دوستی در فضای مجازی: تفاوت میان نسخه‌ها

دوستی در فضای مجازی، شکل خاصی از دوست‌یابی است که تغییر فرهنگ سنتی و کاهش ارتباطات در دنیای واقعی تأثیر به‌سزایی در شکل‌گیری آن دارد.  

توسعۀ فناوری موجب بروز اشکال جدیدی از دوستی شده است. <ref> [https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/11203/%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%81%D8%A7%D9%81-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF.html «دوستی‌های مجازی کفاف نمی‌دهند»، وب‌سایت همشهری.]</ref> سؤال پرسیدن از جنسیت، سن و محل سکونت با هدف آشنایی، دوستی و ازدواج در پیام‌رسان یاهو اولین پایۀ دوستی اینترنتی بود. بعدها با روی‌کارآمدن شبکه‌های اجتماعی تمام گفت‌وگوها و دوستی‌ها خصوصی شد. امروزه اساس دوستی‌های مجازی بر پیشنهاد دوستی و پذیرش یا رد طرف مقابل، پسندکردن صفحات و دنبال کردن یک کاربر برای اطلاع از آخرین به‌روزرسانی‌های او و احتمال شکل‌گیری دوستی در فضایی دیگر است. به‌دنبال تغییر شکل دوستی در فضای مجازی، مفهوم دوستی نیز دچار تحول شده است؛ به‌گونه‌ای که دوستی‌ها به شدت بی‌تعهد شده و بسیار سطحی شکل می‌گیرد. وقتی کاربری از غم و ناراحتی خود می‌گوید، اوج همدردی با او پسند کردن مطلب یا نظر دادن و استفاده از شکلک‌های کارتونی است؛ در حالی که در دوستی‌های واقعی ابرازهای عمیق‌تری وجود دارد. همچنین با قابلیت مسدود کردن، دوستی‌ها به راحتی از بین می‌رود؛ این در حالی است که در دوستی‌های واقعی فرصت بیشتری برای جبران خطا و اشتباه وجود دارد.<ref>[https://vista.ir/w/a/16/tcjfc/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AB%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86 مسجدی آرانی، «تحول مفهوم دوستی در جهان مجازی و اثرات آن»، وب‌سایت ویستا.]</ref>

*مناسب بودن محیط برای افراد دچار اختلال شخصیت؛ افراد دارای عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس نامطلوب در روابط اجتماعی، از طریق حضور در فضای مجازی و ابراز وجود، سعی در کاهش مشکل خود دارند.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13950519001110/%D8%AF%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%A «دلایل گرایش جوانان به دوستی‌های اینترنتی چیست»، خبرگزاری فارس.] </ref>

عواملی مانند امکان برقراری ارتباط مجازی، احساس محدودیت و کنترل در فضای واقعی منزل، مدرسه و جامعه، آزادی نسبی نوجوانان نسبت به گذشته، پاسخ به بلوغ زیستی، مطرح‌ شدن، قدرت‌نمایی، فخرفروشی، ابراز بلوغ اجتماعی، علاقه به کسب تجربه، زمینه‌های شکل‌گیری دوستی مجازی با جنس مخالف را در دختران نوجوان فراهم می‌کنند. احساس شور، میل شدید درونی و فشار گروه همسالان موجب صمیمیت و گفت‌وگوهای عاشقانه و احساسی می‌شود.<ref> [https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_6989_edb8abeaa3f5c5e04082de20df5a5017.pdf فتحی و دیگران، «تجربۀ دختران نوجوان از رابطه با جنس مخالف در فضای مجازی»، تابستان 1401ش، ص‌274 و 275.]</ref>

*اعتیاد به فضای مجازی؛ صرف وقت زیاد برای تعامل با دوستان موجب اعتیاد به فناوری‌های جدید می‌شود که به‌نوبۀ خود بر سایر جنبه‌های زندگی اعم از زندگی فردی، خانوادگی و شغلی مؤثر است<ref> [https://zehnaraclinic.com/%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C/ «دوستی در فضای مجازی، مزایا و معایب دوست‌یابی آنلاین»، وب‌سایت ذهن‌آرا.]</ref> و در نتیجه موجب افسردگی، پرخاشگری، خلأ هویت، بی‌حوصلگی و تنهایی می‌شود.

*دوستی اینترنتی همچنین موجب حس بازی و بازندگی،<ref>[https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_6989_edb8abeaa3f5c5e04082de20df5a5017.pdf فتحی و دیگران، «تجربۀ دختران نوجوان از رابطه با جنس مخالف در فضای مجازی»، 1401ش، ص‌278.] </ref> رکود علمی، گسست خانواده، پشیمانی، آسیب جنسی، ازدواج اجباری، ترک تحصیل، تنبیه، ازدواج اجباری، عذاب وجدان،<ref> [https://ensani.ir/file/download/article/1675681791-10344-47-1.pdf جوانمرد و دیگران، «واکاوی پیامدهای روابط دوستانۀ دانشجویان دختر و پسر به روش تحلیل کیفی و داده‌بنیاد (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه آیت‌الله بروجردی)»، 1401ش، ص19.]</ref> جهت‌گیری فکری و انگیزشی، تضعیف پایه‌های معنوی- اخلاقی، مهارت خویشتن‌داری، تقوای فردی و اجتماعی، کاهش نرخ باروری و پیری جمعیت،<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13950606000622/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B «پیامدهای گرایش نوجوانان به دوستی‌های مجازی»، خبرگزاری فارس.]</ref> انتقال نیافتن زبان بدن و ضعف در برقراری رابطۀ اجتماعی حضوری، سلب تصمیم‌گیری درست،<ref>  [https://article.tebyan.net/269709/%D8%AD%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%84%D8%AE-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%AA-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA%DB%8C «حکایتی تلخ از یک دوستی‌ اینترنتی!!»، وب‌سایت تبیان.]</ref> فحشا،<ref> [https://honarehzendegi.com/post/en/Online-dating «دوست‌یابی آنلاین؛ معایب و مزایای دوستی‌های مجازی»، مؤسسۀ روان‌شناسی دکتر فرزاد طباطبایی].</ref>  قتل، آدم‌ربایی، تجاوز به عنف، اعتیاد به مواد مخدر و افتادن در دام فرقه‌ها و گروه‌های انحرافی عقیدتی می‌شود.<ref> [https://www.farsnews.ir/news/13950606000622/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B «پیامدهای گرایش نوجوانان به دوستی‌های مجازی»، خبرگزاری فارس.]</ref>

*نارضایتی از زندگی؛ اطلاع والدین از ارتباط نادرست فرزند خود در فضای مجازی، به اِعمال سخت‌گیری بیشتر بر فرزندان از سوی والدین و نارضایتی فرزند از وضعیت زندگی منجر می‌شود.<ref> [https://farafekr.com/online-dating/ «دوستی آنلاین خوب است یا بد؟»، وب‌سایت فرافکر.]</ref>

*خیانت؛ درگیری در دوستی مجازی موجب ازدست‌رفتن اختیار، اعتیاد به روابط نامشروع مجازی، گذران زمان بیشتر در فضای مجازی، گذاشتن وقت کمتر برای خانواده و در نهایت خیانت جنسی می‌شود.

*تنوع‌طلبی؛ مشاهدۀ افراد زیباتر در فضای مجازی، موجب اشتیاق نداشتن همسران به یکدیگر به‌دلیل تنوع‌طلبی بیشتر و ایراد گرفتن آنها از ظاهر همسر خود می‌شود.<ref> [https://psychology.avije.org/family-counselling/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%B2%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1/ «چگونه فضای مجازی بر روابط زوجین تأثیر می‌گذارد؟»، وب‌سایت آویژه.]</ref>

*برنامه‌ریزی برای گذران اوقات فراغت؛

*آگاه‌بخشی والدین به فرزندان؛ توضیح موانع برقراری رابطۀ صحیح در اینترنت، آموزش حریم خصوصی، قواعد حضور در اینترنت، آگاه‌سازی فرزندان به حفظ حقوق خود و نحوۀ مقابله با خطر در اینترنت از راهکارهای مقابله با خطرات دوستی اینترنتی است.<ref> [https://www.isna.ir/news/1400091612113/%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AE%D8%B7%D8%B1%D9%86%D8%A7 «دوستی مجازی با نوجوانان سایر کشورها خطرناک است»، خبرگزاری ایسنا.]</ref>