افسردگی جنسی

افسردگی جنسی؛ کاهش تمایل زوجین به رابطه جنسی.

افسردگی جنسی حالتی است که در آن فرد تمایلی به رابطه جنسی ندارد، به‌سختی تحریک می‌شود و در صورت برقراری رابطه، لذت چندانی تجربه نمی‌کند. این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل روانی مانند تنش با همسر، فشارهای روحی یا تجربه‌های تلخ گذشته و نیز دلایل جسمی مانند اختلالات هورمونی، مصرف مواد یا بیماری‌های مزمن باشد. ادامه این وضعیت ممکن است به سردی روابط زناشویی، اختلافات خانوادگی و حتی خیانت منجر شود. با این حال، از طریق روان‌درمانی، دارودرمانی و اصلاح سبک زندگی می‌توان آن را تا حد زیادی درمان کرد.

تعریف افسردگی جنسی

افسردگی جنسی یعنی کاهش میل به ارتباط جنسی. این اصطلاح وقتی به کار می‌رود که یکی از زوجین تمایلی به ارتباط جنسی ندارد و یا نمی‌تواند ارتباط سالم و کامل برقرار کند.

نشانه‌های های افسردگی جنسی

کسی که دچار بی‌میل جنسی است علائم متعددی از خود بروز می‌دهد؛ از جمله اینکه تخیلات جنسی چندانی ندارد، همواره سعی می‌کند خواسته‌های جنسی همسرش را به تعویق بیاندازد و یا شب‌ها سعی می‌کند زودتر بخوابد تا از معاشقه و رابطه جنسی اجتناب کند.

علائم افسردگی جنسی در مردان

افسردگی جنسی در مردان با مجموعه‌ای از اختلالات در عملکرد جنسی همراه است، از جمله اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و عدم تمایل به ارتباط جنسی، احساس ناتوانی در شروع کردن به ارتباط جنسی و یا لذت بردن آن و همچنین بروز اختلال در انزال مانند ابتلاء به زودانزالی یا دیرانزالی.

علائم افسردگی جنسی در زنان

افسردگی جنسی در زنان با علائمی از قبیل خشکی واژن و بروز درد هنگام مقاربت جنسی، کاهش میل جنسی و عدم علاقه به برقراری ارتباط جنسی، مشکل در رسیدن به حالت ارگاسم وتحریک نشدن جنسی خود را نشان می‌دهد.

جنسیت و افسردگی جنسی

با توجه به تغییرات هورمونی شیوع افسردگی جنسی در زنان بیشتر است. زنان در طول زندگی با چالش‌های متعددی مانند زایمان، یائسگی و قاعدگی مواجه می‌شوند که همگی در عملکرد جنسی زنان تأثیرگذار است. همچنین برخی زنان بر اثر افسردگی پس از زایمان، دچار کم‌میلی جنسی می‌شوند.

دلایل و زمینه‌های افسردگی جنسی

دلایل متعددی در بروز این مشکل می‌توانند تأثیر داشته باشند:

دلایل روانی افسردگی جنسی

افسردگی؛ از شایع‌ترین دلایل کاهش میل جنسی، ابتلا به افسردگی است. نشانه‌های افسردگی مثل احساس غم، خستگی و عدم تمایل به فعالیت‌ها، می‌توانند میل جنسی را تحت تأثیر قرار دهند.

عزت نفس پایین؛ بر اثر عزت‌نفس پایین، فرد ممکن است احساس شایستگی یا جذابیت کافی برای ارتباط جنسی نداشته باشد و در نتیجه میل جنسی او کاهش یابد.

مشکلات ارتباطی؛ مواردی مثل جدل، سوء‌تفاهم و صمیمت کم می‌توانند میل جنسی زوجین را کاهش دهند.

استرس؛ بر اثر استرس‌های مزمن، هورمون‌هایی مانند کورتیزول ترشح می‌شوند که می‌توانند میل جنسی را تحت تأثیر منفی قرار دهند.

تجربه سوءاستفادۀ جنسی؛ فردی که مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته است، ممکن است به‌دلیل وجود خاطرات و احساسات منفی میل جنسی او کاهش یابد.

اعتیاد به تماشای فیلم‌های پورن؛ برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تماشای فیلم‌های پورن می‌تواند با بروز احساساتی مانند گناه، شرم و اختلال در روابط عاطفی، زمینه‌ساز افسردگی در فرد شود. این عادت ناپسند ممکن است موجب نگرانی همسر فرد شود؛ چرا که او تصور می‌کند از نظر جنسی برای شریک زندگی‌اش کافی نیست. چنین برداشتی می‌تواند به‌تدریج صمیمیت و رضایت در رابطه را کاهش دهد و در نهایت، بنیان زندگی مشترک را با چالش‌های جدی مواجه کند. افرادی که به تماشای فیلم‌های پورن اعتیاد پیدا می‌کنند، به‌تدریج نسبت به لذت ناشی از آن دچار نوعی «تحمل» می‌شوند؛ به این معنا که برای تجربۀ همان میزان لذت، نیازمند تحریک شدیدتر و ترشح بیشتر دوپامین هستند. این چرخۀ رو به افزایش، نه‌تنها تجربۀ لذت را دشوارتر می‌سازد، بلکه در درازمدت می‌تواند زمینه‌ساز بروز احساس نارضایتی، بی‌انگیزگی و در نهایت افسردگی شود.

دلایل جسمی افسردگی جنسی

به‌هم خوردن تعادل هورمونی؛ برخی از نابهنجاری‌های هورمونی مانند کمبود تستوسترون در مردان و استروژن در زنان می‌توانند منجر به کاهش میل جنسی شوند.

عوارض دارویی؛ عوارض جانبی برخی از داروها، کاهش میل جنسی است؛ مانند داروهای ضدافسردگی (از قبیل سیتالوپرام، اسکیتالوپرام، پاروکستین، سرترالین و ونلافاکسین)و داروهای ضد فشار خون.

کم‌خوابی؛ خواب ناکافی نیز می‌تواند منجر به خستگی و کاهش میل جنسی شود.

بیمارهای‌های مزمن؛ بیماری‌هایی از قبیل دیابت، بیماری قلبی و سرطان ممکن است باعث خستگی شده و در نتیجه میل جنسی را کاهش دهند.

سوء مصرف مواد؛ مصرف مشروبات الکلی، مواد مخدر و سیگار می‌توانند در حد قابل توجهی میل جنسی را کاهش دهند.

کمبود ویتامین؛ کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین D و ویتامین B12 از طریق ایجاد خستگی و بی‌حوصلگی می‌تواند تأثیر منفی بر میل جنسی فرد داشته باشد.

مشکلات خاص زنانه؛ برخی مسائل جسمی زنانه مانند قاعدگی، یائسگی، بارداری و زایمان نیز می‌توانند در بروز افسردگی جنسی نقش داشته باشند.

پیامدهای بی‌میلی جنسی

کاهش کیفیت زندگی زناشویی

این اختلال می‌تواند در روابط عاطفی زن و شوهر تأثیر منفی گذاشته و گسست‌هایی را در زندگی زناشویی ایجاد کند.برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهند زوجینی که روابط جنسی مطلوبی با یکدیگر ندارند بروز اختلافات در آنها بیشتر است.

کاهش میزان تعهد زناشویی

افرادی که دچار سردمزاجی هستند، ممکن است ناتوان از برآورده کردن نیازهای جنسی همسرشان باشند و این مسئله می‌تواند به نارضایتی جنسی در رابطه منجر شود. در چنین شرایطی، احتمال گرایش همسر به خیانت افزایش می‌یابد.

یکی از پژوهش‌های میدانی نیز نشان می‌دهد که متغیرهایی مانند افسردگی جنسی و کاهش رغبت جنسی نقش مهمی در پیش‌بینی میزان تعهد زناشویی دارند.

کاهش نشاط روانی

ارضای جنسی تأثیر مثبتی بر نشاط افراد دارد کسانی که لذت جنسی را تجربه نمی‌کنند آمادگی بیشتری برای ابتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی دارند.

درمان‌ افسردگی جنسی

از جنبه‌های متعددی می‌توان به فردی که مبتلا به افسردگی جنسی است کمک کرد:

درمان‌های روانشناختی

درمان شناختی رفتاری(CBT)؛ در این نوع درمان تلاش می‌شود تا الگوهای فکری منفی مرتبط با میل جنسی مورد شناسایی و تغییر قرار گیرند؛ مثلاً درمانگر باورهای نادرست فرد در مورد بدن یا عملکرد جنسی او را به چالش می‌کشد.

زوج درمانی؛ برخی از سبک‌ها و شیوه‌های ارتباطی، تأثیر منفی بر صمیمت و میل جنسی زوجین دارد. زوج‌درمانگر سعی می‌کند این سبک‌ها و روش‌های ارتباطی را بررسی کرده و تعارضات زوجین را حل کند، تا از این طریق ارتباط مؤثر بین آنها برقرار شود.

درمان جنسی (سکس‌تراپی)؛ این سبک درمان، یک نوع درمان تخصصی است که به‌طور ویژه بر مشکلات جنسی فرد تمرکز دارد. درمانگر جنسی می‌تواند به درک و حل مشکلاتی مانند بی‌میلی جنسی، زودانزالی و درد هنگام مقاربت کمک کند.

درمان داوریی

برخی داورها می‌توانند نقش مثبتی در درمان افسردگی جنسی ایفا کنند؛ اما برای استفاده از آن‌ها باید با پزشک مشورت کرد. در ادامه به چند نمونه از این داورها اشاره می‌شود:

داروهای ضدافسردگی؛ برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند به افزایش میل جنسی کمک کنند.

هورمون درمانی؛ اگر علت افسردگی جنسی عدم تعادل هورمونی مانند کاهش تستوسترون باشد، با هورمون درمانی می‌توان این مشکل را حل کرد.

داورهای افزایش دهنده میل جنسی؛ داروهای متعددی برای افزایش میل جنسی وجود دارد ولی تأثیر آنها بحث‌برانگیز است. مصرف چنین داروهایی نیاز به مشورت با متخصص دارد.

اصلاح سبک زندگی

پایبندی به معنویت و باورهای دینی؛ برخی مطالعات نشان می‌دهد معنویت دینی در عملکرد جنسی تأثیر مثبت دارد؛ به‌عنوان نمونه برخی از پژوهشگران در یک بررسی میدانی به این نتیجه رسیدند که بین نگرش مذهبی و حیطه های عملکرد جنسی از قبیل میل جنسی، تحریک ارگاسم و رضایتمندی ارتباط معنی‌دار وجود دارد. در نتیجه مذهب و باورهای دینی می‌تواند بر روی عملکرد جنسی و روابط زناشویی تأثیرگذار باشد. برخی دیگر از پژوهش‌گران نیز به بررسی تأثیر معنویت بر کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی پرداختند. آنها در طی چند جلسه گروهی از زنان را مورد آموزش‌های معنوی قرار دادند. این جلسات شامل مفاهیم معنوی از قبیل: تمرکز و مراقبه، نیایش و ارتباط با خدا، توکل، عفو، صبر، توبه، قدردانی، نوع‌دوستی و نیکوکاری بودند. در نهایت نتایج نشان داد که آموزش معنویت موجب کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل شده است.

داشتن خواب کافی؛ کم‌خوابی می‌تواند باعث خستگی، تحریک‌پذیری و کاهش میل جنسی شود.

انجام ورزش‌های منظم؛ داشتن ورزش‌های منظم می‌تواند به افزایش سطح انرژی، بهبود خلق‌وخو و تقویت میل جنسی افراد افسرده کمک کند.

کاهش استرس؛ استرس در حد زیادی می‌تواند میل جنسی را کاهش دهد. با تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق می‌توان استرس را کاهش داده و سطح سلامت را ارتقاء بخشید

عدم مصرف الکل و مواد مخدر؛ کسی که چنین موادی را مصرف می‌کنند عملکرد جنسی‌شان مختل خواهد شد؛ لذا برای بهبود سلامت جنسی لازم است مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر ترک شود

استفاده کافی از نور؛ طبق نتایج یک مطالعه، قرارگرفتن در معرض نور می‌تواند سطح تستوسترون را در مردان افزایش داده و منجر به رضایت جنسی بیشتری شود. برخی از دانشمندان ایتالیایی به این نتیجه رسیدند که استفاده از لایت باکس(جعبه نور) که برخی از افراد برای درمان اختلال عاطفی فصلی (SAD) از آن استفاده می‌کنند، می‌تواند در حد زیادی زندگی جنسی مردانی که میل جنسی پایینی دارند را بهبود بخشد. در این مطالعه، مردانی که دچار کم‌میلی جنسی بودند به دو گروه تقسیم شدند و هر دو گروه تحت نوردرمانی قرار گرفتند، با این تفاوت که شدت نور در یکی از گروه‌ها کمتر بود. پس از پایان دوره درمان، میزان میل جنسی در هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفت.

گروهی که در معرض «نوردرمانی نرمال» قرار گرفته بودند، بر اساس نتایج میزان میل جنسی گروهی نور شدیدتری دریافت کر بودند بیشتر بود. درضمن علاوه بر افزایش میل جنسی، سطح تستوسترون نیز در مردانی که در معرض “نوردرمانی نرمال” قرار گرفته بودند افزایش یافته بود.

کاهش مصرف غذاهای کاهنده میل جنسی؛ کاهش مصرف چنین غذاهایی می‌تواند در بهتر شدن وضعیت میل جنسی تأثیرگذار باشند؛ غذاهایی مثل آرد سفید و شکر که برای تبدیل شدن به انرژی نیازمند انسولین هستند تستوسترون بدن را کاهش می‌دهند؛ چربی‌های اشباع شده نیز باعث گرفتگی عروق و کاهش جریان خون می‌شوند.

استفاده از داروهای گیاهی برای تقویت جنسی؛ استفاده از برخی داورهای گیاهی می‌تواند باعث افزایش میل جنسی شود. برخی از آن‌ها عبارتند از:

جوشانده ریحان؛ طبق بررسی‌های صورت گرفته جوشانده این گیاه به تقویت قوای جنسی زنان کمک می‌کند. این جوشانده جریان خون را در بدن افزایش میدهد. با مصرف سه لیوان از جوشانده این گیاه در هفته می‌توان شاهد نتایج آن بود.

مصرف زنجبیل؛ این گیاه تأثیر قابل توجهی بر افزایش میل جنسی دارد. از دمنوش این گیاه دو مرتبه در هفته می‌توان استفاده کرد. البته از این گیاه می‌توان به عنوان ادویه هم در غذا استفاده کرد.

دارچین؛ استفاده از ادویه دارچین جریان خون در بدن را بیشتر کرده و میل جنسی را بیشتر می‌کند.

مصرف ویتامین‌های مورد نیاز؛ مصرف برخی ویتامین‌ها می‌تواند باعث افزایش میل جنسی شود؛ به عنوان مثال ویتامین D می‌تواند جریان خون را در بدن بیشتر کرده و بخشی از مشکلات جنسی از قبیل مشکل نعوظ را برطرف کند. همچنین ویتامین E نیز می‌تواند با بهبود گردش خون به تقویت میل جنسی کمک کند.

جینسینگ؛ این گیاه نیز به افزایش انرژی و گردش جریان خون کمک می‌کند.

ماکا؛ ماکا نیز یک گیاه طبیعی است انرژی و استقامت بدن را تقویت کرده و به افزایش میل جنسی کمک می‌کند.

منابع

• «افسردگی جنسی چیست؟»، وب‌سایت روان آرام، تاریخ درج مطلب: 22 دی 1402ش.
• امیرارجمندی، سیده زهره‌السادات و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت به شیوه گروهی در کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل منطقه 5 تهران»، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، دوره 11، شماره 35 ، 1394ش.
• «تأثیر افسردگی بر رابطه جنسی»، وب‌سایت دکتر میترا عبدالهی، تاریخ درج مطلب: 11 آذر ۱۴۰۲ش.
• پاشایی، فرزانه، «راه‌های افزایش میل جنسی مردان»، وب‌سایت دکترتو، تاریخ درج مطلب: 17 اسفند ۱۴۰۰ش.
• رزاقی، محمدرضا، «بهترین راه افزایش میل جنسی»، وب‌سایت زنبورداری عسل خانه، تاریخ درج مطالب: 28 بهمن 1402ش.
• سیفی، نرگس و دیگران، «مروری بر تاثیر باورهای دینی بر عملکرد جنسی و سازگاری زناشویی»، یزد، سومین همایش ملی سبک زندگی و سلامت، 1398ش.
• «علائم افسردگی جنسی در مردان و زنان و روش های درمان»، وب‌سایت تصویر زندگی، تاریخ بازدید مطلب: ۲۰ فروردین ۱۴۰۴ش.
• قلی‌زاده، طیبه، «سردمزاجی و خیانت»، وب‌سایت مرکز مشاوره شکرانه، تاریخ درج مطلب: 29 آذر 1400ش.
• نوریان ‌مقدم، آرین، «8 روش افزایش میل جنسی زنان و مردان؛ تقویت میل جنسی»، وب‌سایت آزمایشگاه تخصصی ویروس‌شناسی کیوان، تاریخ درج مطلب: 15 فروردین 1403ش.
• وفائی مریم، «بررسی رابطه‌ی بین تصویر بدنی مختل ورغبت جنسی با تعهد زناشویی با توجه به اضطراب و افسردگی جنسی معلمان شهر گناباد»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال پنجم، شماره 17، 1402ش.
• «همه چیز در مورد افسردگی جنسی»، وب‌سایت دکتر پریسا ناصری، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1403ش.
• McDow,Candis, "Pornography and Depression: What's the Connection?", verywellmind websait, Updated on 07 January, 2024.