوردند، شاهزادگان ایرانی با نقاب، چهرۀ خود را پوشانده بودند. عمر دستور داد تا پوشش از چهرۀ آنان بردارند و خریداران بعد از نگاه به چهرۀ آنان پول بیشتري بپردازند. دوشیزگان ایرانی امتناع کردند و به‌نشانۀ اعتراض سینۀ مأمور اجراي حکم مشت زدند و آنان را از خود دور ساختند. این امر موجب عصبانیت خلیفۀ دوم شد و امام علی او را به مدارا سفارش کرد.<ref> [https://ensani.ir/file/download/article/20130115083202-9709-21.pdf علیمردی و دیگران، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، مسیحیت و یهود»، 1389ش، ص123.]</ref>  

[[پرونده:زنان-زرتشتی1.jpg|بندانگشتی|شباهت روسری زنان زرتشتی از نظر شکل و طرز استفاده به روسری بانوان بختیاری]]

*استفاده از چادر برای عموم زنان؛

در آیین  زرتشت تأکید شده که زنان نباید چهرۀ خود را آرایش کنند. در وندیداد آمده است که آرایش مو و چهره برای زنان حرام است و کسی‌که مرتکب این عمل شود، به جهنم می‌رود. در ارداویراف‌نامه هم وارد شده است  که از انگشتان زنان بدکار که روی و موی خود را  آرایش می‌کردند خون و چرک بیرون می‌آید و از چشمان آنان نیز کرم خارج می‌شود. با وجود این توصیه‌ها زنان در ایران باستان چهرۀ خود را آرایش می‌کردند، در مجسمه‌های اشکانی لب‌های زنان سرخ، چشم‌ها سیاه و گونه‌ها ارغوانی است. آنان از گردن‌بند و دست‌بند هم استفاده می‌کردند.<ref>  [https://adyannews.com/48260/%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86/ «موقعیت زن در دیدگاه زرتشت»، وب‌سایت خبری تحلیلی ردنا.]</ref>

==حجاب در سیرۀ عملی زنان ایرانی زرتشتی==

از لحاظ تاریخی مقید بودن زنان زرتشتی به حجاب امری مسلم و قطعی است. زنان در دورة اشکانی، قبایی تا زانو بر تن می‌کردند و با شنلی که بر سر انداخته‌ بودند، موهای خود را مانند یونانیان آرایش می‌کردند و از میان سر فرق باز می‌کردند.

از دیگر لباس‌های زنان اشکانی پیراهن بلند، گشاد، پرچین آستین‌دار بود. پیراهن دیگری هم داشتند که روی اولی می‌پوشیدند. قد پیراهن دوم نسبت به اولی کوتاه‌تر و یقۀ آن باز بوده ‌است. روی این دو پیراهن، چادری  هم بر سر می‌کردند. پارچۀ پیراهن  با قلاب‌دوزی طراحی شده بود. کمربندی هم می‌بستند که گشادی پیراهن آنان را جمع می‌کرد. چادر هم به رنگ شاد ارغوانی و سفید بوده ‌است.

در دورة ساسانی همین پوشش ادامه پیدا کرد. به نظر  برخی مورخان در ایران باستان فقط زنان وابسته به طبقة اشراف موظف به پوشاندن چهرۀ خود بودند. دلیل این گروه از محققان فرش کوچکی است که رودنکه- شرق‌شناس شوروی- از دورة هخامنشی یافته است. در نقوش این فرش، زنان عادی چهرة خود را نپوشانده‌اند و شنلی مانند چادر بر روی سر خود انداخته‌اند. در آن دوره، زنان ملکه‌ از [[شنل|شنل‌های بلند]] که کاملاً بدن و سینه را می‌پوشاند استفاده می‌کردند.

در دوران صفوی هم زنان زرتشتی پوشش محجبانه‌ای داشتند.<ref>  [https://ensani.ir/file/download/article/20121209082144-9495-31.pdf جعفری، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی»، 1390ش، ص33.]</ref>  نوع پوشش زنان زرتشتی در آن دوران مشابه زنان عرب بود. استفاده از پیراهن‌های گشاد آستین بلند، شلوار و دامن بلند، روسری و چادر عبایی بلند در میان زنان زرتشت در دوران صفویه مرسوم بود. رنگ متداول لباس‌های آن‌ها هم بین زرد و سبز بود.<ref>  [https://ensani.ir/file/download/article/20121209082144-9495-31.pdf جعفری، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی»، 1390ش، ص35.]</ref>  

*جعفری، علی‌اکبر، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی»، فصلنامۀ تحقيقات فرهنگي، دوره چهارم، 1390ش.